Jorn De Cock gaf op 19 oktober een lezing in Antwerpen. Hij werd verwacht bij Elcker-Ik om zijn nieuwste boek “De Arabische Lente” voor te stellen. Hij kon zich daarvoor een uurtje vrijmaken voor een persoonlijk interview. Sinds zijn eerste boek over dit onderwerp “De Arabische Dageraad”, waarvoor hij zes maanden rondreisde in het Midden-Oosten was er in de regio alweer heel wat gebeurd. Na het startsein van de revolutie in Tunesië door de zelfontbranding van Bouazizi Mohammed, de antizelfmoordterrorist, sloeg de vlam letterlijk over naar Egypte. Na de legendarische bezetting van het Tahrirplein was de machtsovername op enkele weken tijd een feit.

Actie

Jorn was het  afgelopen jaar steeds op de plaatsen van de actie. Hij trok door de Tunesische woestijn onderweg naar Libië. Via Nalut en Jadu trekt hij door de Libische woestijn verder naar Tripoli, bracht tijd door met de rebellen, bezeocht zieknhuizen; kortom door zijn verslagjes op radio en TV en de filmpjes op Face Book konden we vanuit onze luie stoel toch een goed beeld krijgen van deze aardverschuivingen in het Oosten.

Vergelijk

Hij bezocht  een aantal plaatsen terug  die ook in zijn recente boek aan bod kwamen zoals Damascus en Beirut. Heel interessant is dan de vergelijking; hoe op een jaar tijd een wereldbeeld ingrijpend kan veranderen.

Pater Familias

Dat hij in dit tweede boek persoonlijker is, meer over zijn eigen leven vertelt is niet ongewoon als je weet dat Jorn ondertussen is getrouwd. De twee vrouwen in zijn leven heten Reem Maghribi, Libisch-Syrische en Maya, haar zevenjarige dochter. Hij leidde even zelfs een rustig gezinsleventje in Damascus. Vanop het balkon van hun appartement keek hij uit op de berg waar Kaïn Abel de kop in sloeg.

Syrië

Rond februari 2011 begonnen ook de Syrïers zich met onverwachte ijver tegen president Assad te verzetten. Elke dag waren er betogingen die  wel of niet op hardhandige manier werden neergeslagen, meestal wel. Voor Jorn was dit het einde van hetkalme intermezzo als echtgenoot en papa. Syrië sloot zijn grenzen hermetisch voor journalisten. Ook Jorn kreeg geen verlenging van zijn journalistenvisum en zag zich genoodzaakt samen met zijn vrouw  uit te wijken naar Qatar. Jorn’s vrouw Reem was ondertussen haar job als hoofredactrice van de Engelstalige krant in Damascus kwijt maar kon aan de slag als ontwerpster van de Engelstalige website van een TV station in Qatar. Qatar werd even later ingeruild voor Beirut waar hetgezeinnetje werd herenigd. Ondertussen was immers het schooljaar van maya ten einde in Damascus waar ze achtergebleven was onder de hoede van grootmoeder. Het was vanuit Beirut dat Jorn even naar ons land kwam en dat ik hem kon spreken.

Kadahfi

Op 20 oktober zou hij naar Tunesië vliegen waar hij verslag zou uitbrengen over de eerste verkiezinen die daar eerstdaags werden gehouden. Maar de ontwikkelingen in LibÏe zorden ervoor dat hij op die dag naar tripoli vloog om te rapporteren van de gevangenneming en de dood van Mouammar Kadahfi. Flexibel zijn noemt men dat! Waarschijnlijk bent u net als ik wakker geworden met zijn rustgevende kalme stem op de achtergrond. Meermaals werden zijn bevindingen die dag uitgezonden. Het maakte mij stiekem trots dat ik twee avonden eerder zo uitgebreid met hem kon spreken. Daarenboven was het dan ook nog op mijn verjaardag dat Kadahfi de geest liet.

Job

Het deed mij ook nadenken over “de job”. Hij vertelde me over de sfeer in de straten van LibIë; het waren ook vooral “burgers” die zich aansloten bij de rebellen. Na een korte opleiding door voormalige legerelementen werden ze met wapens de straat op gestuurd. Voeg daarbij de “snipers” van de Kadahfi-aanhangers en je hebt een straatbeeld met constant gevaar voor een verdwaalde kogel. Als ik wil weten wat voor deze nieuwbakken “huisvader”, moeder de vrouw hiervan denkt beklemtoont hij meteen het revolutionaire karakter van Reem; ze is zelfs eerder jaloers…

Als zelfs zijn bestemming (Tunesïe wordt LibIë) op een paar uur tijd kan veranderen; dan zie ik deze man niet echt ooit een “nine to five” job ambiëren. Daarentegen is dit tempo van revolutiverslageving moordend om vol te houden.
Zijn betrokkenheid bij de zaak is ondertussen dieper geworteld. Na Tunesië en Egypte en Libië gaat de strijd en hun gemeenschappelijke thuisland Syrië onverwijld verder. Jorn zal vanaf de zijlijn moeten toekijken vermits hij het land niet in mag. Maar vervelen doet hij zich niet.

Boekenbeurs

Zijn nieuwe boek wordt eerstdaags voorgesteld en al is het geen begin -of eindpunt van de veranderingen in het Midden-Oosten; het is een heel apart en boeiende kristalisatie van een fase in het proces dat de moeite is gezien de historische waarde. Hij beschrijft de toestand vanaf het begin van de revolutie  tot aan de vooravond van de eerste democratische verkiezingen. Net op tijd voor de jaarijkse boekenbeurs waar het trouwens uitkijken zal zijn naar zijn gesprekken met Jef Lambrechts (die net zelf een boek uitbracht over de Arabische Revolutie) en met Rudi Vranckx (onbetwiste autoriteit ter plaatse).

Lezing

Tijdens het eerste deel van de lezing nam hij ons mee naar de opeenvolgende landen waar de dictators werden afgezet en aan de hand van enkele foto’s per land deed Jorn zijn verhaal waarin een gezonde mix van de grote feiten zeker ruimte liet voor het verhaal van de kleine revolutionair (Mohammed met de pet).

Na de pauze kwamen de vragen van het talrijk opgekomen publiek. Persoonlijk vond ik dit gedeelte heel boeiend . Zo werd er bvb. dieper ingegaan op de rol van het Egyptische leger. 8 maanden na de revolutie houdt de veldmaarschalk de touwtjes in de handen. Het leger in Egypte is ver doorgedrongen in de structuur van de samenleving; zo hebben ze ook enorme belange in de economie van het land. We zagen nog zeer recent op TV een pantserwagen inrijden op een betoging van Koptische Christenen. Afschuwelijke beelden die je eerder in het prerevolutionaire Egypte zou verwachten. Ook de duur van de Verkiezingen zal enigzins verschillen van de Tunesiche waar alles op 1 dag wordt afgehandeld.

Egypte bereidt zich voor op een verkiezingsperiode van 3 maanden waar op verschillende plaatsen in verschillende provincies gekozen zal worden. Voor het kiezen van de Senaat zal het zelfs duren tot februari 2012.
Interessante vragen worden vanuit het publiek op hem afgevuurd  zoals  over de relatie met Israël. En wat met de extreme Salafisten? Volgens Jorn maken ze maar deel uit voor 10% van het geheel en zijn zij het die verantwoordelijk zijn voor de aanslag op de kerk in Aswan tegen de Kopten. We moeten meer schrik hebben voor de totaal ongecontroleerde militaire rechtbanken die nog alom aanwezig zijn.

Hoop

En “plein publique” stelt Jorn zich onvoorwaardelijk positief op tegen de komende verkiezingen maar de dagen na het interview en zeker na de eerste resultaten van de Tunesische verkiezingen wankelt zijn geloof. El Nahda biedt niet meteeen de beste uitgangsositie voor de eerste voorzichtige stappen naar Democratie . Ik voel de spijt in zijn stem en commentaar . Maar zoals zijn boek moeten we blijven geloven in de goede keuze van het volk en Jorn; ik besluit als jij met het woord HOOP!

1. De Cock, Jorn, ‘Arabische Dageraad, een reis tussen glamour en fatwa’. Meulenhoff/Manteau, 2010
2. De Cock, Jorn, ‘Arabische Lente, een reis tussen revolutie en fatwa’. Meulenhoff/Manteau, 2011