De coronapandemie slaat wereldwijd toe, maar niet overal zal de impact even groot zijn. Heeft Peru de middelen, structuren en politieke wil om covid-19 de baas te kunnen?
Hoe stop je een besmettelijk virus? Door een goed gezondheidszorgsysteem, stevige sociale bescherming en goede politieke beslissingen.
Wereldwijd zijn landen anders gewapend, maar ook regeringsmaatregelen zijn enorm verschillend. Een Q&A over het coronavirus in Peru.
Q: Is het gezondheidszorgsysteem hier klaar voor?
A: Absoluut niet.
Het Peruaanse gezondheidssysteem is volgens experten totaal onvoorbereid op natuurrampen en dus ook op wereldwijde gezondheidscrisissen zoals covid-19. Het systeem is uitermate gefragmenteerd en ondergefinancierd, met dramatische tekorten inzake infrastructuur, uitrusting, geneesmiddelen en medisch personeel.
80% van de hospitalen zijn niet klaar om patiënten op te vangen bij gebrek aan basishygiëne en uitrusting als maskers of handschoenen. Op alle spoedafdelingen in het land samen, zijn er minder dan 700 kwalitatieve bedden beschikbaar.
Q: Hoe kan Peru stappen zetten naar een rechtvaardig gezondheidszorgsysteem?
A: De Peruaanse overheid moet inzetten op een uitgebreid en integraal sociaal beschermingssysteem. Nu is er een groot tekort aan degelijke infrastructuur, dienstverlening en personeel. Voor snelle behandelingen en geneesmiddelen moet de bevolking beroep doen op dure privé-ziekenhuizen en apotheken. Verder is de gezondheidszorg totaal gescheiden van de pensioenen (publiek of privé), en werkloosheidsvergoeding bestaat niet.
FOS werkt daarom in Peru samen met organisaties die zich inzetten voor een universeel, solidair, openbaar en kwaliteitsvol gezondheidssysteem zoals Foro Salud. Die gezondheidsorganisatie wil via beleidsbeïnvloeding en sociale controle de gezondheidszorg hervormen. De feministische organisatie Promsex werkt intussen de toegang tot seksuele en reproductieve gezondheidszorg voor vrouwen, met de klemtoon op de preventie van tienerzwangerschappen. De vakbondsfederaties FENTTRAHOP (huishoudwerksters) en FENTAP (waterbedrijven) vechten voor volwaardige arbeidsrechten, veiligheid en gezondheid op het werk en aansluiting bij het sociale beschermingssysteem EsSalud.
Q: Wat is het grootste risico voor de gezondheid van de Peruanen?
A: Het gefragmenteerde sociale beschermingssysteem vormt het grootste risico. Door de grote tekorten zullen patiënten heel lang moeten wachten en zal het geneeskundig personeel besmet raken.
Echter, wegens de vroegere verspreiding in Europa, heeft de Peruaanse overheid wel snel kunnen reageren met drastische maatregelen, ondanks het relatieve lage aantal in doden en besmettingen.
Q: Welke stappen onderneemt de overheid
A: De overheid heeft op 16 maart de noodtoestand uitgeroepen. Dat houdt in dat alle grenzen dicht blijven en alle binnen- en buitenlandse vluchten en bussen verboden zijn. Voorlopig laat Peru zelfs geen vluchten toe om de 225 in Peru gestrande Belgische toeristen te evacueren. Enkel essentiële overheidsdiensten, banken, warenhuizen en apotheken blijven functioneren. Niemand mag gaan werken in de openbare of privésector.
Er geldt streng huisarrest voor iedereen, met verbod om de auto te gebruiken, tenzij zeldzame uitzonderingen. Zelfs gaan wandelen met de hond of joggen is ten strengste verboden, net als familie of vrienden bezoeken. Er is een strikte avondklok van kracht van 20u tot 5u.
Peru is wel het enige land in de regio tot nu toe die een uitkering in de vorm van een eenmalige subsidie van 100 euro per gezin voor zo’n 9 miljoen arme Peruanen (30% van de bevolking) verleent. De vraag is hoe lang de bevolking zich zal houden aan de strenge maatregelen. Aangezien 70% van de Peruanen in de informele sector werkt, zoals straatverkopers of de 250.000 taxi-chauffeurs in Lima. Veel zal ook afhangen of de beloofde subsidie snel en effectief tot bij de meest kwetsbaren uit de samenleving raakt.
Q: Wat is de rol van het Peruaanse middenveld?
A: Voor middenveldorganisaties geldt hetzelfde huisarrest en algemene afgelasting van alle activiteiten.
Veel organisaties zijn daarom meer dan ooit actief op sociale media om schendingen van de arbeidsrechten tijdens deze crisis aan te klagen. Denk aan het massaal afdanken van personeel, zoals huishoudwerkers en arbeiders die actief zijn in niet-essentiële sectoren in een onveilig werkklimaat.
Maar ook veiligheid op het werk staat bovenaan de agenda in Peru. Onder druk van een sociale mediastorm, moest INBEV zijn brouwerijen in Peru stilleggen omdat arbeiders besmet raakten. Maar ook medisch personeel blijft niet gevrijwaard van gebrekkige uitrusting en andere wantoestanden.
