Strijd tegen mensenhandel en mensensmokkel, ambitie en een kanttekening

Het regeerakkoord behandelt mensenhandel en mensensmokkel in het hoofdstuk over asiel en migratie, en spreekt daarin een sterke ambitie uit. Inzetten op detectie en op terreincontroles, met voldoende middelen, vormt de basis. Directeur Koen Dewulf: “Mensenhandel en mensensmokkel worden vaak in één adem genoemd. Deze twee criminele fenomenen kunnen gelinkt zijn, denk aan Nigeriaanse meisjes die naar hier komen met mensensmokkelaars en uitgebuit worden in het sekswerk. Of aan Zuidoost-Aziatische jonge mensen die enorme bedragen betalen om naar het Verenigd Koninkrijk te trekken en, in afwachting van het laatste traject, in België en in Nederland worden uitgebuit in specifieke sectoren om hun smokkelschulden af te betalen. Maar mensenhandel en mensensmokkel zijn toch vooral twee sterk verschillende criminele fenomenen, die elk hun eigen aanpak vergen.”

Mensenhandel detecteren is geen eenvoudige opdracht. Daarom roept Myria op om ook op vlak van justitie sterk in te zetten op vervolging en bestraffing; dat mocht sterker worden beklemtoond in de tekst. Myria is wel verheugd dat de financiering van de gespecialiseerde centra voor slachtoffers van mensenhandel bestendigd zal worden. Deze centra spelen een sleutelrol, maar toch blijft hun financiering al danig lang onzeker. Myria is ook opgetogen dat het regeerakkoord voldoende middelen uittrekt voor alle gespecialiseerde diensten, magistraten, politie- en inspectiediensten.

Wat mensensmokkel betreft, pleit Myria al enkele jaren om prioritair in te zetten op de strijd tegen mensensmokkelaars en de ontmanteling van netwerken. Een betere afstemming van de beleidsambities inzake zowel transitmigratie als de strijd tegen mensensmokkel biedt zeker perspectieven.

Ten slotte is in dit domein de ambitie om het beleid en de wetgeving door te lichten door een parlementaire commissie en werkgroep heel welkom, ook dit wordt door Myria al langer gevraagd. Myria zal ook op dit vlak zijn expertise graag ter beschikking stellen.

Kennis over de migratiebewegingen: feiten en cijfers

Een migratiebeleid gebaseerd op feiten en op cijfers, met ruimte voor evaluatie en voor bijsturing, dat bepleit Myria steeds opnieuw, en daarop wordt ook in het akkoord gewezen. In zijn publicaties biedt Myria inzicht in de evolutie van de migratiebewegingen; zo wil het bijdragen aan een geïnformeerd beleid. Myria is daarbij wel afhankelijk van de data die aangeleverd worden door de betrokken overheidsdiensten.

Respect voor grondrechten van vreemdelingen, een basisprincipe

Migratie is een bijzonder gevoelig en complex beleidsdomein, dat een doorgedreven en gedifferentieerde aanpak vereist. Bijzonder belangrijk voor Myria is dat de formatienota vertrekt vanuit respect voor mensenrechten. Ook de noodzaak van samenwerking wordt erkend, met andere overheden en met partners in het veld. Myria hoopt dat de regering dit kan waarmaken. Er is ook de ambitie om een voortrekkersrol te spelen op Europees en internationaal niveau, en om verantwoordelijkheid te nemen in dat verband.

Op het vlak van asiel- en migratiebeleid worden in het akkoord heel wat aspecten kort aangehaald, die verder moeten worden geconcretiseerd. Het zal onder meer essentieel zijn snel een transparant proces op te zetten om te komen tot een breed gedragen asiel- en migratiewetboek, dat de bestaande wetgeving verduidelijkt en de grondrechten versterkt.

Myria is – samen met andere grondrechteninstellingen   ̶ tevreden dat minderjarigen niet zullen worden opgesloten. Het zal de bredere evoluties op vlak van detentie en terugkeer nauwgezet en waakzaam opvolgen. Zo blijft het oproepen om het ruime terugkeerbeleid grondig onder de loep te nemen alsook om waarachtig in te zetten op en te investeren in alternatieven voor detentie. Myria betreurt dat er niet wordt verwezen naar de ratificatie van het OPCAT (Optional Protocol to the Convention against Torture) door België en naar de opzet van een nationaal, onafhankelijk mechanisme voor de controle van detentie.

Net zoals in het vorige regeerakkoord, wordt er een perspectief geboden voor personen van wie de staatloosheid vaststaat. Het valt echt te hopen dat dit niet opnieuw bij mooie intenties blijft en dat er solide verblijfsoplossingen worden geboden.