“Ons lot en toekomst nog meer in eigen handen nemen”
Gesprek met Jean Lavalasse, Brussel 23 augustus 2021
Jean is Haïtiaan en woont in België.
Hij is geboren en getogen in het stadje Jérémie, in het uiterste westen van het eiland.
Hij is een activist van de ARLAC (een politieke en culturele beweging voor de solidariteit tussen de Latijns-Amerikaanse, Caraïbische volkeren en het Belgische volk) en onderhoudt hij nog steeds nauwe banden met bewegingen die zich verzetten tegen het imperialisme en het regime in zijn land.
- De aardbeving met een kracht van 7,2 in Haïti kostte bijna 2200 mensen het leven. Het resultaat is zwak. Sterkere aardbevingen hebben echter nog minder dodelijke slachtoffers gemaakt, met name in Japan. Hoe kan zo’n rampzalige gebeurtenis in Haïti worden verklaard?
Is er geen lering getrokken uit de aardbeving van 2010?
De recente aardbeving is de zoveelste klap voor het Haïtiaanse volk, dat niet alleen te lijden heeft onder verschrikkelijke natuurrampen, maar ook al jaren onder de knoet wordt gehouden door het imperialisme en een dictatoriaal regime.
De regering heeft niets geleerd van de verschrikkelijke aardbeving van 2020. Niet in de hoofdstad Port au Prince, maar ook helemaal niet in de provincie, die gewoon aan haar lot werd overgelaten.
Bij de recente aardbeving, die aan ten minste 2.200 mensen het leven kostte, kwamen enkele van mijn dappere kameraden en hun gezinnen om het leven. De verschrikkelijke gevolgen van deze aardbeving raken me erg. Maar tegelijkertijd versterkt het mijn wil om te strijden tegen het imperialisme en het regime in Haïti, die de hoofdverantwoordelijken zijn voor de ellende in mijn land.
- Na de aardbeving in 2010 werd er veel gesproken over internationale hulp voor Haïti. Er zijn grote campagnes gevoerd, maar het land lijkt nog steeds in de ellende te zitten. Waarom is dat? Hoe profiteert u van deze operaties?
Wij maken ons echt niet veel illusies over de “internationale humanitaire hulp” van de VS en de EU. De Belgische documentairemaker van Haïtiaanse afkomst, Raoul Peck, heeft een uitstekende reportage gemaakt over de opzettelijk mislukte hulpactie. Nauwelijks 10 % van de hulp bereikte de mensen in nood. De verantwoordelijkheid ligt niet alleen bij het corrupte regime, maar ook bij het Westen. De reportage laat zien hoe de Clintons miljoenen hebben gestolen.
Elf jaar geleden heb ik in een eerder interview gewezen op de negatieve rol van de meeste NGO’s in Haïti zoals trouwens in vele derdewereldlanden. Al die landen zijn die niet in staat hun soevereiniteit te doen gelden tegenover het imperialisme.
De hulp van Venezuela na de laatste aardbeving was zeer belangrijk en bood perspectieven op lange termijn. Venezuela heeft hulp aangeboden omdat wij nauw met elkaar verbonden zijn. Niet alleen geografisch, maar ook historisch. In de 19e eeuw kon de revolutie van Bolivar rekenen op effectieve hulp van Haïti in de bevrijdingsstrijd van Zuid-Amerika. Vandaag delen de twee volkeren dezelfde grote vijand: het Amerikaanse imperialisme.
Concreet bestond de strategische steun van Venezuela uit het leveren van goedkope olie aan de Haïtiaanse staat, in de hoop dat deze goedkope brandstof ook de bevolking zou bereiken. Maar het gebruik en de opbrengsten van de Venezolaanse olie werden beheerd door de “Interim Haiti Reconstruction Commission” (IHRC), waarvan Bill Clinton medevoorzitter is. Alle hulp, waar die ook vandaan kwam, kwam in de verkeerde corrupte handen terecht, in binnen- en buitenland. De overgrote meerderheid van de bevolking van Haïti weet dit allemaal. Hun haat tegen het regime en de Verenigde Staten is niet alleen gegroeid, maar zij hebben er ook van geleerd.
- De jongste aardbeving vindt plaats in een gespannen politieke context. President Jovenel Moïse werd vorige maand vermoord. De verkiezingen, die voor september waren gepland, zijn uitgesteld tot begin volgend jaar. Wat verklaart al die politieke spanningen in Haïti?
Voordat hij aan de macht kwam, beloofde Jovanel Moïse “verandering” – het eeuwige verhaal! Hij beloofde zorg te dragen voor de miljoenen arme boeren en zei dat hij prioritair in de landbouw zou investeren. In werkelijkheid had hij, na zijn verkiezing, alleen oog voor de grootgrondbezitters op het platteland. Bovendien wilde de “Core-group” ‘(de kerngroep) die het regime in Haïti controleert duidelijk geen “verandering” toegelaten. Deze kerngroep bestaat uit de VS, Duitsland, Canada, Frankrijk, Spanje, de EU-administratie en Brazilië. Zij controleren en bepalen bijna alles wat het regime doet via hun ambassades.
Het imperialisme heeft Moïse ook in staat gesteld “een internationale rol” te spelen; zoals ontmoetingen met Trump, Poetin, … Het was allemaal voor de show! Dit waren pogingen om het Haïtiaanse regime enige internationale geloofwaardigheid en prestige te geven.
Moïse werd door de VS gebruikt in hun strijd tegen de progressieve regering van Venezuela. De Haïtiaanse regering steunde elke poging tot “regime change in Venezuela”. De belangrijkste anti-imperialistische krachten in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied hebben hiervan nota genomen en hebben de politie van Moïse en zijn kliek verworpen.
De ster van Moïse daalde dus snel, zowel in Haïti (zelfs onder de heersende klasse) als in het buitenland. Demonstraties en protesten tegen het corrupte regime namen toe. De president had geen andere keuze dan “de vlucht vooruit”. De verkiezingen van 7 februari werden uitgesteld tot volgend jaar, februari 2021. Tegelijkertijd wilde hij een referendum houden om de grondwet in zijn voordeel te wijzigen. Deze plannen lokten nog meer protesten uit. In feite had de staatsmacht geen controle meer over het land, waar bendes over 60% van het grondgebied heersen. Deze bendes bevechten elkaar en terroriseren de bevolking.
Binnen zijn partij, liepen de spanningen op, vooral met de kliek van de vorige president Martelly.
Het imperialisme had een probleem. Een nieuwe ‘verandering’ was nodig. Moïse vermoorden was de makkelijkste, goedkoopste en snelste manier om de president af te zetten. Een staatsgreep tegen Moïse door hem in ballingschap te sturen kan problemen veroorzaken…
Moïse werd dus vermoord door een commando uit Colombia. Colombia speelt al een tijd een belangrijke rol bij de repressie in Haïti.
- Er is een sterke Amerikaanse inmenging in de Haïtiaanse politiek (denk aan Clinton). Waarom is Washington zo geïnteresseerd in dit kleine, arme land?
De VS heeft altijd een macabere interesse in Haïti gehad. Terwijl de racistische heersende klasse in de VS, Haïti haat vanwege haar belangrijke rol in het verleden. Haïti was de eerste vrije zwarte staat in de wereld. Het had de slavernij afgeschaft, terwijl die in de VS nog meer dan 60 jaar zou voortduren. Het had de “Bolivariaanse revolutie” gesteund en Papa en Baby Doc Duvalier verdreven, na jaren van verschrikkelijke terreur. De VS moesten zich in allerlei bochten wringen om Aristide van de macht te verdrijven. Aristide werd door alle progressieve krachten in Zuid-Amerika en het Caribisch gebied gesteund. Hij beriep op de toen populaire maar illusoire “bevrijdingstheologie”. .
De VS heeft goedkope arbeidskrachten van Haïti. In de VS proberen 66.000 Haïtianen hun aanwezigheid op VS grondgebied legaliseren. Biden beloofde dit te doen toen hij campagne voerde (wat hem veel stemmen opleverde). Nu heeft hij het over “legalisatie binnen twee jaar”. De VS willen dat migranten zo veel mogelijk “illegaal en clandestien” in het land blijven. Dit maakt het gemakkelijker om deze hardwerkende (en belastingbetalende) werkers uit te buiten en hen met uitzetting te bedreigen.
Maar het belang van de VS in Haïti is in de eerste plaats geostrategisch. Vanuit Haïti proberen de VS de positieve ontwikkeling in het Caribisch gebied en in Midden- en Zuid-Amerika te ondermijnen. De geschiedenis leert ons dat tot op vandaag. Deze belangstelling nam vooral toe nadat Cuba de VS had verdreven en een belangrijke rol begon te spelen in de strijd voor de bevrijding van de volkeren. Cuba, Venezuela en Nicaragua steunen elkaar. In Haïti zijn de Cubaanse dokters en verpleegsters zowat de enige kracht die het volk echt helpt, onafhankelijk van het imperialisme. Dit is wat Cuba nu doen na de nieuwe aardbeving en zal blijven doen.
Natuurlijk is de situatie pijnlijk en complex, maar over het geheel genomen (als men verder kijkt dan zijn neus lang is) moet men vaststellen dat het imperialisme in de gehele regio en ver daarbuiten op zijn retour is.
- Tussen armoede, geweld en natuurrampen, lijkt Haïti vervloekt. Is er nog hoop voor het Haïtiaanse volk?
De belangrijkste steun die wij in België kunnen geven is het aan de kaak stellen van het beleid van de VS en zijn regimes in Haïti. Wij kunnen dit doen omdat er in België een grote traditie van steun aan Haïti bestaat.
Wij krijgen bijzonder veel steun van de anti-imperialistische beweging ARLAC vzw. ARLAC is een politieke en culturele beweging is voor de solidariteit tussen de Latijns-Amerikaanse, Caraïbische volkeren en het Belgische volk. Trouwens, we zijn met verschillende mensen van de Haïtiaanse diaspora in België actief in ARLAC.
Maar het belangrijkste is de strijd in Haïti zelf, de rest komt “vanzelf”. De beweging, die echte verandering in Haïti wil, streeft naar de volledige onafhankelijkheid van het land, de vernietiging van de corrupte en pro-imperialistische beweging en de instelling van een regime voor democratie en sociale rechtvaardigheid. Daarbij richten wij ons vooral op arme boeren op het platteland. Maar om de boeren bewust te maken en te organiseren, hebben we intellectuele kaders nodig. We werven ze aan en leiden ze op aan universiteiten. Afgestudeerde studenten (leraren, artsen, landbouwkundigen, enz.) gaan naar het platteland om zich onder de boeren te vestigen. Dit is betrekkelijk gemakkelijk omdat het regime absoluut geen belangstelling heeft voor het platteland en het praktisch heeft afgesneden van de steden (communicatie, infrastructuur, onderwijs, gezondheidszorg). We leren boeren op hun eigen kracht te vertrouwen: voedselvoorziening komt op de eerste plaats. We vormen coöperaties. Buitenlandse NGO’s hebben geprobeerd ons te steunen. Wij wijzen deze hulp resoluut af. Want als je eenmaal financieel, materieel en logistiek van hen afhankelijk bent, ben je verloren. Achter hen zit trouwens het imperialisme!
In de steden worden we nog steeds gedwongen om op een clandestien te werken. Te veel kameraden zijn in het verleden vervolgd, gemarteld en gedood.
Het is een moeilijke en zware strijd. Maar zolang wij trouw blijven aan onze oriëntatie en ons niet laten verleiden door “hulp”, opportunisme en corruptie, zullen wij voorgaan. De positieve ontwikkelingen in de wereld helpen ons daarbij.
Wij roepen iedereen op de activiteiten van de ARLAC te volgen (ook via facebook: https://www.facebook.com/arlac.asbl). In de komende maanden zullen wij onze activiteiten intensiveren.
