Recent werden in een Franse grot in de vallei van de Vézère (Dordogne, F) 16 gegraveerde kalsteenblokken ontdekt. De oudste zijn tot 38.000 jaar oud, de periode van het aurignacien, de oudste periode van Homo sapiens in Europa. De grot Abri Cellier werd reeds onderzocht in 1927. Collier vond er toen 15 kalksteenblokken waarin gegraveerd of gehakt was. Het zijn de in Europa oudst bekende  maar ook op geschilderd door (vermoedelijk) Homo sapiens.
De gravures stellen mammoeten en paarden voor. Er werd verf gebruikt dat in ronde punten werd aangebracht. De onderzoekers zien een verband met het Franse pointillisme dat vanaf 1880 als techniek gebruikt werd. Een grote gedachtensprong maar het is een feit dat mensen zo lang geleden ronde punten gebruikten als deel van een grotschildering.

Archeologen voor de Abri Cellier

Prof. White één van de onderzoekers zei: “Als je aandachtig kijkt naar de oeros, zie je een betekenisvolle controle van de lijn” en “Dit is zeer vroeg, toen mensen juist begonnen vat te krijgen op het maken van beelden. (…) Ze meesterden enkele fundamentele aspecten van lijn en vorm maar er was duidelijk een lange weg af te leggen in termen van precieze reproducties.”

Foto van de gravure van een oeros op kalksteen.

Tekening van op kalksteen aangebrachte lijnen en grote punten die een oeros voorstellen.

Abri Cellier (F) Mogelijk werd hier een paard voorgesteld

De vraag mag hier gesteld worden of deze artiesten van het vroege aurignacien wel een exacte dan wel een subjectieve weergave van de werkelijkheid wilden maken. Dat laatste was en is vaak het geval was bij kunst. De grotschilderingen enz. in Frankrijk kunnen onderdeel geweest zijn van ceremonies waarbij men zich voorbereidde, de groep motiveerde, op de jacht. Dat kan een onderdeel geweest zijn van de religie van deze jagers en verzamelaars. De rode dots van de grotschilderingen zouden kunnen punten voorgesteld hebben waar de speren van de jagers moesten terecht komen.
Vézère. Kalksteen waarschijnlijk een mammoet

Wat hier voorgesteld werd is niet duidelijk. Misschien een mammoet.

De ouderdom van de oudste kunst van Homo sapiens schoof opnieuw een paar duizend jaar naar achter. In vergelijking met de Abri Cellier lijkt Lascaux (eveneens in de Dordogne) jong, 17.000 BP–15.500 BP. De kunst in de Abri Cellier is meer dan dubbel zo oud.

Dr. Marc Vermeersch   marc.vermeersch@gmail.com

In de (tot nog toe) drie boeken van de ‘geschiedenis van de mens’ wordt vee aandacht besteed aan kunst. Wist u b.v. dat het oudste door de mens bewerkte stenen voorwerp met duidelijk esthetisch doel 1,7 miljoen jaar oud is?
Zie: Marc Vermeersch, van Pan tot Homo sapiens. (Boek 1)
Wist u dat iets meer dan  30.000 jaar geleden Schwaben het centrum van de Europese kunsten was?
Zie: Marc Vermeersch, de maatschappij van jagers en verzamelaars. (Boek 2)
Wist u dat een muurschildering van Dja’de el Mughara, Noord-Syrie, PPNB, 9000-8000 VOT, de indruk wekt gelijkaardig te zijn aan schilderijen van Piet Mondriaan?
Zie hieronder en in Marc Vermeersch, de oorsprong van landbouw en veeteelt in Zuidwest-Azië, p. 91-92.