MUSEUM DOET TERM GOUDEN EEUW IN DE BAN/GOED ZO!/AFREKENING MET BAGATELLISERING SLAVERNIJ!//ADHESIEBETUIGING
ZIE OOK
AAN DE CONSERVATOR VAN HET AMSTERDAM MUSEUM
De heer T van der Molen,
Geachte heer van der Molen,
Er zijn momenten, dat je trots op jezelf bent en vindt, dat je, al is het nog zo beschieden, je footprint hebt gezet in de historische strijd om gerechtigheid.
Dat overkwam mij, toen ik gisteren, donderdag 12 september, op NOS Teletekst las
”Museum verklaart Gouden Eeuw taboe” en daarvan een bevestiging vond op NOS. nl [1] en wat belangrijker is, de website van uw Museum! [2
Maar voordat ik dat toelicht:
Eerst een belangrijk compliment aan uw adres als conservator van het Amsterdam museum en de rest van de leiding/beslissers van het museum:
Want deze belangrijke, ik mag wel zeggen historische, beslissing van de kant van uw museum is tot stand gekomen, omdat u EN uw collegae bereid geweest zijn om te luisteren:
Te luisteren naar de ANDERE kant, de verhalen van slachtoffers van de bittere schaduwzijde van de ”Hollandse” 17 eeuw:
De transatlantische slavenhandel met als gruwelijk gevolg de eeuwenlange slavernij, die nu eindelijk in Nederland ook jaarlijks wordt herdacht en ter nagedachtenis waarvan een indrukwekkend Monument is opgericht [3].
Maar ook de slachtoffers in de toenmalige Republiek der Verenigde Nederlanden.
Slachtoffers van armoede, rechtsongelijkheid, vernedering en onderschatting.
Op uw website zegt u hier onder andere over:
”De term negeert de vele negatieve kanten van de zeventiende eeuw als armoede, oorlog, dwangarbeid en mensenhandel.” [4]
Dat is juist!
THAT’S WHERE I COME IN……
U zult zich waarschijnlijk -en terecht- afvragen:
Wat heeft Astrid Essed hier nu mee te maken?
Of misschien herinnert u zich er toch nog iets van?
Enkele jaren geleden, in januari/februari 2017, heb ik felle kritiek geuit op een door Museum Hermitage gepromote tentoonstelling [later bleek, dat ook het Amsterdam Museum er achter zat] ”Kijk ons nou in de Hermitage’Hollanders van de Gouden Eeuw” [5]
Vervolgens [weet u het nog?] heeft de heer M van Schieveen, coordinator Pers en Publiciteit van Hermitage Amsterdam mij de volgende reactie gestuurd
”
Geachte mevrouw Essed,
Dank u voor het bericht. Wij vinden het heel spijtig dat u kritiek heeft op een van de tentoonstellingen.
De Hermitage Amsterdam biedt sinds een paar jaar onderdak aan meerdere tentoonstellingen, die georganiseerd worden door andere musea. Zo hebben we het Outsider Art Museum, dat kunst tentoonstelt van mensen met een beperking; een expositie van de winnaar van een kunstprijs; en de tentoonstelling Hollanders van de Gouden Eeuw, georganiseerd door het Amsterdam Museum. Deze musea zijn zelf verantwoordelijk voor de tentoonstelling, vragen en verzoeken worden dan ook door het betreffende museum zelf opgepakt.
Daarom heb ik uw bericht doorgestuurd aan de mensen van het Amsterdam Museum. Zij zullen uw bericht zo snel mogelijk oppakken en beantwoorden.
Met vriendelijke groet,
Martijn van Schieveen
Coordinator Pers en Publiciteit”
Dit en de verdere correspondentie is allemaal te lezen op mijn website
[6]
Ook werd ik hierin ondersteund door de anti-racistische organisatie Doorbraak, die een fel en indrukwekkend commentaar plaatste. [7]
Maar wat vooral interessant voor u is, is dat er daarna een correspondentie/gedachtewisseling tussen u en mij ontstond, waarbij mij al direct trof, dat u open stond voor mijn kritiek, die onder andere luidde [ik citeer mijzelf]
”Ik heb het hier over de meest grootschalige mensenroof uit
de geschiedenis, de transatlantische slavenhandel en de slavernij! (8)
Ik heb het hier over de bloedige onderdrukking van de bevolking van
wat later Indonesie heette, waar trouwens ook slavernij is geweest. (9)
SLAVERNIJ, DIE MISDAAD TEGEN DE MENSELIJKHEID
U verheerlijkt dus de Hollandse rijken, van wie een groot deel
betrokken geweest is bij de transatlantische slavenhandel
en slavernij (9), die misdaad tegen de menselijkheid.(10)
Beneden alle peil.”
[NOOT 8]
U ging daarin grotendeels met mij mee en nodigde mij vervolgens uit, samen met u de tentoonstelling te bekijken, waaraan ik helaas door omstandigheden geen gehoor aan kon geven.
Maar dat hindert niet.
U hebt geluisterd naar alternatieve stemmen en kritiek op het
eeuwenlange ”vaderlandse” beeld van de 17e Eeuw en met u, uw collegae en daarom gaat het mij.
WAARDEVOLLE BIJDRAGE
Uw museum heeft een belangrijke stap gezet op het gebied van dekolonizing the history, the hearts and minds.
In dat kader is het ook heel waardevol, dat uw Museum op 29 september een symposium
houdt over de herziening van de 17e eeuw houdt en op diezelfde dag de fototentoonstelling ‘HOLLANDSE MEESTERS HER-ZIEN’opent, over dertien Amsterdamse bewoners en bezoekers van kleur uit de 17e en 18e eeuw.” [9]
Maar zijn we er daarmee?
NEEN!
Want zoals uw directeur Judikje Kiers terecht aangeeft, is er nog een lange Weg te gaan:
Ik citeer de woorden van de directeur op uw website
”‘’Dit zijn belangrijke stappen in een lang proces. Maar we zijn er nog niet. Samen met mensen in de stad zullen we blijven werken om onderbelichten verhalen en perspectieven van onze gedeelde geschiedenis aan het licht brengen.’’ [10]
Zo is dat.
Astrid Essed zou echter Astrid Essed niet zijn, als zij niet ook een paar kritische kanttekeningen maakt bij uw verklaring over het loslaten van de historische terminologie ”Gouden Eeuw”’
Zo schrijft u onder andere:
” De term negeert de vele negatieve kanten van de zeventiende eeuw als armoede, oorlog, dwangarbeid en mensenhandel.” [11]
Hoewel op zich juist, vind ik het toch van doorslaggevend belang, dat de term ”mensenhandel” wordt vervangen door de veel duidelijker en expliciet enige juiste term ”transatlantische slavenhandel”
Mensenhandel is weliswaar een vorm van slavernij [12], maar wel een moderne vorm, die, als het wordt ontdekt, bestraft wordt, terwijl de transatlantische slavenhandel niet alleen in aard, omvang [meer dan 12 miljoen Afrikanen werden zo gestolen en tot slaaf gemaakt] [13] en in tijdsperiode [drie eeuwen lang] gruwelijker was, bovendien was deze slavenhandel in de 17e eeuw ”legaal”, aangezien een slaaf volgens de ”wetgeving” in die tijd, niet als mens, maar als Ding werd beschouwd. [14]
Dus:
Vervang de term ”mensenhandel” door ”transatlantische slavenhandel”!
Dan begrijpt het bezoekerspubliek ook beter, om welke veelomvattende misdaad het hier gaat.
Slavernij, een misdaad tegen de menselijkheid! [15]
Maar zoals uw directeur al aangaf:
”Stappen in een lang proces” [16]
EPILOOG:
Strijd tegen ongelijkheid, raciale vooroordelen en herziening van een
historisch beeld, waarbij zetbazen van de slavenhandel en koloniale massamoordenaars als helden werden vereerd [17] en gruwelijk historisch onrecht als slavenhandel en slavernij werd gebagatelliseerd [18] zit in de lucht!
U hebt daaraan een bijdrage geleverd met de eerste stap: het ontmaskeren
van de ”Gouden Eeuw” leugen.
En per toeval [hoewel ik niet in toeval geloof] is er, ook op 12 september, de dag van uw ”Gouden Eeuw” ontmaskering, een andere belangrijke bijdrage geleverd:
Drie anti racistische onderzoekers van hoog kaliber, de heren Jules Rijssen, Roy Wijks en Andre Reeder hebben in het Bijlmerpark Theater een voor Suriname, maar zwarte bewustwording in het algemeen , belangrijk boek gepresenteerd [dat door hen is geschreven] ”Op zoek naar Papa Koenders” [19]
Dit gaat over een Surinaamse onderwijzer, J.G.A, Koenders, die inging tegen het Nederlands-koloniale onderwijs in Suriname en vooral een lans heeft gebroken voor de promoting van het Sranang Tongo, de Surinaamse taal, die onder invloed van het kolonialisme als ”minderwaardig” werd gezien. [20]
Uw bijdrage en die van de heren Rijssen, Wijks en Reeder zijn
van byzonder grote waarde en worden door mij als zodanig op hun merites beoordeeld als zeer waardevol.
Dat ik een bescheiden bijdrage heb kunnen leveren in uw besluit tot
uitbanning van de ”Gouden Eeuw” mythe [en met mij ongetwijfeld anderen, die u van kritiek hebben voorzien], vervult mij met trots.
Waardering, nogmaals en laten wij voortgaan op het pad van het scheppen van een wereld waarin wordt afgerekend met ongelijkheid, discriminatie en uitsluiting.
Veel succes in dit proces.
Zie voor het overzicht van de mailcorrespondentie tussen en mij, maar ook die [daaraan voorafgaande] tussen mij en het Hermitage Museum, geheel onderaan.
Vriendelijke groeten
Astrid Essed
Amsterdam
NOTEN
[1]
NOS TELETEKST
12 september 2019
MUSEUM VERKLAART GOUDEN EEUW TABOE
Het Amsterdam Museum doet de term ”Gouden Eeuw” met onmiddellijke ingang in de ban.
Op zijn website schrijft het museum, dat de stap een mogelijkheid is om andere perspectieven op die tijd mogelijk te maken.
Nederland was in de 17e eeuw een wereldmacht zowel economisch als militair.
Vandaar de aanduiding ”Gouden Eeuw”
Maar volgens conservator Tom van der Molen ”negeert de term negatieve kanten als armoede, oorlog, dwangarbeid en mensenhandel”
In de permanente tentoonstelling over Hollanders in de 17e eeuw is voortaan de term ”Gouden Eeuw” taboe
EINDE TELETEKSTBERICHT
NOS Teletekst
NOS Teletekst 105 Museum verklaart Gouden Eeuw taboe
Het Amsterdam Museum doet de term
'Gouden Eeuw' met onmiddellijke ingang
in de ban.Op zijn website schrijft het
museum dat de stap een mogelijkheid is
om andere perspectieven op die tijd
mogelijk te maken.
Nederland was in de 17e eeuw een
wereldmacht,zowel economisch als
militair.Vandaar de aanduiding 'Gouden
Eeuw'.Maar volgens conservator Tom van
der Molen "negeert de term negatieve
kanten als armoede,oorlog,dwangarbeid
en mensenhandel".
In de permanente tentoonstelling over
Hollanders in de 17e eeuw is voortaan
de term 'Gouden Eeuw' taboe
|
AMSTERDAM MUSEUM NEEMT AFSCHEID VAN ”GOUDEN EEUW”
Het Amsterdam Museum doet met onmiddellijke ingang de term ‘Gouden Eeuw’ in de ban. Het museum ziet de stap als een mogelijkheid om “inclusiviteit en andere perspectieven op die tijd mogelijk te maken”, meldt het op zijn website.
De zeventiende eeuw kreeg de bijnaam ‘Gouden Eeuw’ omdat Nederland in deze eeuw een economische en militaire wereldmacht was, zegt conservator Tom van der Molen. “De term negeert negatieve kanten als armoede, oorlog, dwangarbeid en mensenhandel.”
Van der Molen bestrijdt niet dat kunst en met name de schilderkunst in deze periode bloeide, maar dat is voor hem geen reden om de zeventiende eeuw Gouden Eeuw te noemen.
Andere verhalen
De term zou er ook toe bijdragen dat deze eeuw vanuit het perspectief van de toenmalige machthebbers wordt gezien. Door hem niet meer te gebruiken, hoopt het museum ruimte te bieden aan mensen en verhalen “die nog niet gehoord worden”.
De permanente tentoonstelling “Hollanders van de Gouden Eeuw” in Amsterdam-vleugel in de Hermitage heet vanaf vandaag “Groepsportretten van de 17e eeuw”.
[2]
AMSTERDAM MUSEUM GEBRUIKT TERM ”GOUDEN EEUW” NIET MEER
12 SEPTEMBER 2019
TEKST
AMSTERDAM MUSEUM GEBRUIKT TERM ‘GOUDEN EEUW’ NIET MEER
12 SEPTEMBER 2019
Het Amsterdam Museum zal vanaf heden de term ‘Gouden Eeuw’ niet meer gebruiken om de periode van de 17e eeuw aan te duiden. Volgens het museum dekt de term de lading van de 17e eeuw niet. Het Amsterdam Museum is al geruime tijd actief om voor steeds meer mensen relevant te zijn en ziet het afstand doen van de term ‘Gouden Eeuw’ als stap om andere perspectieven op die tijd mogelijk te maken.
Het museum wijzigt de term in de komende tijd in al zijn uitingen op de diverse locaties waar het museum zijn collectie toont en past de titel van zijn permanente tentoonstelling ‘Hollanders van de Gouden Eeuw’ in de Amsterdam-vleugel in de Hermitage aan naar ‘Groepsportretten van de 17e eeuw’.
Het museum stelt dat ‘Gouden Eeuw’, een term die in heel Nederland decennialang routinematig wordt gebruikt als aanduiding van het tijdvak van de 17e eeuw waarin de Republiek een economische en militaire wereldmacht was, hun streven naar inclusiviteit en het tonen van meerdere perspectieven op de geschiedenis in de weg staat. Tom van der Molen (conservator 17e eeuw van het Amsterdam Museum): ‘’In de westerse geschiedschrijving neemt de ‘Gouden Eeuw’ een belangrijke plek in die sterk gekoppeld is aan nationale trots, maar positieve associaties met de term zoals voorspoed, vrede, weelde en onschuld dekken de lading van de historische werkelijkheid in deze periode niet. De term negeert de vele negatieve kanten van de zeventiende eeuw als armoede, oorlog, dwangarbeid en mensenhandel.’’ Daarnaast draagt de term er volgens het Amsterdam Museum toe bij dat de geschiedenis van de Nederlandse 17e eeuw slechts vanuit het perspectief van de machthebbers wordt bezien en dat daardoor veel verhalen helemaal niet verteld worden. Van der Molen: ‘Iedere generatie en elk persoon moet in staat worden gesteld zijn of haar eigen verhaal over de geschiedenis te vormen. De dialoog daarover heeft ruimte nodig, de naam ‘Gouden Eeuw’ beperkt die ruimte.’’
Meer inclusief
Het museum benadrukt dat het afstand doen van de term ‘Gouden Eeuw’ een stap is in een proces om het Amsterdam Museum meerstemmig en inclusief te maken, waar het museum samen met mensen uit de stad, al jaren mee bezig is. Het museum wil een plek zijn die voor iedereen relevant is en waar alle mensen zich welkom voelen. Daarom geeft het Amsterdam Museum ruimte aan mensen en verhalen die nog niet of onvoldoende gehoord worden.
Naast het afstand doen van de term ‘Gouden Eeuw’ doet het Amsterdam Museum ook aanpassingen in haar presentatie ‘Groepsportretten van de 17e eeuw’. Het Museum organiseert op 29 september een symposium voor vakgenoten en publiek over welke verhalen er over de 17e eeuw zouden moeten worden verteld, door wie, en hoe je dit op een zo inclusief mogelijke manier kunt doen. Op diezelfde dag opent het Amsterdam Museum de fototentoonstelling ‘HOLLANDSE MEESTERS HER-ZIEN’, over dertien Amsterdamse bewoners en bezoekers van kleur uit de 17e en 18e eeuw. Het is de eerste van een reeks nieuwe perspectieven door hedendaagse makers in het kader van Black Achievement Month. Directeur van het Amsterdam Museum, Judikje Kiers: ‘’Dit zijn belangrijke stappen in een lang proces. Maar we zijn er nog niet. Samen met mensen in de stad zullen we blijven werken om onderbelichten verhalen en perspectieven van onze gedeelde geschiedenis aan het licht brengen.’’
[3]
WIKIPEDIA
NATIONAAL MONUMENT SLAVERNIJVERLEDEN
NEDERLAND BETUIGT SPIJT OVER SLAVERNIJVERLEDEN/GEEN SPIJT, MAAR EXCUSES
ASTRID ESSED
10 JULI 2013
SLAVERNIJ OP WEBSITE ASTRID ESSED
[4]
AMSTERDAM MUSEUM
AMSTERDAM MUSEUM GEBRUIKT TERM ”GOUDEN EEUW” NIET MEER
[5]
”
HOLLANDERS VAN DE GOUDEN EEUW
Dertig reusachtige groepsportretten uit de 17de eeuw afkomstig uit de collecties van het Amsterdam Museum en het Rijksmuseum zijn te bewonderen in de Hermitage Amsterdam.
Al meer dan 750.000 bezoekers!”
HOLLANDERS VAN DE GOUDEN EEUW.NL
https://www.hollandersvandegoudeneeuw.nl
”OVER DE TENTOONSTELLING
Dertig reusachtige groepsportretten uit de 17de eeuw afkomstig uit de collecties van het Amsterdam Museum en het Rijksmuseum zijn voor het eerst verzameld in de Hermitage Amsterdam. Deze ‘broers en zussen’ van De Nachtwacht zijn uniek in de wereld en vanwege hun formaat zelden te zien.
Samen illustreren zij het verhaal van het voor Nederland zo typerende collectieve burgerschap. Zij houden ons als het ware een spiegel voor. Want de onderlinge verhoudingen van toen liggen aan de basis van de hedendaagse normen en omgangsvormen. Wilt u weten waarom de Nederlander vrijheid en gelijkheid zo hoog in het vaandel heeft staan? Het antwoord hangt – levensgroot – aan de muur in de Hermitage Amsterdam.”
HOLLANDERS VAN DE GOUDEN EEUW/DE TENTOONSTELLING
https://www.hollandersvandegoudeneeuw.nl/te-zien/hollanders-van-de-gouden-eeuw
[6]
HERMITAGE/HOLLANDERS UIT DE GOUDEN EEUW/TENTOONSTELLING WIST SLAVERNIJ IN CARAIBISCH GEBIED EN DE OOST UIT DE GESCHIEDENIS
ASTRID ESSED
REACTIE OP ANTWOORD HERMITAGE OP MIJN BRIEF OVER DE TENTOONSTELLING HOLLANDERS VAN DE GOUDEN EEUW
ASTRID ESSED
TENTOONSTELLING HOLLANDERS VAN DE GOUDEN EEUW/REACTIE OP CONSERVATOR AMSTERDAM MUSEUM
ASTRID ESSED
[7]
”KIJK DIE HERMITAGE NOU! MUSEUM PROPAGEERT NATIONALISME EN KOLONIALISME MET DE EXPOSITIE ”HOLLANDERS VAN DE GOUDEN EEUW”
HARRY WESTERINK
14 FEBRUARI 2017
[8]
”Ik heb het hier over de meest grootschalige mensenroof uit
de geschiedenis, de transatlantische slavenhandel en de slavernij! (8)
Ik heb het hier over de bloedige onderdrukking van de bevolking van
wat later Indonesie heette, waar trouwens ook slavernij is geweest. (9)
SLAVERNIJ, DIE MISDAAD TEGEN DE MENSELIJKHEID
U verheerlijkt dus de Hollandse rijken, van wie een groot deel
betrokken geweest is bij de transatlantische slavenhandel
en slavernij (9), die misdaad tegen de menselijkheid.(10)
Beneden alle peil.”
HERMITAGE/HOLLANDERS UIT DE GOUDEN EEUW/TENTOONSTELLING WIST SLAVERNIJ IN CARAIBISCH GEBIED EN DE OOST UIT DE GESCHIEDENIS
ASTRID ESSED
[9]
AMSTERDAM MUSEUM GEBRUIKT TERM ”GOUDEN EEUW” NIET MEER
12 SEPTEMBER 2019
[10]
AMSTERDAM MUSEUM GEBRUIKT TERM ”GOUDEN EEUW” NIET MEER
12 SEPTEMBER 2019
[11]
AMSTERDAM MUSEUM GEBRUIKT TERM ”GOUDEN EEUW” NIET MEER
12 SEPTEMBER 2019
[12]
MENSENHANDEL
TEKST
Mensenhandel
Mensenhandel vormt een grove inbreuk op de menselijke waardigheid en de lichamelijke en geestelijke integriteit van slachtoffers en wordt gezien als schending van fundamentele mensenrechten. Voorbeelden van mensenhandel zijn gedwongen prostitutie en arbeidsuitbuiting, maar bijvoorbeeld ook gedwongen bedelarij en het onder dwang laten plegen van criminele activiteiten. De meeste mensen gaan ervan uit dat een straatkrantverkoper niet door iemand wordt gedwongen zijn werk te doen en voor zijn werk wordt betaald. Dat is echter niet altijd het geval en dat is schokkend. Het OM pakt samen met de politie, andere opsporingsdiensten (zoals de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), de Koninklijke Marechaussee (KMar), gemeenten en andere relevante partners mensen handel op een integrale wijze aan. Sinds een jaar of tien zijn de slachtoffers van mensenhandel en het thema mensenhandel prioriteiten van het OM. Ook de komende jaren staat de aanpak van mensenhandel onveranderd hoog op de agenda.
[13]
”De Nederlanders verschepen zo’n 600.000 Afrikanen, 5 procent van het totaal van naar schatting 12 miljoen die tussen de 15e tot de 19e eeuw door de Europeanen als slaaf worden verhandeld.
NEDERLAND ACTIEF IN DE SLAVENHANDEL
TEKST
Nederland actief in de slavenhandel
Het is een bittere geschiedenis, de ruim twee eeuwen waarin Nederland actief is in de trans-Atlantische slavernij.
Het begint in de 17e eeuw als Nederland zich mengt in de strijd met andere Europese landen om rijkdom en winst te vergaren via koloniën in Noord- en Zuid-Amerika.
De Spanjaarden en Portugezen hebben dan al diverse koloniën gesticht in de Nieuwe Wereld en verschepen totslaafgemaakte Afrikanen vanuit de kust van West-Afrika om op de grootschalige suiker-, koffie- en katoenplantages te werken. De oorspronkelijke bevolking wordt niet geschikt gevonden voor dit zware werk en is bovendien voor een deel door de kolonisten uitgeroeid.
Als de Nederlandse West-Indische Compagnie (WIC) in 1630 een deel van Brazilië verovert op de Portugezen, krijgt Nederland ook belangstelling voor de Afrikaanse slavenhandel.
De WIC verovert in 1637 een belangrijk bastion in West-Afrika op de Portugezen: fort Elmina in Ghana. Vanaf dat moment hebben de Nederlanders een machtsbasis op het Afrikaanse continent, waarvandaan ze kunnen meedoen aan de georganiseerde slavenhandel.
De Nederlanders verschepen zo’n 600.000 Afrikanen, 5 procent van het totaal van naar schatting 12 miljoen die tussen de 15e tot de 19e eeuw door de Europeanen als slaaf worden verhandeld.
Morele bezwaren zijn er nauwelijks. Terwijl slavernij in West-Europa verboden is, wordt de trans-Atlantische slavernij met de Bijbel in de hand verdedigd.
[14]
”Slavernij is een maatschappelijk verschijnsel waarin personen eigendom zijn van een ander persoon. Slaven vallen dus onder het eigendomsrecht.”
WIKIPEDIA
GESCHIEDENIS VAN DE NEDERLANDSE SLAVERNIJ/JURIDISCHE KWESTIE
ORIGINELE BRON
WIKIPEDIA
GESCHIEDENIS VAN DE NEDERLANDSE SLAVERNIJ
[15]
Article 7
Crimes against humanity
1. For the purpose of this Statute, “crime against humanity” means any of the following acts when committed as part of a widespread or systematic attack directed against any civilian population, with knowledge of the attack
: (a) Murder;
(b) Extermination;
(c) Enslavement;
ROME STATUTE
ARTICLE 7
CRIMES AGAINST HUMANITY
https://www.icc-cpi.int/nr/rdonlyres/ea9aeff7-5752-4f84-be94-0a655eb30e16/0/rome_statute_english.pdf
[16]
AMSTERDAM MUSEUM GEBRUIKT TERM ”GOUDEN EEUW” NIET MEER
12 SEPTEMBER 2019
[17]
URK WIL J.P. COENSTRAAT/MASSAMOORDENAARS OPVOETSTUKASTRID ESSED
27 FEBRUARI 2018
MICHIEL DE RUYTER, ZETBAAS VAN DE NEDERLANDSE SLAVENHANDELASTRID ESSED
26 AUGUSTUS 2015
https://www.astridessed.nl/michiel-de-ruyter-zetbaas-van-de-nederlandse-slavenhandel/
https://www.astridessed.nl/michiel-de-ruyter-zetbaas-van-de-nederlandse-slavenhandel/
[18]
SLAVERNIJ OP WEBSITE ASTRID ESSED
[19]
”Julius Gustaaf Arnout Koenders leefde in Paramaribo, Suriname, van 1886 tot 1953. Hij was de kleinzoon van tot slaaf gemaakte Afrikaans-Surinaamse grootouders en werkte als onderwijzer.
Het boek ‘Op zoek naar Papa Koenders’ van onderzoeker Jules Rijssen en co-auteurs André Reeder en Roy Wijks, gaat over de kritiek op het koloniale onderwijs en Koenders’ strijd voor de geestelijke verheffing van vooral de Afro-Surinamers na de verschrikkingen van het door Nederland uitgevoerde systeem van slavernij in Suriname. Over het koloniale Nederlandse onderwijssysteem zei hij:
“….ik tot die activiteiten ben gekomen toen rotsvast de overtuiging zich in mij vestigde, dat het onderwijssysteem van het kolonialisme met een voor de Neger volslagen vreemde taal als voertaal, een groot onrecht, een misdaad is geweest en nog is, want het heeft ons gemaakt tot achterlijke mensen met twee halve talen, met voorkeur naar klater boven gedegen goud….”
De auteurs Jules Rijssen, Roy Wijks en Andre Reeder zijn op zoek gegaan naar het onbekende verhaal van Koenders. Dat hebben ze op allerlei manieren gedaan. Na ruim 6 jaar is hun zoektocht naar deze bescheiden man ten einde gekomen met de publicatie van een boek. Het heet: “Op zoek naar Papa Koenders. Over een strijder voor emancipatie in het koloniale Suriname”
OP ZOEK NAAR PAPA KOENDERS
LM PUBLISHERS
OP ZOEK NAAR PAPA KOENDERS
[20]
ZIE NOOT 19
MAIL CORRESPONDENTIE
ASTRID ESSED MET DE HEER T VAN DER MOLEN
DAARONDER:
ASTRID ESSED MET HET HERMITAGE MUSEUM [VOORAFGAANDE AAN DE CORRESPONDENTIE MET DE HEER T VAN DER MOLEN
CORRESPONDENTIE ASTRID ESSED MET DE HEER T VAN DER MOLEN
Astrid Essed
To:Tom van der Molen
Feb 2, 2017 at 2:37 PM
Geachte heer van der Molen
Fijn te horen, dat u mijn positief bedoelde kritiek
zo hebt gewaardeerd.
Ook waardeer ik uw uitnodiging, de tentoonstelling
samen te bekijken.
Ik heb een druk tijdsschema, maar mocht ik eraan toe
komen, dan laat ik het u zeker weten.
Het was fijn, langs deze weg kennis te maken.
Vriendelijke groeten
Astrid Essed
|
Hide original message
On Thursday, February 2, 2017 1:39 PM, Tom van der Molen <t.vandermolen@amsterdammuseum.nl> wrote:
Geachte mevrouw Essed,
Dank u wel voor uw mail. Van kritische geluiden als de uwe kunnen wij alleen maar leren. Ik vond het dus ook prettig met u van gedachten te wisselen.
Mijn uitnodiging om de tentoonstelling eens samen te bekijken blijft staan, mocht het u een keer schikken, laat dat dan vooral weten.
Met vriendelijke groeten,
Tom van der Molen
conservator
–
T +31 20 5231736
–
Amsterdam Museum
Museum Willet-Holthuysen
–
T +31 20 5231 822
–
Van: Astrid Essed
Verzonden: woensdag 1 februari 2017 22:47
Aan: Tom van der Molen <t.vandermolen@amsterdammuseum.nl>
CC: Info Hollanders van de Gouden Eeuw <info@hollandersvandegoudeneeuw.nl>; Annemarie de Wildt <A.deWildt@amsterdammuseum.nl>
Onderwerp: Reactie/”Uw tentoonstelling over de Gouden Eeuw ”Kijk Ons Nou in de Hermitage”
Verzonden: woensdag 1 februari 2017 22:47
Aan: Tom van der Molen <t.vandermolen@amsterdammuseum.nl>
CC: Info Hollanders van de Gouden Eeuw <info@hollandersvandegoudeneeuw.nl>; Annemarie de Wildt <A.deWildt@amsterdammuseum.nl>
Onderwerp: Reactie/”Uw tentoonstelling over de Gouden Eeuw ”Kijk Ons Nou in de Hermitage”
AAN DE CONSERVATOR VAN HET AMSTERDAM MUSEUM
De heer T van der Molen,
Geachte heer van der Molen,
Vriendelijk bedankt voor uw snelle reactie.
Ik heb gewaardeerd, dat u mijn bezwaren
tegen de accentuering/invalshoek van uw tentoonstelling
hebt erkend en deels hebt toegegeven,dat er bij een tentoonstelling over de Gouden Eeuw aandacht hoort te zijn voor de misdaden, waarop het ”goud” uit die Eeuw grotendeels is
gebouwd.
Ook siert het u, dat u hebt toegegeven, dat er meer aandacht had
moeten zijn voor de bloed kanten van de ”Gouden Eeuw”
Tot zover vinden we elkaar.
Maar mijn kritiek blijft overeind staan.
Dat zal ik aanstonds toelichten.
Maar laat ik met uw vraag/constatering beginnen
U schrijft in uw laatste alinea:
”Bij het lezen van uw mail bekruipt mij het gevoel dat u de website gezien heeft maar de tentoonstelling nog niet, klopt dat?”
Dat klopt, meneer van der Molen, dat geef ik eerlijk toe.
Ik zal, als mijn schema het toelaat, de tentoonstelling
wellicht in persoon bezoeken.
Maar Ik ben blij te horen [want dat heb ik uiteraard niet gezien]
dat er in een aantal kabinetten kennelijk wel degelijk armoede,
ziekte en slavernij zijn aangestipt.
Dat is een goede zaak, maar niet goed genoeg.
Omdat dan toch nog centraal staat de ”grootheid”
van mensen, rijk zijn geworden [of wier rijkdom in stand
gehouden is] door slavernij en onderdrukking, in de Republiek
en Overzee.
Maar allereerst geef ik u wat inzicht in de wijze, waarop ik met de tentoonstelling in contact ben gekomen.
Toen ik in de Hermitage de zeer interessante tentoonstelling
over Catharina de Grote bezocht, heb ik uw tentoonstelling aangekondigd gezien
en mij al direct zeer gestoord aan de mijns inziens ongepaste
aankondiging:
”Kijk ons nou”
Ik besloot, na ook de website zorgvuldig te hebben bestudeerd
[dat hebt u aan mijn schrijven kunnen zien], u hierop aan te
spreken.
Dat is gebeurd.
Mijn kritiek kwam, kort samengevat, dus neer
op de titel ;”Kijk ons Nou” en de informatie op de website,
die bijna 17e eeuw propaganda was en ik zeer stuitend vond.
En die kritiek is overeind blijven staan:
UW UITGANGSPUNT
Zoals ik u in mijn vorige mail schreef:
Prima, dat u een tentoonstelling houdt over de
17e eeuw [de zogenaamde ”Gouden Eeuw].
Dat u een grote collectie groepsportretten
uit de 17 en 18e eeuw hebt willen laten zien, ook
prima.
Uniek erfgoed is het zeker en voor de historische
beleving belangrijk, dat het publiek hiermee
in aanraking komt.
Tot zover ben ik het met u eens:
KRITIEK
1
NAAM TENTOONSTELLING/
GEEN ”KIJK ONS NOU”, MAAR
”RIJKDOM EN ONBEHAGEN”
Kritiek heb en houd ik op de tentoonstellingstitel
”Kijk ons nou”, ook na lezing van uw achtergrondinformatie:
U stelt in feite de heren en dames uit de Gouden Eeuw ten toon
in hun ijdelheid en de manier, waarop ze indruk willen
maken op hun tijdgenoten en het nageslacht.
Dat is prima, maar wanneer u ervoor kiest, hen
centraal te stellen [en dat mag natuurlijk], moet u op
gelijk niveau aandacht besteden aan datgene, dat hen ”groot” gemaakt heeft of groot hield:
De onderdrukking en
armoede in de toenmalige Republiek der Verenigde Nederlanden,
hun onderdrukkings en slavernij rol in de Oost
en het Caraibisch gebied en Brazilie.
Dat bereik je niet door een titel ”Kijk ons Nou”,
die riekt naar verheerlijking:
Een betere titel was geweest ”Rijkdom en Onbehagen”
Daarmee stelt u de dames en heren nog steeds centraal:
maar laat wel direct zien, welke misdaden, massamoorden
en onderdrukking er kleefden aan hun positie.
KTITIEK
2
UW WEBSITE
U merkt op over uw website
”Op de website – vooral een marketinginstrument en zeker geen inhoudelijk doortimmerd document – wordt inderdaad schrijnend weinig aandacht besteed aan de zwarte kanten van de 17e eeuw. ”
Helaas is dat nog zwak uitgedrukt, want wat ik op
uw website las, vond ik schokkend en dat heeft niets
met inhoudelijk doortimmerd of marketing te maken
Ik citeer uit uw website
””Heb je je ooit afgevraagd waarom de Nederlander vrijheid en gelijkheid zo hoog in het vaandel heeft staan? Het antwoord hangt levensgroot aan de muur in de vorm van dertig reusachtige groepsportretten in de Hermitage Amsterdam. Het museum wijdt een tentoonstelling aan de Hollanders van de Gouden Eeuw. De onderlinge verhoudingen van toen liggen aan de basis van de hedendaagse normen en omgangsvormen.”
U begrijpt wel, dat ik hierover ernstig ben gevallen.
Want het getuigt van ”gotspe” om waarden
als ”vrijheid en gelijkheid” op een lijn te stellen
met de 17 eeuw, de bloed eeuw van onderdrukking
en het ontvoeren, folteren, vermoorden en tot
ding maken van miljoenen Afrikanen!
Van de onderdrukking van duizenden mensen
in de Oost, met massamoorden en slavernij
[ook daar] compleet.
Ik haalde in mijn vorige mail massamoordenaar
Jan Pieterszoon Coen aan [ik hoop niet,
dat er ook een schilderij van hem hangt]
Zo kan ik nog talloze andere voorbeelden noemen.
Ik denk zo [er wachten nog andere artikelen/
commentaren op mij, zie ook www.astridessed.nl],
dat ik het hierbij laat.
U hebt gelezen, dat mijn kritiek
overeind blijft staan, hoewel enigszins genuanceerd
door uw aandacht voor slavernij en onderdrukking
op de tentoonstelling, maar niet zonder
nogmaals, mijn waardering te uiten voor uw deels
ten toon gespreide erkenning van mijn kritiek.
Dit hebt u goed verwoord in uw eigen blog,
Interessant verwoord, maar zoals u zelf terecht opmerkte
”overigens denk ik nu, twee jaar later, dat we er meer aandacht aan hadden kunnen besteden dan we gedaan hebben”
Goed zo!
Klopt.
Ik hoop dan ook, dat u bij een volgende tentoonstelling
over de 17 eeuw [als die tenminste komt]
de nadruk wilt leggen op diegenen, met wiens
bloed, onderdrukking en barbaarse identiteitsroof,
de Gouden Eeuw rijkdommen tot stand gekomen zijn.
Dat is niet alleen een kwestie van poetic Justice.
Maar vooral ook van historische werkelijkheid.
Pijnlijk?
Ja.
Dit erkennen en voor het voetlicht brengen,
getuigt van moed.
Misschien heb ik hiertoe, met mijn
schrijven, een kleine bijdrage geleverd.
Ik vond het prettig, met u van gedachten te wisselen.
Vriendelijke groeten
Astrid Essed
Amsterdam
Ook deze reactie wordt op mijn website geplaatst.
Want mijn lezerspubliek hoort ook te weten,
Astrid Essed
Jan 31 at 11:49 AM
Geachte mevrouw Essed,
Dank u wel voor uw mail. Laat ik beginnen met u gelijk geven dat het inderdaad niet van deze tijd is om een tentoonstelling te maken over de Gouden Eeuw zonder aandacht te hebben voor de grote misdaden waarmee het handelsimperium werd opgebouwd. Slavernij, oorlog, onderdrukking maakten daar een belangrijk deel van uit en het is belangrijk dat daar aandacht aan wordt besteed. Het verheerlijken van zo’n periode (de term Gouden Eeuw is eigenlijk op zichzelf al heel problematisch) is echt uit den boze.
We zijn ons er bij het maken van der tentoonstelling (ik was er als conservator bij betrokken) zeker bewust van geweest en hebben er wel degelijk aandacht voor gehad. Ook in de tentoonstelling zelf, in een aantal kabinetten stippen we onderwerpen als armoede, ziekte, criminaliteit en slavernij aan. Bepaald niet alleen maar bewondering of verheerlijking dus.
Het is misschien goed als ik even de achterliggende gedachte van de tentoonstelling aanstip? Bij het Amsterdam Museum beheren we een buitengewone grote collectie groepsportretten uit de 17e en 18e eeuw. Uniek erfgoed, dat we graag willen laten zien vanwege de (kunst)historische relevantie. Als uitgangspunt van de tentoonstelling hebben we genomen waarom deze heren (en een paar dames) zich nu groepsgewijs op een portret lieten zetten. Dat deden ze uiteraard om zichzelf te profileren als voortreffelijke mensen (en nee, dat waren ze bepaald niet allemaal), ook voor volgende generaties. Vandaar dat we als ondertitel van de tentoonstelling “Kijk ons nou” hebben gekozen: deze Amsterdammers uit de 17e eeuw wilden graag laten zien dat ze bijdroegen aan de stad. Dat ze dat deden, maar tegelijkertijd buiten Holland heel wat kwalijker zaken op hun kerfstok hadden vertellen we later in de tentoonstelling, als we hun eigen zelfbeeld nuanceren. In deze blog heb ik het een en ander uitgelegd, overigens denk ik nu, twee jaar later, dat we er meer aandacht aan hadden kunnen besteden dan we gedaan hebben: https://hart.amsterdam/nl/page/56704 .
Bij het lezen van uw mail bekruipt mij het gevoel dat u de website gezien heeft maar de tentoonstelling nog niet, klopt dat? Op de website – vooral een marketinginstrument en zeker geen inhoudelijk doortimmerd document – wordt inderdaad schrijnend weinig aandacht besteed aan de zwarte kanten van de 17e eeuw. Mocht u de tentoonstelling zelf inderdaad nog niet gezien hebben nodig ik u graag uit om er samen een keer doorheen te lopen. Ik ben heel benieuwd of de tentoonstelling u enigszins milder doet stemmen en zo niet, hoor ik heel graag hoe u er over denkt.
Met vriendelijke groet,
Tom van der Molen
conservator
–
T +31 20 5231736
–
Amsterdam Museum
Museum Willet-Holthuysen
–
T +31 20 5231 822
–
EERSTE CORRESPONDENTIE MET HET MUSEUM DE HERMITAGE
-
-
Astrid Essed >AAN DE DIRECTIE VANHET MUSEUM DE HERMITAGEOnderwerp:Uw tentoonstelling over de Zeventiende Eeuw [de zogenaamde”Gouden Eeuw”] ”Kijk Ons Nou in de Hermitage”Uw verheerlijking van rovers en massamoordenaars.Geachte dames en heren,”Heb je je ooit afgevraagd waarom de Nederlander vrijheid en gelijkheid zo hoog in het vaandel heeft staan? Het antwoord hangt levensgroot aan de muur in de vorm van dertig reusachtige groepsportretten in de Hermitage Amsterdam. Het museum wijdt een tentoonstelling aan de Hollanders van de Gouden Eeuw. De onderlinge verhoudingen van toen liggen aan de basis van de hedendaagse normen en omgangsvormen.” [1]Dit lees ik op uw website, waarop u reclame maaktvoor de tentoonstelling ”Kijk ons Nou”,over de ”Gouden Eeuw”U durft ook nog te schrijven”Samen illustreren zij het verhaal van het voor Nederland zo typerende collectieve burgerschap.” [2]En ik moet u eerlijk zeggen:Ik kon mijn ogen niet geloven!Hoe is het mogelijk, dat u bij een tentoonstelling over de GoudenEeuw en de Hollandse rijken [over wie het hier gaat] [3], dewoorden ”vrijheid” en ”gelijkheid”, in de monddurft te nemen?Dat u een dergelijke tentoonstelling durft aan te kondigen metde volzin ”Kijk ons Nou” [4], alsof het gaat om mensen,op wie je trots kunt zijn?Als het niet zo ernstig was, zou het the joke of the year zijn!Want deze ”Kijk Ons Nou” helden, die u zo de hemel in prijst,hebben niet alleen de mensen in de Republiek der VerenigdeNederlanden opschandalige wijze onderdrukt en wrede straffen uitgevoerd[5], maar zich bovendien schuldiggemaakt aan massaontvoeringen, massaverkrachtingen,massaslachtingen en ontmenselijking van aardbewoners opverbijsterende schaal.Zaken, die in de geschiedenis te boek staan als MISDADENTEGEN DE MENSELIJKHEID.Nog niet duidelijk?Ik heb het hier over de meest grootschalige mensenroof uitde geschiedenis, de transatlantische slavenhandel en de slavernij! (6)Ik heb het hier over de bloedige onderdrukking van de bevolking vanwat later Indonesie heette, waar trouwens ook slavernij is geweest. (7)SLAVERNIJ, DIE MISDAAD TEGEN DE MENSELIJKHEIDU verheerlijkt dus de Hollandse rijken, van wie een groot deelbetrokken geweest is bij de transatlantische slavenhandelen slavernij (8), die misdaad tegen de menselijkheid.(9)Beneden alle peil.Toegegeven, op de website van uw tentoonstelling vermeldt u ook(u verbeeldt hier de gedachtenwereld van die Hollandse rijken)´´‘Maar op zee en in onze kolonieen deinzen we niet terug voor geweld” (10)Dat is tenminste iets, maar veel, veel te weinig!Vandaar voor u nog even een college in het kortDie slavernij, die trouwens van alle tijden is (11), was een misdadigsysteem, waarbij mensen als ´´dingen´´ werden beschouwd, die je mochtverhandelen, kopen en verkopen en die -en dat is belangrijk –als gratis arbeidskrachten anderen (waaronder die Kijk Ons Nouhelden van u) rijk gemaakt hebben, ergo een grote bijdrage hebben gegevenaan economische ontwikkelingen (hier de welvaart van de Republiek,waarvan trouwens maar een kleine groep profiteerde), aan welkevoordelen zij part noch deel hadden! (12)Die transatlantische slavenhandel, waaraan uw Kijk Ons Noulieden zo veel verdiend hebben, was dus de handel inAfrikanen, die werden gestolen, gekidkanpt en verhandeldvan Afrika naar
de beide Amerika’s Noord en Zuid-Amerika.
12 miljoen Afrikanen waren dat. (13)Het aandeel van de Nederlandse betrokkenheid wordtgeschat van 500 000 tot 600 000. (14)SAMENVATTENDDat u een tentoonstelling houdt over de Gouden Eeuw, de17e eeuw dus, is prima, wat mij betreft.Tenslotte is het van belang, welke periode in de geschiedenisook te belichten, zeker de 17e eeuw, die de bloeiperiodeis geweest voor de Republiek der Verenigde Nederlanden, ophandelsgebied en de basis gelegd heeft voor de Nederlandseexpansie in de wereld.Maar dan bent u dan ook zowel vanuit moreel alshistorisch oogpunt verplicht, voor het voetlichtte brengen wat de basis is geweest van die Nederlandseexpansie, althans in het Caraibisch gebied:De transatlantische slavenhandel en slavernij.Want op het bloed van de slaven is de gestolenrijkdom uit de Caraibische gebieden gebouwd.Geroofd door de WIC. [15]En op het bloed van de bevolking in het toenmalige”Indie” viel de rijkdom uit ”De Oost” de happy fewin de Republiek ten deel.Geroofd door de VOC. [16]Dit niet noemen, zoals u in uw tentoonstellinggedaan hebt, leidt tot geschiedvervalsing.Het zich in verheerlijkende, bewonderende zinuitlaten over de rijke Hollandse 17e eeuwers getuigtbovendien van een stuitend disrespect tegenoverhun slachtoffers:De slaven in de West en de onderdrukte bevolkingin de Oost.Ik weet niet, of er ook een schilderij hangt van eenvan de beruchtste massamoordenaars, Jan PieterszoonCoen [17]Weet u wat hij gedaan heeft bij een opstand op deBanda-eilanden?”Hij liet de hele bevolking op de Banda-eilanden uitroeien: 15.000 mannen, vrouwen en kinderen.” [18]Dat is genocide en ook in die tijd kwam het hem op stevigekritiek te staan, ook van de kant van de ”Heeren Zeventien” [VOC] [19],al was dat voor de VOC geen reden, de barbaarse politiekvan Coen te wijzigen. [20]Dat u hiervoor geen oog heeft gehad, vind ik een schande!SHAME ON YOU!EIS AAN U:Verander die malle aanhef van uw tentoonstelling ”Kijk ons Nou”,alsof het hier om mensen mer een positieve verdienste gaat [quodnon] en belicht op overtuigende manier de bloed-kantvan de door u bejubelde Gouden Eeuw, de transatlantischeslavenhandel en slavernij EN de bloedige onderdrukkingin ”Indie” [Indonesie dus]Zo niet, dan zal het consequenties hebben.U zult belanden op de vuilnisbelt van de geschiedenis.Dus word integer en willig deze eis in.Vriendelijk bedankt voor het lezen van deze briefVriendelijke groetenAstrid EssedAmsterdamNOTEN[1]”Heb je je ooit afgevraagd waarom de Nederlander vrijheid en gelijkheid zo hoog in het vaandel heeft staan? Het antwoord hangt levensgroot aan de muur in de vorm van dertig reusachtige groepsportretten in de Hermitage Amsterdam. Het museum wijdt een tentoonstelling aan de Hollanders van de Gouden Eeuw. De onderlinge verhoudingen van toen liggen aan de basis van de hedendaagse normen en omgangsvormen.”KIJK ONS NOU IN DE HERMITAGE[2]”Samen illustreren zij het verhaal van het voor Nederland zo typerende collectieve burgerschap.”HOLLANDERS VAN DE GOUDEN EEUW/[3]”Dertig reusachtige groepsportretten uit de 17e eeuw afkomstig uit de collecties van het Amsterdam Museum en het Rijksmuseum zijn sinds november 2014 voor het eerst verzameld in de Hermitage Amsterdam. Deze ‘broers en zussen’ van De Nachtwacht zijn uniek in de wereld en vanwege hun formaat zelden te zien. Ze tonen ons regenten, schutters en kooplieden van allerlei rangen, standen en religies, gebroederlijk naast elkaar. Rembrandts ‘Anatomische Les van Dr. Deijman’ en schuttersportretten van onder meer Govert Flinck en Nicolaes Pickenoy zijn slechts enkele voorbeelden van topstukken die in de Portrait Gallery of the Golden Age te zien zijn”PORTRAIT GALLERY OF THE GOLDEN AGE[4]IS GESCHIEDENISGESCHIEDENIS VAN HET KIELHALENRECHTSPRAAK IN DE 17E EEUW(6)
NEDERLAND BETUIGT SPIJT OVER SLAVERNIJVERLEDEN/GEEN SPIJT, MAAR EXCUSES/MENSENRECHTENSCHENDING ENIN NEDERLAND ANNO 2013ASTRID ESSED10 JULI 2013(7)KENNISLINKRUIM DRIEHONDERD JAAR BLEEF NEDERLAND DE BAASDE NEDERLANDSE SLAVERNIJGESCHIEDENIS IN DE OOST(8)WIKIPEDIATRANSATLANTISCHE SLAVENHANDEL(9)In het Statuut van het Internationaal Strafhof zijn misdrijven tegen de menselijkheid gedefinieerd als ‘moord, uitroeiing, slavernij, deporta tie, willekeurige gevangenneming, marteling, ver krachting, vervolging op politieke, raciale of religieuze gronden en andere onmenselijke daden, indien deel uitmakend van een wijdverbreid of stelselmatig patroon’.AMNESTY INTERNATIONALMISDRIJVEN TEGEN DE MENSELIJKHEIDCommentaar op De Slavernij, aflevering 4Het absolute dieptepunt in de bagatellisering van een misdaad tegen de menselijkheidCOMMENTAAR OP NTR SERIE DE SLAVERNIJ/AFLEVERING 4SANDEW HIRANEDERLAND BETUIGT SPIJT OVER SLAVERNIJVERLEDEN/GEEN SPIJT, MAAR EXCUSES/MENSENRECHTENSCHENDING ENIN NEDERLAND ANNO 2013ASTRID ESSED10 JULI 2013(10)´‘Maar op zee en in onze kolonieen deinzen we niet terug voor geweld”HOLLANDERS VAN DE GOUDEN EEUW(11)´´Slavernij is van alle tijden. Zowel in de klassieke oudheid als in de moderne tijd komen we slavernij tegen. Buitengewoon opvallend is dus de weerbarstigheid van dit instituut. Het is zowel een oud- als een modern instituut, dat is de paradox van slavernij.´´NINSEESLAVERNIJ(12)NEDERLAND BETUIGT SPIJT OVER SLAVERNIJVERLEDEN/GEEN SPIJT, MAAR EXCUSES/MENSENRECHTENSCHENDING ENIN NEDERLAND ANNO 2013ASTRID ESSED10 JULI 2013SLAVERNIJ EN JIJ