Zaterdagochtend op het werk. Voor het raam staat een boom met een plantsoentje, omzoomd met treinbilzen. Daarin wat struikgewas en plantjes. Een konijntje van een vuist groot, een week of vijf schat ik, knabbelde aan een wit dor takje of strootje, ik kon niet goed uitmaken wat het was. De lipjes bewogen zenuwachtig heen en weer en het strootje werd met schokjes het mondje in getrokken. De oogjes half gesloten van voldoening. Ik was het tafereel aan het gadeslaan toen het konijntje mij in de gaten kreeg. Maar geen schichtig wegvluchten. De oogjes bleven ontspannen me aankijken en iets of wat stelde het konijn gerust dat ik geen predator was. De broertjes en zusjes uit hetzelfde nest zaten aan de overkant van de straat op het groene grasveld. Ergens in de zandgronden rondom moest het nest uit de grond zijn gekomen. Dat deed me denken aan mijn tienerjaren toen ik heer en meester was over een konijnenweide. Naargelang de zomer vorderde kwamen er nesten tevoorschijn en tegen Kerstmis gingen ze dan naar de slachter omdat dat het tijdstip was dat de prijzen het beste waren. Schromelijk te oud naar de huidige norm van drie maanden waarop de presentatie van het schuimbakje in de winkel de perfecte 1,2 kg moet benaderen. Maar dit is niet de enige reden waarom men konijnen vroeger slacht: men zit in een transitie van batterijkonijnen naar parkkonijnen waar ze met twintig vrolijk met elkaar kunnen rondhuppelen, maar dit heeft wel als gevolg dat ze eerder geslacht worden omdat ze in hun adolesentenleeftijd beginnen te vechten. De konijnen krijgen dus een vrolijker, maar korter leven. Elk nadeel hep zijn voordeel.

De konijnenweide was omheind met gaasdraad dat nog dertig centimeter in de grond ingewerkt was, omdat konijnen nu eenmaal gravers zijn. Hier op de honderd hectare van het bedrijventerrein is onlangs de omheining ook vernieuwd, maar dit keer met drie lagen razor barbed wire er bovenop. Dat is de vooruitgang dat de terroristen hebben bewerkstelligd. De teloorgang van de prikkeldraad en de komst van scheermesdraad. Nog afschrikwekkender want wie wil een militair obstakel gemaakt uit scheermesjes over klauteren. Maar wat me niet duidelijk is; is het bedoeld om terroristen buiten – of ons werkmensen binnen te houden. Het lijkt wel een gevangenis en ondanks de wijde oppervlakte, geeft het toch een claustrofobisch gevoel.

In mijn tienerjaren was ik heer en meester over de konijnen en ik kon hen, hangend over de gaasdraad, uren gadeslaan. Het was een soort minimaatschappijtje met rang en stand. Sommige konijnen kwamen naar me toe, anderen bleven uit mijn buurt. Het was maar welk gevoel de overhand kreeg: het genot en de genoegdoening van eten te krijgen, want bij konijnen gaat de liefde ook door de maag, of de argwaan van het ‘anders zijn’. Ik was dus duidelijk geen konijn en misschien waren het wel racistische redenen waarom ik gemeden werd. Misschien zat er een vlaag van nationalisme in mijn Vlaamse reuzen.

Of we nu vriendjes waren of niet, ik maakte er geen onderscheid tussen. Ze gingen allemaal op dezelfde dag naar de slachterij. Zo eerlijk was ik wel. De kritische kniesoor kreeg dezelfde behandeling als de meeloper. Onze maatschappij ondergaat de kracht van verandering: meer polarisatie, meer militarisme, meer scheermesjesdraad, meer egoïsme, minder respect voor diegene die niet meekunnen, meer ontmenselijking van degene die anders is, inspelen op de oergevoelens van de medemens en het schromelijk negeren van de rede. Grote delen van de bevolking zijn mee in deze Trumpmania. Een nog steeds toenemende groep racisten krijgt in Vlaanderen een podium. Wetenschappelijk onderzoek naar racisme is moeilijk te vinden, want wordt waarschijnlijk ook van bovenuit tegengewerkt. Hier zien we toch een verschil met het meer gematigder Nederland. Als we kijken hoe Nederland om gaat met het bestrijden van racistische uitspraken op sociale media, dan zien we hier toch een grote onvoldoende voor Vlaanderen. Een blik op de verkiezingen van 2014 doen ons vermoeden dat extreemlinks op 100.000 stuitert, en extreemrechts op 250.000. Door ons democratisch systeem moet dit dan ook vertaald worden in de politieke vertegenwoordiging en Theo Francken neemt deze opdracht met gretigheid aan. Zoals het strootje van het konijntje beetje bij beetje in de bek getrokken wordt, zo gaat de oorlogsretoriek van Theo Francken gestaag voort om het buikgevoel van de aanhang te bevredigen. Spijtig genoeg werkt deze methode want het volk is niet van plan om veel energie te steken in begrijpen. Er zijn ongeveer tweehonderdduizend mensen die naar de Zevende Dag kijken. Dat is 3% van de Vlaamse bevolking. Het volk wil voelen. Allerhande theorieën over ‘we moeten het meer aan het volk uitleggen’ zijn gedoemd te mislukken. De verontwaardiging met krokodillentranen van de CD&V kopstukken Van Rompuy en Eyskens over de uitlatingen van Francken is maar een detail in de marge.

Hoe moet het dan wel?

Zoals ik al zei, moet het probleem aan de wortel aangepakt worden. Het mantra van de Vlaams-nationalisten is een donkere maatschappij dat vooral overal tegen is en waar de gewone mens pijn gedaan wordt. Zoals de Vlaams-nationalisten inspelen op angstgevoel, moet de tegenhanger dit ook doen. Een alternatief zou zijn om de mensen de kans te geven om hun nationaliteit aan te vullen met de Europese nationaliteit. Ieder kan zelf uitmaken of ie zijn kop in Vlaamse klei wil ingraven, of deel wil uitmaken van een Europese eenheid. Natuurlijk liggen daar enkele voordelen aan verbonden. Wat mij betreft, maar dit stuit op veel weerstand wegens fossiel denken, het invoeren van een onvoorwaardelijk basisinkomen. Dit zou pas echt een ambitieus project zijn waar mensen iets aan hebben. Andere denkpistes zijn bijvoorbeeld een soort VIP behandeling bij reizen tussen de landen. En het grondrecht van gelijkheid van mensen wordt niet geschonden, want het is iets nieuw waar ieder vrij in mag kiezen of ie meedoet of niet. Wie meer grenzen wil, krijgt betonnen grenzen, en wie mee wil gaan met zijn tijd en zich internationaal vrijer wil bewegen, krijgt onder een Europees paspoort ook zijn zin. Kortom, de grondgedachte moet zijn, indien men kiest voor Europa dan krijgt men iets substantieel in de plaats terug, en dat moet iets meer zijn dan een Europese feestdag. Bespeel het volk en leg minder de nadruk op het bevechten van de boodschappers. Wie niet horen wil, moet voelen.