De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Dirk Coeckelbergh

Mensen met ballen

zaterdag 7 januari 2023 20:54

Spread the love

Spaarders te lang én te laag of zelfs niet vergoed

Jaren lang kregen/krijgen Belgische spaarders ofwel niets ofwel de wettelijke minimumrente (met het voorwendsel/argument dat de marktrentes laag waren) of te weinig rente, zelfs na rentestijgingen in de markt.

De vergoedingen volstonden niet of nauwelijks voor vele klanten om zelfs maar kosten verbonden aan een spaarrekening te dekken.

Daarenboven at de inflatie eerst een deel, vervolgens – sinds de hogere inflatie- de volledige vergoeding op door koopkrachtdaling.

Finaal at, bij sommige formules of bij hoge bedragen, ook nog eens de roerende voorheffing een deel op van het rendement.

Dat te laag rendement blijft zelfs nu nog deels zo, ondanks hogere marktrentes, bij sommige banken.

Zelfs sommige ethische banken doen hier blijkbaar vandaag nog aan mee.

De vergelijking van Spaargids van heden tussen Belgische banken geeft het volgende voor de ethische banken NewB, Argenta, Triodos, VDK:

-opzoeking via “hoogste rente (België)”: bij de 57 opgegeven spaarrekeningen staan enkel spaarrekeningen van de ethische bank VDK in de eerste helft; Argenta rekeningen bengelen ver van achter, Triodos staat als allerlaatste;

-opzoeking via “hoogste basisrente (België)”: bij de 57 opgegeven spaarrekeningen vinden we een soortgelijk resultaat voor de ethische banken;

-opzoeking via “hoogste getrouwheidspremie (België)”: bij de 57 opgegeven spaarrekeningen vinden we een soortgelijk resultaat voor de ethische banken.

NewB is nergens te bespeuren.

De Wikifin vergelijkingssimulator geeft ons zelfs de volgende informatie over gereglementeerde rekeningen bij een ethische bank bij inbreng van de volgende simulaties voor een niet-jongerenrekening, startbedrag: € 1.000, maandelijkse storting: € 1.000:

bank zonder netwerk, beheer rekening via internet, duur: 1 jaar: 12 getoonde rekeningen bij banken, geen enkele bij een ethische bank.
bank met netwerk, beheer rekening via internet, duur: 1 jaar: 6 getoonde rekeningen, waarvan slechts een van een ethische bank (VDK) die zelfs als beste rekening is geklasseerd;
bank met netwerk, beheer klassieke manier, duur: 1 jaar: 24 getoonde rekeningen, waarbij rekeningen van Argenta en VDK wel bij de beste helft zitten in rendement.

De andere (zoals NewB) komen op deze oefeningen op de vergelijkingssite van WIKIFIN (groep FSMA) niet voor.

Wie geeft er vandaag de dag nog altijd 0%? Onder andere: de ethische banken NewB en Triodos. Deze laatste kondigt een verhoging aan in de toekomst. NewB is met zichzelf en zijn redding bezig.

“De banken” deden het volgens de perscommentaren gewoon niet goed. De ethische banken (op VDK en deels Argenta na) deden en doen het niet veel beter.

Het leidt in de pers tot uitspraken zoals “de bank is niet uw vriend”. Wij maken er graag van “de meeste banken zijn niet uw beste vriend, ook sommige ethische banken niet”.

Wat is de oorzaak hiervan? Wij zien verschillende redenen.

Objectieve kapitaalmarktfactoren

Objectieve factoren die een en ander ofwel mogelijk maken ofwel faciliteren zijn de hoogte van de rentes, de inflatie en de verhouding tussen beide.

Dat de historische rentes het afgelopen decennium (te/zeer) laag stonden is vooral te wijten aan één fenomeen: de crisis die financiële spelers hebben veroorzaakt door overmatig krediet, overmatige investering in overmatige kredieten met de zgn. grote kredietcrisis, bankencrisis, euro-crisis, EU-crisis en het gooien met gratis geld … als oplossing (?). Na de private spelers gooiden de publieke spelers met geld om de wereld te redden, voor een groot stuk … op kosten van de spaarder.

Objectieve bankenfactoren

De tweede groep van factoren zijn objectieve factoren verbonden aan de banksector.

In de jaren tachtig en erna, toen wij begonnen in de banksector, waren er wel 150 banken in België. Er waren allerlei soorten, kleine en grote en de concurrentie was soms heftig. Vandaag zijn er bijna geen banken meer echt nog actief in België, laat staan nog veel Belgische banken. De concurrentie is grotendeels verdwenen. Het aantal banken in België is meer dan gehalveerd door faillissementen, consolidatie, vertrekken en stopzettingen. Het zijn vooral buitenlandse banken. Van alle namen die actief waren toen ik veertig jaar geleden begon in de sector schieten er slechts enkele nog over.

De consolidatie bij ethische banken is ook begonnen.

Van velen wat nemen in stilte in een niet georganiseerde omgeving is eenvoudig.

Een volgende factor is eenvoudig: spaarders zijn niet echt georganiseerd.

Wie aan de lonen van de werknemers zit krijgt af te rekenen met vakbond(en) en ev. acties.

Wie aan de belangen van werkgevers komt krijgt af te rekenen met hun belangorganisaties zoals VBO, VOKA, … .

Wie aan de belangen van boeren komt krijgt af te rekenen met o.a. de machtige Boerenbond, …..

Wie aan de belangen komt van spaarders (zonder de wet te overtreden – en de wet laat veel toe), komt …. quasi niemand tegen. Alleen Test-Aankoop, met een beperkt aantal leden overigens, komt er af en toe voor op.

Zelfs de ethische banken organiseerden of ondersteunden nog geen spaardersverbond?

Waarom is er geen spaardersverbond in België of in Europa?

Subjectieve bankiersfactoren

Geen gène meer!

Vele bankiers vinden een echt aan de marktvergoedingen niet aangepaste vergoeding voor spaarders blijkbaar economisch niet echt meer nodig, sociaal toch gerechtvaardigd, maatschappelijk blijkbaar toch verantwoordbaar, wetenschappelijk toch uitlegbaar, juridisch zonder probleem verdedigbaar … zodat ze de marges helemaal of grotendeels op zak steken.

Elkeen heeft wel een uitleg.

De bankiers met ballen zijn verdwenen

Daarnaast waren er i.t.t. nu vroeger ook echte bankiers-durvers.

Een van de “volkshelden” van toen was Yves Delacollette, ex-bankier met ballen bij Crédit Lyonnais en later Deutsche Bank België, nu begenadigd erkende civiel- en commercieel bemiddelaar, advocaat en arbiter. Hij legde met zijn kleinere bank in België het vuur aan de schenen door continu aanvallen uit te voeren op de spaardersrekeningen van andere banken. Het legde zijn bank noch hemzelf windeieren op: hij veroverde de spaarmarkt en zijn acties werden door de pers continu bejubeld en geprezen. Hij werd een “gevreesde en te duchten CEO”.

Bekend is zijn verhaal in de pers waarin hij verkondigde dat de traditionele banksector via lobbywerk hem zelfs poogde uit zijn CEO-zadel te lichten in België opdat hij zou stoppen met de spaarders hogere vergoedingen te bieden dan de traditionele banken. Bewijs daarvan is nooit gevonden doch … hij werd er voor zover wij weten niet voor gedagvaard of vervolgd én veroordeeld.

Hij was een eerder luidruchtige bankier met ballen.

Dat soort van bankiers bestaat niet echt meer vandaag.

Illegaal overleg ….

Wij schreven en publiceerden het al eerder, ook al jaren geleden hier in deze zelfde plaats op DeWereldMorgen: een aantal banken hebben zeer lang onder elkaar regelmatig (rentevergoedingen voor spaarders) afgesproken. Als de marktrente daalde of steeg, kwamen ze in stilte bij elkaar om af te spreken of men, wanneer men, met hoeveel men zou volgen in de vergoeding (lager of hoger) van het sparen voor de spaarders. Deze praktijk was al dik en lang bezig in de jaren tachtig toen wij zelf de banksector vervoegden.

Wij namen er zelf nooit aan deel.

Wij hebben er geen enkel idee van of dat vandaag nog bestaat.

De praktijk is/was o.i. illegaal doch prijzen afspreken of andere illegale concurrentiebeperkende maatregelen zijn nu eenmaal schering en inslag en doen grof of nog grover verdienen.

We gaven en publiceerden al ooit opsommingen van sectoren waarin de concurrentiewaakhonden acties ondernamen, boetes oplegden of vervolgingen startten. De lijst is beschamend én ellenlang:

-(ook Belgische) autorijscholen of in elk geval hun federatie;

-(ook Belgische) snoepfabrikanten,

-(ook in Belgische markten handelende) garnalenhandelaars ;

-(ook Belgische) chocoladefabrikanten,

-(ook Belgische) biscuitfabrikanten,

-(ook Belgische en Vlaamse) bakkers of in elk geval de Federatie van Vlaamse bakkers ;

-(ook Belgische) dierenvoeding-fabrikanten,

-(ook Belgische) consumptie-ijsfabrikanten,

-(ook Belgische) sauzenfabrikanten,

-(ook Belgische) bouillonfabrikanten,

-(ook Belgische) verzorgingsmiddelenfabrikanten,

-(ook Belgische) schoonheidsmiddelenfabrikanten,

-(ook Belgische) fietsenproducenten,

-(ook Belgische) fabrikanten van metalen onderdelen voor het openen en sluiten van deuren en ramen,

-de Belgische Bpost,

(ook Belgische) fabrikanten van kunststofbuizen voor afvalwater,

-producenten van antieke beeldbuizen,

-Britse, Zwitserse en andere banken manipuleren in afspraak jaren de Libor, (ook Belgische) banken,

-internationale verladers,

-(ook Belgische) goederenhandelaars of stuwadoors en verschillende ondernemersverenigingen in die markt,

-energiebedrijven,

-gasbedrijven,

-cementfabrieken,

-uitgevers van e-boeken,

-“chocogate”,

-Belgische warenhuisketens of warenhuisketens in België i.s.m. leveranciers voor drogisterij-, parfumerie- en verzorgingsproducten,

-farmaceutische bedrijven;

-producenten van autoruiten (boete van 1,38 miljard euro),

-producenten van liften (boetes tot 0,47 miljard euro),

-luchtvrachtvervoerders (boete van 0,80 miljard euro),

-producenten van vitamines (boete van 0,97 miljard euro),

-producenten van parafine-was (boete van 0,68 miljard euro),

-producenten van lcd (boete van 0,65 miljard euro),

-(ook Belgische) producenten van fosfaten voor dierenvoer,

-verschillende reizigersluchtvervoersmaatschappijen,

-verschillende reisbureaus,

-(ook Belgische) telecomspelers,

-producenten van software en hardware,

-producenten van voeding en drank,

-koffie- en/of theeproducenten,

-producenten van badkamertoebehoren en –uitrusting (boete van 0,62 miljard euro),

-producenten van gasbuizen (boete van 0,54 miljard euro),

-………. .

Bleef er nog een (deel)markt over waar er volgens de pers of de concurrentiewaakhond of de EU of de hoven en rechtbanken niets aan de hand was?

Of, om in perswoorden te blijven, niemand ….. is echt uw vriend…….!

… maar soms met ook voordelen …..?

In ons jonge bankiersleven kwamen we een van de bankiers tegen die we – ook tot nu nog – het meest bewonderden: Hubert Detremmerie. Bankier, staatsman, censor bij de NBB, hoofdschatbewaarder van het ACW, invloedrijk, sympathiek, intelligent, verantwoordelijk, een harde werker tegen een doodgewoon loon.

In een van onze gesprekken in de jaren tachtig vroeg ik hem naar zijn houding rond dat overleg waarover ik in de sector had gehoord van een bankierskader. Hij bevestigde het bestaan ervan en gaf me enkele namen van banken die er steevast aan meewerkten. Toen ik hem vroeg of onze bank eraan meewerkte zei hij vlakaf ja. Detremmerie was tot dan toe altijd een rechtaan-rechttoe man; hij is een van de weinige topbankiers die ik zelf nooit heb horen of zien liegen.

Ik heb er daarna veel gekend die openlijk, op interne vergaderingen of naar de pers of zelfs naar investeerders toe, de grootste “quatsch” verkochten die je je maar kan voorstellen (of voor mij als vaststaande feiten ontkenden met een kwinkslag) en het werd meestal geslikt als zoete maisbroodjes met verse Arabica-koffie van topniveau, een zeemzoete glimlach, mogelijks een rijkelijk diner met een Chateau (Pomerol) La Pointe.

Detremmerie had een hekel aan rond de pot draaien.

Toen ik hem vroeg of dat “afspreken” niet illegaal was en onethisch was, klopte zijn vrij vranke antwoord mij met verbazing en bewondering als bij een mokerslag.

Hij zei:”… Ten eerste: vanzelfsprekend is dat niet echt juridisch correct. Ten tweede: als wij niet meedoen, gaat het overleg ook door, maar dan zonder ons; het illegale karakter blijft en wij lijden er dan ook onder. Ten derde en dat is onze drijfveer om mee te doen: als wij meedoen, dan steelt men niet langer van de spaarder, want wij pleiten altijd, heftig en zelfs als het moet met dreigementen dat de rente voor de spaarder fair, hoog genoeg moet zijn en snel de markt moet volgen als die stijgt. En we slagen daar regelmatig in en trekken zo anderen op het juiste pad. Je hebt geen idee wat er gebeurt als wij er niet zouden zijn. Wij moeten de bankenmarkt elke dag blijven socialer maken.” Hij voegde er nog aan toe: als je sommige banken alleen laat, komt de miserie “en vrac” naar de kleine man. We zagen dat laatste vaak, tot en met in eind 2022; zelfs de afgelopen jaren sloten verschillende Belgische banken hun eigen bankactiviteiten of gaan ze ze sluiten (NewB bank, Optima Bank, …).

Volgens hem gaf mede die attitude hem de bijnaam “l’enfant terrible” van de banksector. Hij genoot ervan de andere bankiers een dure hak te zetten in het voordeel van het volk.

Hij was een stille bankier met ballen én het hart op de juiste plaats.

Zijn niet alle echte grote staatsmannen-bankiers met ballen die de belangen van de spaarders echt belangrijk vinden de facto al lang verdwenen?

Eindbedenking

Volgens sommige pers is “de bank niet uw vriend” (De Standaard). In ons jargon noemen we dat “friend-washing”: je doet alsof je iemands vriend bent, doch je bent het niet.

Wij maken er graag van: “De meeste banken, ook enkele ethische banken, zijn vaak niet echt uw beste vriend. Hubert was dat volgens ons wel.”