In het zondagprogramma “De Dagen” van radio Klara, de cultuurzender van de VRT, komt Koert Debeuf aan het woord op de radio over zijn nieuwe boek dat hoog op de lijsten staat. We beseffen plots dat we zijn diepe bas voor het eerst horen.
We krijgen geleerde en/maar duidelijke antwoorden op de intelligente vragen van gastvrouw Heleen Debruyne over het Midden-Oosten. De aanleiding voor het interview is de succesvolle publicatie van het nieuwste boek van de kenner van het Midden Oosten, “Wat je moet weten om het Midden Oosten te begrijpen”.
We krijgen levendige duiding over alles dat van belang is om dit begrip op te bouwen: Van Syckes-Pickot en de gebroken Britse beloftes aan de Arabieren (het persoonlijke gewetensprobleem van Lawrence of Arabia!) tot IS (vanaf juni 2014) en de 50.000 doden in Gaza.

Gebroken beloften, de wortel van de ellende

Als historicus kan Koert duidelijkheid scheppen in de chaos in het Midden-Oosten.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog hebben de Britten (in de persoon van de atypische Brit T. E. Lawrence, nvSH) de Arabische stammen verenigd. Zij kregen de belofte van de westerse mogendheden: “Als jullie de oude Ottomaanse tirannie kunt neerhalen, krijgen jullie de hele regio als eigen rijk”. Die stammen met legers met paarden en kamelen werden betaald en bewapend door de Britten. Maar tegelijkertijd deelden de koloniale machten Frankrijk en Engeland de regio op, met het Syckes-Picot verdrag. Bovendien kwam er nog een bericht van de Britten aan de zionistische Joden, met de belofte: jullie mogen naar dat land, [jullie land van tweeduizend jaar geleden, in Bijbelse termen, waar al eeuwen geen Joden meer woonden] terugkeren.
De kolonialiserende Europese naties “verdeelden” de zone dus drie keer, aan verschillende partijen…

[De kolonisatie in het Midden-Oosten verliep niet zoals in Afrika; het waren mandaatgebieden, maar in de praktijk kwam het op hetzelfde neer; [uitvoer van grondstoffen, afzetmarkt voor eigen producten, voogdij over het politieke bestuur].

De onwetendheid van Europa over het Midden-Oosten blijft groot. Die verandert helaas nog geregeld in arrogantie… Zoals bij het befaamde bezoek van de EU Commissie aan de zone kort na de bevrijding van de tirannie in Egypte. [Waar Koert Debeuf een jaar gewoond heeft] De activisten die de vrijheid metterdaad hadden bevochten, werden plots niet meer uitgenodigd op de conferentie, enkel op het diner. Dat kwam bij die mensen als bijzonder beledigend over.

Zwijgen over Gaza

De kenner Koert Debeuf beschrijft over het immense onrecht en de vele doden in Gaza mooi waar ik zelf ook al geregeld de aandacht heb op getrokken: de hypocriete houding bij vier Europese landen die een groot Holocaust-trauma meetorsen. Duitsland in de eerste plaats, en verder Tsjechië, Nederland en Oostenrijk.
In Nederland kan een analist vandaag niets zeggen over de moordpartijen in Israël omwille van wat we kunnen benoemen als het Anne-Franck Trauma! Dat is een heel andere sfeer dan in Vlaanderen. Hier is de gewone man meestal heel kritisch voor (de misdaden van) Israël. Dat komt dus door de geschiedenis: in Vlaanderen zijn veel minder Joodse mensen gedeporteerd en vermoord tijdens de tweede wereldoorlog.

Arabische Lente mislukt?
De honende critici van de Arabische lente revolutie (die ik geregeld lees in rechtse hoek op sociale media, SH) krijgen lik op stuk.

Want het is doodnormaal dat een revolutie niet ‘overnight’ gebeurt.
Ook de Franse Revolutie blijkt 80 jaar geduurd te hebben, had 14 grondwetten nodig.. Dus 14 juillet 1789 was als datum (en nationale feestdag) zeer relatief.

In het Midden-Oosten is intussen wel degelijk een opening, een Doorbraak gebeurd. Agnosticisme, homoseksualiteit… dat is nu bespreekbaar, althans in de persoonlijke kring, en ook meer en meer in het publiek en op sociale media.
“Een Revolutie is niet op een paar jaar afgerond.”

De verlossing van dwingende religiositeit is stilaan een feit in het Midden-Oosten. We denken bijvoorbeeld vaak dat Iran een zeer religieus land is, maar de bevoegde minister daar kloeg onlangs dat slechts 3 procent van de Iraniërs naar het vrijdaggebed gaan!

Ideeën zijn een stroom doorheen de geschiedenis, die voortdurend verandert.

Daarom geeft de denker toe dat hij zelf open blijft staan voor twijfel. Zijn ene grote waarde waaraan hij niet twijfelt, is de Open Samenleving. Zoals gedefinieerd door filosoof Karl Popper in zijn boek van 1946. “Een natie waar je vrij kunt ademen en vrij kunt spreken”, zoals we Popper in een geluidsfragment horen zeggen op Klara. Maar voor de rest “ben ik altijd bereid mijn ideeën bij te sturen, als er nieuwe feiten opduiken”. [Een belangrijk verschil met onontwikkelde mensen die op sociale media en in gesprek stellen: “Dàt is MIJN mening”, en daar voor altijd lijken aan vast te houden]

“Veel mensen “verschuiven” en dat is normaal en goed. ”
“Zo zie je hoe premier De Wever anders begint te denken, door met het Europese Niveau in contact te komen. Zoals vele studenten die met het Erasmusprogramma reisden en leefden: je begint Europees te dènken.”

______________

Illustraties

Heleen Debruyne: screenshot Klara app

Koert Debeuf: profielfoto op Facebook

Dit interview is waarschijnlijk als podcast te herbeluisteren via VRTmax. (Ook op die manier toegankelijk zijn de dagelijkse Krantencommentaren: een gesproken samenvatting van de redactionele standpunten over actuele kwesties van de vijf grote Vlaamse kranten, een aanrader om snel mee te zijn met het Debat. De uitzending is op Klara (om 7u30 en om 9u na het nieuws, en via Radio Eén).