Je ziet ze overal de Chinese vrouwen, heel discreet opgesteld in een hoekje van het restaurant, of op straat in hun blauwe werkpakjes met een borstel in de hand. Maar is dit wel het juiste beeld van de Chinese vrouw?
Hun ware positie in de Chinese maatschappij heb ik nog niet kunnen achterhalen. Wel dat ze bij de vakbond tot de subtop van hun organisatie behoren. Ze zijn bijvoorbeeld hoofd van de juridische dienst of vice-directeur van de internationale dienst. Maar wat ik nog niet heb mogen vaststellen is dat ze “echte” politieke topfuncties in hun organisatie bekleden. En organiseren is nu net waar de Chinese vrouwen heel sterk in zijn.
Toen we hier vorige week maandag aankwamen, was het in China een feestdag. De mannen waren hier die dag niet te zien, wel de vrouwen, o.a. de onderdirecteur van de internationale dienst. En het waren ook hoofdzakelijk die vrouwen die ons de afgelopen week bijzonder goed begeleid hebben. Alles is perfect getimed, op tijd ons eten, op tijd naar de vergadering, op tijd naar de bus, … feilloos en altijd discreet.
Zo is er bijvoorbeeld onze Engelstalige gids Jiamin Geng, maar wij noemen haar Cherie. Ze ziet er uit als een 18-jarig meisje, maar ze is er al 30. Zij is een typisch voorbeeld van een jonge vrouw die het rurale China verlaten heeft om naar de stad te komen. Zij is afkomstig van de regio van Mongolië, en duizenden kilometers oostwaarts naar Beijing gekomen, eerst om er te studeren, daarna daar gebleven om er te werken. Als je met haar praat, zie je haar vastberadenheid, ze wil niet meer terug naar haar “hometown”. Ze woont nu op een appartementje in Beijing, samen met haar man en ondertussen ook haar jongere broer die ook naar Beijing is komen studeren. Hun ouders zien ze alleen als ze eens op bezoek komen.
Maar zo gaat het bij veel jonge vrouwen, tewerkgesteld in de vele duizenden Chinese fabrieken, zoals o.a. Foxconn, met ongeveer 100.000 werkneemsters. Een derde van de migranten die vanuit het Chinese binnenland naar de grote steden komen, zijn vrouwen, en meestal zeer jonge vrouwen.
Hun “vlucht” vanuit het Chinese binnenland, heeft ook te maken met de Chinese traditie dat de zoon blijft inwonen bij de ouders, en samen met zijn vrouw voor de ouders zorgt. Dus willen veel ouders vooral een zoon. Wanneer op het platteland, waar de één-kind-regel niet zo strikt wordt toegepast, het eerste of het tweede kind een meisje was, dan probeerden de ouders nog eens, en soms nog eens, tot er een jongen geboren was. Maar ondertussen telde het arme boerengezin wel drie of meer kinderen … Algauw beseften de meisjes dat er voor hen op het platteland geen toekomst was, en gingen ze dus noodgedwongen naar de stad, naar de fabrieken. En voor velen onder hen was dit een ware cultuurschok.
Werk vinden doen ze door de trein te nemen naar bijvoorbeeld Shenzen, en daar van fabriekspoort naar fabriekspoort te gaan, en zich telkens opnieuw met een grote vastberadenheid aan te bieden bij werkgevers, tot het hen uiteindelijk lukt om aan de slag te kunnen gaan.
De wettelijke positie en bescherming van de vrouwen is in grote mate vergelijkbaar met die in België. Zwangere werkneemsters kunnen extra beschermingsmaatregelen vragen.zo bedraagt het zwangerschapsverlof in China 4 maanden, jawel, betaald. Vakantie daarentegen is dan weer niet betaald (ook niet voor de mannen). In de grote ondernemingen zijn er extra faciliteiten voor vrouwen die borstvoeding geven. Grootouders kunnen bijvoorbeeld de babietjes naar de fabriek brengen waar de vrouw de mogelijkheid krijgt om haar baby te voeden.
Dit beeld geldt natuurlijk voor die ondernemingen waar de ACFTU, de Chinese vakbond, aanwezig is en waar toezicht gehouden wordt op de wettelijke bepalingen.
Net zoals bij ons bestaat er officieel geen loonkloof tussen mannen en vrouwen. Alhoewel ze bij de ACFTU ook wel beseffen dat dit de theorie is.
Vrouwen mogen solliciteren voor alle functies, in personeelsadvertenties wordt er officieel geen onderscheid gemaakt op basis van geslacht. Uiteraard is dit niet altijd een garantie voor een gelijke behandeling (bij ons trouwens ook niet).
Dit zijn slechts een paar voorbeelden van verwezenlijkingen die er gekomen zijn ten voordele van de Chinese werkneemsters, dankzij de vakbond. Maar vooral door de inzet en de vastberadenheid van de vrouwen in de vakbond en in de Chinese maatschappij in het algemeen. Ja, ze zijn klein, de Chinese vrouwen, maar ze weten verdomd van wanten!
Pia Stalpaert
