Vooraf een waarschuwing aan iedereen die werkt voor de stad Leuven, het OCMW Leuven en de hieraan gelinkte entiteiten: reageer niet op deze post. De nieuwe deontologische code die jullie recent ontvingen verbiedt jullie niet alleen via sociale media kritiek te verspreiden op de werkgever, het beleid, collega’s en de burger. Jullie mogen ook niet reageren op kritiek van burgers op de stadsorganisatie of het beleid, zelfs niet om je werkgever, je dienst of het beleid te verdedigen. Jullie worden overigens wel geacht te reageren op racistische opmerkingen, maar dat was ik in deze post heus niet van plan.
De beperkingen die dit stadsbestuur oplegt aan haar personeel gaan mijns inziens veel te ver. De meer dan 1400 ambtenaren worden extern volledig monddood gemaakt. Het verbod om een mening te uiten gaat immers nog veel verder dan sociale media. Het kan ook niet om bijvoorbeeld tijdens een buurtfeest je ongenoegen te uiten over een politieke beslissing. Mag het nog wel tegen vrienden, je lief, je familieleden…? Ook roddels die de organisatie in een slecht daglicht stellen zijn not done. Wie politiek actief is in een andere gemeente mag zijn politieke overtuigingen niet delen tijdens het werk.
Dit alles getuigt van een fundamenteel wantrouwen dat het Leuvense stadsbestuur heeft in zijn eigen ambtenaren. Naar verluidt is de woede hierover zo groot dat er verschillende willen opstappen om elders in een meer gezonde bedrijfscultuur aan de slag te gaan. Het is ook een zoveelste uiting van de volledige controle die het stadsbestuur sinds het aantreden van de nieuwe burgemeester en algemeen directeur nastreeft over alle informatie die op welke manier dan ook naar buiten gaat.
De tijd dat je als journalist bij een ambtenaar terechtkon voor achtergrondinformatie over een dossier is volledig voorbij. “De beleidslijn binnen de stad is dat leden van het college van burgemeester en schepenen instaan voor alle communicatie met de pers”, kreeg ik recent te horen van iemand bij wie ik tot voor enkele jaren probleemloos terechtkon. Wie meer info wil dan dat het college bereid is te geven wordt doorverwezen naar de procedure openbaarheid van bestuur. Je moet hierbij niet alleen weken wachten op een antwoord. Deze procedure laat ook geen interactie toe die noodzakelijk is met het oog op goed journalistiek werk.
Ik verneem dat enkele ambtenaren overwegen de nieuwe deontologische code juridisch aan te vechten. Ze krijgen alvast mijn steun en die van Jasper Van Steenbergen (Universiteit Antwerpen) die er enkele dagen terug in De Standaard op wees “dat kritiek van personeelsleden die gebaseerd is op feiten een hoge bescherming verdient van het Europees Hof”. “Het Hof oordeelt ook dat er weinig ruimte is voor inperkingen van de vrijheid van meningsuiting van ambtenaren waar het kwesties van algemeen belang betreft”. De inperking van het spreekrecht van ambtenaren mag ook geen “afschrikkend effect” hebben wat hier zeker het geval is.
LUC VANHEERENTALS
