Blog 945. Wij schrijven 31 oktober 2024. De horror van de dag, passend bij het gretig omarmde Amerikaanse Halloween, zit gewoon in de nieuwsberichten. In de Spaanse provincies Malaga en Valencia is door één enkele regenstorm een enorme ramp geschied. Meer dan honderd dodelijke slachtoffers zijn intussen geteld. In bepaalde stadjes functioneert niets meer. Auto’s liggen op hopen geduwd door de watervloed. IJzeren structuren komen bloot te liggen, rood van het roest; een pakkende metafoor voor de manier waarop Moeder Natuur blijkbaar deze eeuw nog onze maatschappijmodellen binnenste buiten gaat keren. Naar het schijnt komen op sociale media de gekste reacties naar boven. De gewone man wordt een trol, als de nood aan de man komt, en het hem niet zint de waarheid onder ogen te zien.
Kenmerkend voor deze generatie(s) is toch vaak inderdaad een ongelofelijke neiging het zich moreel en mentaal gemakkelijk te maken. Laat ons hard werken, de oogkleppen op, kop in kas, en voortdoen tot elke prijs, zo komt het vandaag over. De door de Natuurlijke Evolutie ontwikkelde capaciteit tot het ervaren van schuld en schaamte, misschien toch even nuttig als angst, rouw, vreugde en pijn, werd voor het eerst in de lange mensengeschiedenis als onzinnig gedumpt. Moeders van een jonge generatie die meer dan ooit medische hulp nodig heeft en tot wanhoopsdaden overgaat, ze mogen net als hun vaders en familie “geen schuld aangepraat worden”. Op het vlak van eerbied en aandacht voor de Natuur (en haar verwoestende krachten) lijkt het dezelfde kant op te gaan, wat een grote minderheid betreft. Velen hebben via documentaires en wandelingen in de regionale reservaten wel de schoonheid en rustgevende aspecten van Natuur ontdekt, toenemend sinds de corona-lock down, maar in de grond leven wij met elf miljoen mensen toch vooral gewoon verder, op nooit gezien hoogmoedige manier. Deze samenleving blijft een “overvloedsmaatschappij”, naar het woord van de menswetenschapper professor Piet Nijs, die na vijf diploma’s te behalen, vijftig jaar gebroken mensen heeft beluisterd en pogend nieuw vuur gegeven. Een Dirk De Wachter brengt intussen publiekelijk vergelijkbare boodschappen; hij werd door doordouwers als Theo Francken domweg weggelachen: u hebt teveel naar de zieken geluisterd! De leidende klasse heeft, in haar vastgelijmd zijn aan comfort en schwung, nog maar eens te weinig de kleine mensen gezien en beluisterd; daar had zij tijdig wijze lessen kunnen leren over een ongezond doorhollende maatschappij.
Al enkele zomerseizoenen bereiken ons berichten die niet anders dan alarmerend kunnen genoemd worden. Ondraaglijke temperaturen in de landen van de middellandse zee. Bosbranden in Griekenland, in Noord- en Zuid Amerika, Siberië, Afrika en bijna overal elders, branden van een nooit geziene omvang. In kracht en frequentie fors toegenomen tornado’s en orkanen, niet alleen in de Caraïben. Tot nog toe bleef Vlaanderen relatief gespaard. In Wallonië was er de grote ramp toen de Vesder hele dorpen en de inhoud van honderden huizen vernielde en meesleurde. Met de nieuwe, vernietigende storm op nauwelijks twee dagen vliegen voor een flinke trekvogel, komt de dreiging dichterbij. Wat brengen de volgende winter en zomer voor ons? Wie durft zijn hand in het vuur steken om te beweren dat het wel los zal lopen?
In deze tijden waarin extreem rechts jaar na jaar overhand meer succes kent en regeringen smeedt in Europese landen, waarin bij experten eensgezindheid heerst dat Donald Trump de titel “fascist” verdient en moet opgeplakt krijgen… lijkt een autocratische bestuursvorm onder bepaalde voorwaarden nog wel nuttig te kunnen zijn. Op voorwaarde dat hij deze cluster van problemen als leidraad neemt bij het bestuur. Een strenge koerswijziging in de richting van een Transitie waardoor Mens en Natuur weer in harmonie komen, lijkt toenemend zinvol en verantwoord.
De christelijke leer, liturgie, sacramenten en moraal konden wel eens in grote mate aan relevantie herwinnen, als zij zich herbronnen tegen de rampzalige achtergrond die zich aandient.
Dat is een strenge diagnose, dat zal ik niet ontkennen, maar deze conclusies en dit strategisch advies lijkt me volstrekt gepast op een dag als deze. Ook juist tegen de achtergrond van de duizend, de tienduizend, de honderdduizend vorige dagen en wat daar uit te leren viel.
VRT Nws live blog, met titels & interviewcitaten als “Snelweg verandert in autokerkhof” en “Er is geen licht en geen elektriciteit, zo kunnen wij het niet uithouden…”, “Dat de overheid het leger stuurt.. dit is om wanhopig te worden!” : https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/10/30/overstromingen-spanje-liveblog/
Met dank aan Paul Van Dyck, ereschepen van Mortsel, Rita Vanistendael, juriste, en Daniël Deblaere, armenwerker, voor de constructieve commentaren en suggesties bij het prototype van deze blogbeschouwing.