Update: enkele kerngedachten in samenvatting. 160122, 9 u 53; 10 u 20; 11u 09
Zondag 16 januari, gaat kardinaal Jozef De Kesel op La Une (RTBF) in gesprek met Christophe Herinckx, journalist en theoloog bij CathoBel. Zij zullen het hebben over de huidige problemen en de crisis van de kerk, maar ook over haar toekomst. Daarbij staan zij stil bij de belangrijke uitdagingen waarmee de kerk vandaag wordt geconfronteerd en bij de kansen voor de toekomst in een geseculariseerde en pluralistische samenleving. 16 januari, 9.20 uur, Il était une foi, La Une (RTBF) – 2022
Enkele kerngedachten die de heer De Kesel uitsprak
3. “Volgens mij is de situatie van de Kerk vandaag het best te begrijpen in zijn historische context: gedurende zestien eeuwen (!) was zij de grote macht in de cultuur. Zij had zeer veel invloed. Ook macht over het geweten van de mensen. Vanaf de negentiende eeuw (industriële revolutie, kolonisatie, ontstaan van democratische naties…) is dat veranderd. De cultuur is seculier geworden, werelds, zij is niet meer christelijk by default. Dat feit accepteren en zich daaraan aanpassen, is volgens mij de grote uitdaging. Wij moeten bereid zijn christenen te zijn die IN de wereld staan, in een niet religieuze wereld. [Om daar inspiratie en bijstand te bieden]. Wie zegt, geloof is een private kwestie, die heeft ongelijk, die sluit zijn ogen.”
4. Op de vraag over de seksuele kwestie en het seksuele partnerschap, ook onder homoseksuele mensen, zegde de meest vooraanstaande bisschop van ons land het volgende. “Ieder mens, dat is mijn overtuiging, wil in de allereerste plaats dit: gerespecteerd worden. – Wie ben ik om te veroordelen? Neen. Neen. Wij mogen geen Kerk van veroordelen meer zijn.”
De kwestie van huwbaarheid van priesters kwam niet aan bod. Evenmin als de vraag van vrouwen om priester te kunnen worden gewijd.
5. De kardinaal heeft benadrukt, en dat lijkt mij een belangrijke stap: “Het gaat niet alleen om Jezus. Wij moeten meer focussen op God”. Dat is een vernieuwing die veel goede vruchten kan dragen. Zeker als je God definieert als “de goede kracht die de kosmos doorzindert en die mensen tracht bij te staan”. Dan kan je meteen meer inzet vertonen voor hedendaagse uitdagingen als christen. Zoals de zorg voor planeet, biodiversiteit, milieu, dieren en klimaat. Dit standpunt werd overigens al met verve gehuldigd door vooraanstaande theologen zoals Edward Schillebeeckx. Die is drie keer zijn vernieuwende visies gaan uitleggen in het Vaticaan, en is nooit veroordeeld geworden. Er is te weinig kennis in Rome over de hedendaagse tijd, over wat mensen, wetenschappers en anderen denken, en als bezorgdheden in het hart dragen.
Mijn persoonlijke visies op een en ander zijn gepubliceerd in drie bijdragen in het Monastiek tijdschrift voor Vlaanderen en Nederland, De Kovel. Telkens in het juni nummer van de laatste drie jaren. Sommige bijdragen zijn te lezen zonder betaalmuur via http://www.dekovel.org.
Mijn persoonlijke ervaringen met bisschop De Kesel
… Dat interview, ik vond het bijzonder interessant. Ik wist dat het mij ging interesseren.
Naar mijn aanvoelen is er nog maar beperkte vooruitgang geboekt met het bij de tijd brengen van onze religie (en voor wie het wil, ons geloof). Om daartoe te komen is het nodig de goede vragen te stellen. Jozef De Kesel is een van de mensen van de inner circle van de nationale Kerk die op mij indruk maakte op dit vlak. Tijdens een lezing in de kapel bij het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte in Leuven over “Geloof in de stad” in en lang vervlogen tijd, toen de man hulpbisschop in Brussel was, riep hij met vuur uit:
“Waarom toch keren de mensen de rug naar ons toe?!”
Zoveel passie voor waarheid, voor openheid en zelfkritiek had ik nog bij niemand anders ontmoet. Ik maakte dan ook stante pede een eerste afspraak voor ontmoeting. Dat werd een goed gesprek.
Ook bij andere gelegenheden charmeerde hij mij, ik ben historicus, met zijn degelijke kennis gebaseerd op inzichten in onze geschiedenis. Ik wil de (aarts)bisschop nog wel krediet geven; hoewel zoals gezegd de teleurstelling over het gebrek aan vooruitgang en aansluiten bij de harten en het denken van de regionale mensheid zeer groot is. Als baby geboren tijdens de vergaderingen in Rome tijdens Vaticanum II, is mij dat wellicht vergeven. Persoonlijk ben ik van oordeel dat de grootste kwesties die best snel en toch op slimme wijze revitalisering ontvangen de volgende zijn: het laten aansluiten van de leer op de normale, gewone, gevestigde wereldbeelden van de mens van tegenwoordig, waarin bevindingen uit vele wetenschappen, exacte en andere, zijn verwerkt. Van fysica, astronomie, tot (diepte)psychologie, biomedische wetenschappen, culturele antropologie tot ethologie (gedrag van de neven van de mens in het dierenrijk). 2. Het eindelijk fors werk maken van een veel mensvriendelijker en positiever idee over gevoelens, over het lichaam, over erotiek en seks(ualiteit) en over de vrouw en haar ziel én lichaam. – Het spreekt vanzelf dat dit grote werk op deze chantier van de theologie veel beter zal kunnen verlopen wanneer priesters en bisschoppen de vrouw dagelijks in het eigen huishouden zullen kunnen leren ervaren en leren kennen. 3. Verder gaan op de weg van het afzweren van financiële en wereldlijke macht. Niet voor niets was de messias uit de tijd van het begin van onze jaartelling veel coulanter voor bepaalde uitoefeningen van het seksuele verlangen dan voor misdaden die een ziel verraadden die zich had verk(n)ocht aan geld, macht en bezit.
Illustratie: portret van Jozef De Kesel door Jan Smets (Flickr).