Onze Beschaving is zachter gemaakt door de christelijke idealen en de invloed van twintig eeuwen evangelies, met meer compassie, maar ze is ook in zekere zin behekst door Jezus. Met zijn overijverige ambitie  in denken, voelen en doen. Met zijn klemtoon op missioneren en moraliseren. Op den duur maakt die geest de grond zelf waarop wij staan, zitten en liggen kapot. En onszelf, en elkaar.  De boodschapper van de evangelies maakte de weg vrij voor meer ‘menselijkheid’, maar door zijn bevlogen stijl, strengheid en door zijn reuzen grote gestalte, werd ook de weg geplaveid voor een vergoddelijking van alle mensen. Voor ongebreideld handelen en streven. Voor koning klant en de divina consumenta. Is de balans positief?  De toekomst zal het uitwijzen. Het heden maakt bezorgd.

Vijf minuten lezen.

In tijden waarin er zeven miljard menselijke wezens zijn op onze planeet lijkt in elk geval een doordachte update nodig van de geest die onze samenlevingen bezielt en kneedt, al tweeduizend jaar lang. Hoog tijd voor een andere God. En voor tijd, ruimte en stilte voor gewetensonderzoek. Voor loskomen van de strijd om het dagelijks brood, die zoals de geschiedenis bewijst, gemakkelijk ontspoort. Economie is geen economie meer. Soberheid is voor losers.

Het succes van de (westerse, op christelijke leest geschoeide) mens, dreigt als een virus overgenomen te worden door andere culturen en beschavingen, en veel slachtoffers te maken bij mensen, dieren en ideeën.

Gewone, goede, wijze, en op aanvaardbare manieren onvolmaakte gewoonten, verlangens en praktijken sneuvelen bij de vleet. Is het leven wel uit te houden zonder dat we omringd worden door grote bomen en grote dieren? Door ruimte en stilte? Zonder elkaar dagelijks terug te vinden rond de maaltijd en het open vuur? Zonder de aanwezigheid van zeer oude mensen, die mee op de kinderen letten, en daardoor gelukkig en humaan ouder worden? En die ouderen, die kunnen onszelf met de voeten op de grond houden. Want de man die de dood vergeet, wordt aanmatigend. Dat heb ik soms zelf mogen ervaren.

Het heden blijft precair. In de plaats van honger zijn overvoeding en zelfdoding gekomen, en veel angsten en nieuwe vormen van ‘verlammingen’ en ‘huidvraat’ en ‘bezetenheid’. De toekomst is onzeker en het zicht op het goede leven danig belemmerd.

De exterminatie van soorten, dat is een soort misdaad waar nieuwe godsdienstige categorieën voor mogen in het leven worden geroepen. Dat is zo definitief en kwaadaardig, dat het een kapitale zonde mag heten. Een zonde tegen de aard van de aarde. Een zonde tegen de Toekomst.

Laten we daarom zoals de Gele Hesjes wat minder ijlen, wat meer stilstaan. Stil zitten. Kritisch nadenken over de fundamentele geest die onze beschaving drijft.

Gelovigen die per se willen vasthouden aan hun Jezusbeeld hebben het niet begrepen. Misschien kunnen we alvast wat meer kijken naar de daden van de Hebreeuwse Messias, en ons minder blindstaren op de overgeleverde woorden: de man trok heel geregeld de stille natuur in, de nacht, de boomgaard, op de berg, in de woestijn.

Verder is een update absoluut nodig, omdat de profeet van toen niet heeft gepleit voor bepaalde waarden… omdat die in zijn tijd nog niet door schaarste bedreigd en uitgehold waren. Zoals de vier s-sen:

Soberheid, Samenhorigheid, Stilte en de Sfeer van het open landschap.

Met haar sterren, haar bossen, bloemen en bomen, haar bijen en buizerd, haar drinkbaar water en haar ontzagwekkende bergen en zeeën.

Zoals vandaag in Shinrin Yoku de meesters van het bos-bad benadrukken: ‘ontzag’ voor de natuur en haar overstijgende, hemelse, goddelijke karakter, dat is een bron van innerlijke kalmte. Dat kan de stress wegpoetsen van het hedendaagse leven.

En zulk een vernieuwd aansluiten bij de grote natuur, kan ons tevens helpen verzoenen met onze eigen eindigheid. Wie wil worden als een God, zoals we lange tijd de voorbeeldige Jezus als goddelijk hebben gezien, wie alles wil managen en (goed) maken, die stuit vroeg of laat op tragische grenzen. In dat perfectionisme en die doorgeschoten dadendrang ligt een diepe oorzaak van veel beschavingskwalen.

Zoals uitputting in de burn out (of drop out) en de permanente vermoeidheid (cvs); sluipende vatbaarheid voor verslavingen allerhande, niet in het minst aan de schermen en de auto; een waaier aan angsten, (zelf)twijfels en woekerende moedeloosheid (depressie)!

Want de mens is en blijft inherent een zeer beperkt wezen, ook al draagt ieder de goddelijke vonk in zich.

De culturen van het Verre Oosten én die van de Natives in alle continenten kunnen ons de ogen openen voor de gevaarlijke kanten van een al te positief Godsbeeld. Het lot bestaat, ieder heeft het zijne. Het noodlot is ook iets dat werkelijk bestaat, en dat soms zeer machtig ingrijpt in ons leven.

Laat het weer des mensen worden, op tijd en stond de schouders op te halen, en op te merken, “Het moet zo zijn; het is het lot”. 

Sinds de tijd van Jezus en Caesar hebben wij als mensheid de aarde bijna naar de maan ‘gemanaged’.

Bijsturen is nu een logische, normale daad voor de mens die nog kan zien en kijken, schouwen. Een nieuwe religieuze visie, het zal een overwinning betekenen op een soort veralgemeende blindheid, een zware bijziendheid die ons is komen tarten. Een blindheid die gewoon gelijk opgaat met de steeds maar toegenomen snelheid van de geschiedenis, en de toegenomen (ren op de veronderstelde) welvaart en de aantallen medemensen,  met het bijhorend lawaai, van jaar tot jaar. 

Jezus omarmen, het kan ons het zicht beletten op bepaalde grootse perspectieven, doelen, dingen en figuren

Mijn bezwaren tegen een te sterke focus op de jonge messiaanse mens uit het toenmalige Palestina zijn  in een notendop de volgende.

We weten allemaal dat de kerk een betere houding naar erotiek en seksualiteit moet trachten ontwikkelen. De taal van twee millennia terug is daar niet altijd zo dienstbaar voor. Bovendien heb ik problemen met het rücksichtslos vergoddelijken van Jezus, zoals het vierde testament, dat bijna tachtig jaar na zijn dood is geschreven, heeft opgestart. Wie van te dicht bij naar Jezus kijkt, met devoot gesloten ogen vaak, die ziet het Zijnswonder, de God JHWH die alles draagt, en die ons ook heeft neergezet te midden van een fantastische familie Fellow Creatures niet meer zo goed. Die Europese kerkelijke visie bracht ons waar we nu zijn: vele soorten schepselen zijn voor eens en altijd met uitsterven bedreigd! En het aanbidden en aankijken van Jezus is toch te vaak ontaard in een niet voldoende ernstig nemen van zijn opdracht aan ons: ga in mijn voetsporen: bekommer je om de minst machtige mensen, en zeg de tirannen de wacht aan. Bovendien lijkt me voor veel Jezus aanbidders de weg geblokkeerd om nog de wijsheid en het engagement van andere grote leiders en morele voortrekkers nog te zien en te waarderen. Van Socrates en Sint Franciscus tot Mandela en Barack Obama.

In termen van het vakgebied van de hedendaagse cutting edge theologie mogen we stellen: Jezus moet kleiner worden. De Kerk moet nederig worden. De mens eveneens. De  vrouw mag groter worden. De planeet en haar miljoenen soorten bewoners eveneens. En de levenswijze van volkeren die sober en dicht bij de natuur hebben geleefd, eveneens. De feministische theologie, de ecologische theologie en de inheemse correcties op het christelijke-commerciële wereldbeeld, zij verdienen alle aandacht.

Creative Commons gelden bij het delen. Auteursnaam en bron vermelden.