Debby Burssens en Chris Wauman (Managua) – Voor de armen was hij een messias, voor de neoliberalen een machtsbeluste demagoog. Hoe dan ook, de Nicaraguanen zijn voormalig president van Venezuela Hugo Chavez dankbaar voor de vele hulpprogramma’s die hij in dit land op poten heeft gezet. Ter ere van zijn verjaardag krijgt Chavez een kleurrijk en lichtend monument in het hart van de stad.
Hugo Chavez was één van de meest zichtbare, welbespraakte en controversiële figuren op het internationale toneel, totdat hij op 5 maart 2013 overleed aan een hartaanval. Maar ook zondag 28 juli, de dag dat Chavez 59 zou zijn geworden, maakte de man opnieuw heel wat emoties los. Onder meer hier in Nicaragua. De aanleiding van de ophef is een rotonde in een centrale wijk van de hoofdstad Managua die de ‘Rotonda Hugo Chavez’ werd gedoopt.
Afgelopen weekend waren elektriciens en stellingbouwers druk in de weer om een bijhorende eremonument te plaatsen, dat omgeven is door geelmetalen bomen en een waaier aan lichtgevende struikjes. In aanwezigheid van presidentsvrouw Rosario Murillo en de ambassadeur van Venezuela Javier Arrúe, werd zondagavond deze tien meter hoge sculptuur van de Venezolaan ingewijd. “Dit kunstwerk brengt een permanent eerbetoon aan Chavez zijn werk, zijn erfenis, zijn voorbeeld en zijn inspiratie”, verklaarde Murillo.
In de stad zijn de meningen verdeeld. “Dit standbeeld hoort hier thuis, want er is geen enkele president die evenaart wat hij voor ons heeft gedaan”, zegt wegenwerker en taxichauffeur Nicolas Gallo. “Dankzij hem ligt deze straat hier”, gaat Gallo verder terwijl hij naar de Avenida Bolivar wijst. “Dankzij hem hebben we de haven Salvador Allende. Dankzij hem beschikt deze stad de klok rond over licht, terwijl tot pakweg zes jaar geleden twaalf uren elektriciteit consequent werden opgevolgd door twaalf uren panne.” De drie andere taxichauffeurs die naast hem op het muurtje zitten, knikken instemmend.
De kleuren maken de man
Maar niet iedereen is zo overtuigd als Gallo. Walter Espinoza, gemeenteraadslid van Managua en voorzitter van de Liberaal Constitutionalistische Partij (PLC), zegt dat de naamsverandering – de voormalige naam is ‘Rotonda Colombus’ – niet werd goedkgekeurd door de gemeenteraad en dat, wat de Managuanen betreft, de oude naam behouden blijft.
Ook Sandra die wat verderop een fruitkraampje heeft, vindt het maar niets: “Het standbeeld is er ter nagedachtenis van Chavez, maar het draagt wel de kleuren van deze overheid en niet die van Venezuela… Bovendien past een buitenlander niet in deze wijk die de geschiedenis van ons land vertelt: hier ligt het Park van de Vrede, het openluchtmuseum van de revolutie, het theater Ruben Darío genoemd naar onze wereldberoemde dichter, en het Park Pedro Chamorro waar de echtgenoot van onze voormalige president Violetta Chamorro werd vermoord (nvdr. De regering Ortega kondigde aan dat het de naam van dit park zal wijzigen in ‘Park van de Alba’).”
De gulle hand van Chavez
Venezuela is de belangrijkste politieke bondgenoot van Nicaragua sinds president Ortega in 2007 opnieuw aan de macht kwam. Hugo Chavez gaf massale financiële steun in de vorm van projecten rond energie, onderwijs, gezondheid, behuizing, landbouw, infrastrucuur en transport. Veelal kwamen die projecten tot stand via de Alba (Bolivariaanse Alliantie voor de Amerika’s), de alliantie van Latijns-Amerikaanse staten die in 2004 door Cuba en Venezuela is opgericht en waarvan Chavez de bezieler is.
Via het Alba-programma ‘Zero elektriciteitspannes’ heeft Venezuela tientallen nieuwe energiecentrales gefinancierd in Nicaragua, waaronder in 2010 de centrale ‘Solidaridad’ in de gemeente Nagarote en in 2011 de centrale ‘Victorias del Alba’ in het stadje Puerto Sandino. Ook al investeert Nicaragua in duurzame energie via wind, water en warmte uit de vele vulkanen die het land rijk, toch wordt 78 procent nog steeds via olieafhankelijke centrales opgewekt.
Om aan die vraag te kunnen voldoen, verplicht Venezuela zich er contractueel toe om dagelijks 27.000 olievaten te leveren of een equivalent aan energie en dat aan solidaire tarieven: Nicaragua moet de helft van de kostprijs, met slechts 2 procent interest, pas betalen binnen 23 á 25 jaar. Het Nicaraguaans-Venezolaans bedrijf Albanisa transporteert hiervoor jaarlijks om en bij de 10 miljoen olievaten.
Nieuwe president, zelfde koers
De Alba-boom heeft echter vele vertakkingen. Zo bouwde Venezuela in 2008 bijna negenhonderd woningen in een wijk van Managua die door de aardbeving van 1972 volledig werd vernietigd. In 2009 werd 34,8 miljoen dollar geïnvesteerd in wegenwerken, in 2010 werd 35 miljoen dollar aangewend voor de bouw van zeventig kilometer autostrades en in 2011 kregen 20.000 studenten uit arme gezinnen een studiebeurs voor hoger onderwijs, aldus de Nicaraguaanse kranten La Prensa en el Nuevo Diario. Ook de nieuwe president van Venezuela, Nicolás Maduro, vaart dezelfde koers.
Beide presidenten, Maduro en Ortega, consolideerden in juni hun bilaterale samenwerking op vlak van energie, handel, voedsel en sociale en toeristische projecten. Zo levert Nicaragua de expertise om drie nieuwe toeristische havens te bouwen in Venezuela, en helpt het zijn grote broer die met een suikerschaarste kampt met 45.000 ton suiker. Op zijn beurt neemt Venezuela 15,55 procent van de export van Nicaragua af. Vooral rundsvlees, suiker, koffie, bonen en ook levend vee doen het goed op de Venezolaanse markt. Daarmee is Venezuela de tweede grootste exportbestemming. De Verenigde Staten staan op nummer één, terwijl ditzelfde land in de jaren tachtig nog een economische boycot instelde tegen diezelfde president Ortega.
