Ondernemen is het realiseren van meerwaarde

Er kan geen enkel
mens tegen eerlijke ondernemerszin zijn, maar een enggeestig
economische interpretatie van ondernemerschap, met als ultieme
voorbeelden de multinational in een perpetuele groei-economie en de bank als vertegenwoordiger van de criminele en virtuele schuldeneconomie, is een bedreiging voor de sociale
welvaartstaat en uiteindelijk een bedreiging voor de solidariteit en
de menselijkheid in eender welk samenlevingsmodel.

Wat is ‘ondernemen’?
Zijn muzikanten ondernemers? Schrijvers, regisseurs, vrijwilligers,
schilders, huisvrouwen, studenten? Iedereen die iets onderneemt?

Enkel als je een
btw-nummer hebt, ben je ondernemer. En je begint pas mee te tellen,
afhankelijk van de context, als je (veel) mensen tewerkstelt en of
veel winst maakt. Dit is ondernemen volgens
Calvo: “Ondernemerschap gaat over het zien van kansen en het
benutten ervan, en het realiseren van meerwaarde.” Een
ondernemer is dus een opportunist, uit op winst. Misschien zal
Kristof zeggen dat het realiseren van meerwaarde meer is dan winstbejag en oké, hij haalt ook nog even lichtjes uit naar de
multinationals. Hij zegt dat de gemiddelde kmo-baas meer gemeen heeft
met zijn werknemers dan met die graaiers. Misschien, maar de kmo’s en
de multinationals werken wel grotendeels met dezelfde regels, hebben
dezelfde doelen en staan bij onderhandelingen aan dezelfde kant aan dezelfde zelen te
trekken. 

De zogenaamde
tegenstelling tussen links en rechts ondernemerschap in de hedendaagse opvatting is een non-issue
waarin Calvo een beetje rond dwarrelt, om nergens te landen. Een links ondernemerschap is bijvoorbeeld een coöperatie. Een bedrijf dat opereert in de vrije markt, maar waarvan elke werknemer mede-eigenaar is en wiens stem in de ondernemingsraad evenveel waard is als die van eender welke andere werknemer. Waarin shareholders ook echt een ‘stake’ hebben omdat ze zelf het bedrijf zijn. Waar eerst naar de toekomst gekeken wordt en dan pas dividenden worden uitgekeerd. Onder de werknemers. Geen communisme, maar wel gelijkheid. dát is het moderne socialisme. Of toch één vorm ervan…

Maar volgens Kristof Calvo zouden
er meer ‘andere’ stemmen moeten komen zoals die van Harry
Demey. Maar wat zegt zelfverklaarde rode Harry in De
Tijd? Dat hij te veel belastingen moet betalen en daarom ‘zijn
mensen’ geen fatsoenlijke loon kan of wil geven. Is dat zo’n ‘andere’
stem dan alle andere ondernemers en hun organisaties? De loonkosten
moeten omlaag? Heel vernieuwend, heel anders. Harry stelt een
bruto-is-netto-maand voor, maar zegt niet hoe we dat begrotingsgewijs
gaan opvangen. Harry Demey: “Ik hou mijn hart vast mocht men nu
ook nog bedrijfswagens minder aantrekkelijk maken. Mijn linkse
waarden zeggen oké, doe maar. Mijn verantwoordelijkheidszin als
ondernemer zegt neen.”

Een sausje van spijt

Volgens Calvo hebben
we dus ‘andere stemmen’ nodig die dan exact dezelfde boodschap
verkondigen als Voka et al, maar dan met een sausje van spijt.
Kristof Calvo’s groene hart bloedt blijkbaar niet wanneer Harry zijn
“verantwoordelijkheidszin als ondernemer” inroept om
bedrijfswagens fiscaal zo aantrekkelijk mogelijk te houden. Het typeert het huidige discours
en de strategie van het artificieel positivisme van Groen, die meer en meer evolueert naar een
conservatieve centrumpartij met een paar USPs (unique selling points) die zwaar geaccentueerd worden bij wijze van profilering.

Was het feit dat Kristof Calvo ongegeneerd
vip-tickets voor Tomorrowland aanvaardde van de derde grootste
tabaksfabrikant ter wereld (Japan Tobacco Industry) een teken aan
de wand? Pas nadat hij door collega Bart Staes (Groen EU-parlementslid) daarover op de vingers was getikt, veinsde Calvo nieuw verworfen besef: “Eigenlijk had ik dit moeten weten. Ik was beter niet op die uitnodiging ingegaan. Dit is een les voor de toekomst.”, zegt hij in de Gazet Van Antwerpen.  Bart Staes noemde het “een geval van jeugdige onbezonnenheid”. Voortaan zouden Kristof en Bart samen ten strijde trekken tegen de lobby’s.

Een les voor de toekomst, een geval van jeugdige onbezonnenheid… Eigenaardig dat een belangrijke pion van Groen, hoe groen hij ook is, zó jeugdig onbezonnen mag zijn. Laten we vriendelijk zijn en ‘naïef’ gebruiken als alternatief voor ‘jeugdig onbezonnen’. Ben ík naïef om te denken dat de fractieleider van een progressieve partij sowieso en instinctief de PR-truken van supernationals moet kunnen doorzien?

Met een klein beetje geweten weiger je de tickets. Op een trage dag schrijf je er een verbolgen blog over. Een politieker aanvaardt de tickets en als het uitkomt, hangt het af van zijn kleur hoe hij erop reageert. Rechts zegt ‘so what’ en de mensen applaudisseren. Calvo denkt ‘so what’ maar zegt dat hij er lessen uit zal trekken. Groen applaudisseert, rechts lacht hem uit omdat ze hem zien voor wat hij is en ook links kent aan de vruchten de boom.

Selectiviteit: vakbond vs kmo

“Dat mensen
staken en protesteren is logisch, legitiem en zelfs belangrijk. Als
je nu niet staakt, dan nooit meer. Maar enige selectiviteit zou het
draagvlak van de acties wel kunnen verhogen. Als maandag in kmo
Janssens of Peeters werknemers echt goesting hebben om te werken,
moet dat kunnen”, schrijft Calvo op bemoederende toon in De
Morgen van vandaag.

‘Echt goesting’ om te gaan werken. Er zullen er
zeker zijn. Maar er zijn ook kmo-werknemers die weten wat hen te
wachten staat mochten ze maandag ‘echt goesting’ hebben om te gaan
staken in plaats van te gaan werken. Het draagvlak dat Calvo wil verhogen (niet vergroten, maar verhogen!) door selectief te zijn op algemene stakingsdagen is niks minder dan een paringsdans: de politieke wil om de tolerantiegraad van slechtgezinde werkgevers op te vijzelen.

Niet het draagvlak van de geïnformeerde werkmens vergroten, maar de werkgevers niet nog meer pissed off maken. Het draagvlak verhogen. Niet vergroten. Het verschil zit ‘m in de details bij Kristof.

Kristof is iets te
groen, te nat achter zijn oren, te zot van eigen glorie, te naïef of juist te gehaaid, wie zal het
zeggen, maar er zijn in het echte leven weinig bazen van kmo’s die,
eens de onderneming groot genoeg geworden is, zitten te wachten op de
eerste vakbondsverkiezingen, op werknemersinspraak. In de meeste
kleinere ondernemingen, zonder enige vakbondsvertegenwoordiging, is
het quasi onmogelijk voor een werknemer om te staken. Mochten zij
maandag niet op hun werk (willen) geraken door stakingsacties, dan
wordt dat op truttige wijze streng veroordeeld door Calvo. De stakers
moeten ‘selectiviteit’ aan de dag leggen jegens de kmo-werknemers,
met andere woorden, de kmo-werknemers mogen onder geen beding
tegengehouden worden aan de piketten. “Nuance over zaken als de
piketten is broodnodig.”, zegt Calvo. De kmo-werknemer die niet
‘echt goesting’ heeft om te werken, maar niet anders durft, mag geen
enkel excuus hebben om toch te staken. De
kmo-baas, die zo lijkt op zijn werknemers, heeft de garantie dat
iedereen op zijn werk geraakt. En mocht het toch niet lukken, dan
keurt Groen het bij voorbaat al heel duidelijk af, als een
doorwinterde regeringspartij.

Ieder zijn goesting?

En mocht die
werknemer die met ‘goesting’ maandag in de kmo gaat werken ooit een
andere job hebben of de volgende keer toch voldoende motivatie of
moed hebben om mee te staken? Dan mag hij niet van Kristof Calvo want: “Als je nu niet staakt, dan nooit meer.” Zo!

Uiteindelijk komt
het altijd op hetzelfde neer: het grote geld doet zijn goesting en
verzamelt ten koste van ieder ander. Sommigen profiteren van die
situatie, de meesten volgen slaafs en een klein deel vecht ertegen. Ik
vrees dat Kristof, wellicht ongewild, in de eerste categorie zit. En
door zich af te zetten tegen klassiek en radicaal links denkt hij
waarschijnlijk dat wij hem daarom impliciet als een moderne,
gematigde linkse jongen zien. Maar wij herkennen een windhaan en een
blaaskaak als we er één zien. Zo zijn wij wel, wij linksen.

NB: Voor een sterke,
nuchtere en redelijk neutrale doch linkse reactie op Kristof Calvo’s column kan
je op deze site bij
Koen Zelderloo terecht. Voor een mooie opinie die het beeld schetst van een werknemer die tussen verschillende ‘goestingen’ zweeft en prachtig verwoordt waarom staken geen ‘nu of nooit’ kwestie is (zoals Calvo ons probeert wijs te maken), kan je óók op deze site terecht, bij de inspirerende tekst van Stijn Raes.