Jeffrey Sachs is iemand met scherpe kritiek op de VS-politiek: “Of het nu Clinton, Bush, Obama, Trump of Biden was die president was, hun buitenlandse politiek was in de kern hetzelfde: alle vijf waren ze in mijn ogen miserabele presidenten die de wereld dichter bij een atoomoorlog gebracht hebben. Allemaal gedroegen ze zich respectloos tegenover Rusland en China en verscherpten ze de globale spanningen door hun aanspraken de enige wereldmacht te vertegenwoordigen. (…) Trump was als president uiterst instabiel, verbrak de overeenkomst met Iran, bewapende Oekraïne nog meer, zette het streven naar uitbreiding van de NAVO voort en militariseerde het Nabije Oosten verder. En Biden was misschien de ergste, want die heeft defitief elk al bestaand conflict verder geëscaleerd en ons aan de rand van een oorlog met China gebracht.”

Of het nu gaat om Republikeinse of Democratische presidenten, dat maakt weinig uit, oordeelt Sachs. De politiek wordt bepaald door de “deep state”, namelijk de CIA, het Pentagon en het militair-industrieel complex. Hun beslissingen dienen niet de Amerikaanse bevolking, maar alleen de financiële belangen van een kleine groep. Maar daarover kritisch berichten, dat doen de mainstream media niet. De New York Times, de Washington Post, het Wall Street Journal – allemaal herhalen ze het “heersende narratief”.

Censuur in de VS-“democratie”  

Wie van dat heersende narratief afwijkt, wordt meteen gecensureerd, zo heeft Sachs zelf ondervonden: “Vanaf de dag dat ik op de televisie zei dat ik dacht dat de VS de Nord-Stream-gasleidingen hadden doen springen (wat eigenlijk nogal evident is), werd ik nooit meer in de mainstream televisie uitgenodigd. Ik werd binnen de tien seconden afgesneden, toen ik dat gezegd had, en dat was het einde. Vroeger was ik alle twee of drie weken op de mainstream televisie te zien.”

Sachs denkt dan ook dat verandering in de VS alleen mogelijk is door druk van buitenaf: “Ikzelf ben van mening dat de VS alleen van buitenaf en niet van binnenuit beteugeld kunnen worden. De rest van de wereld moet zeggen: ‘Wij willen niet in een atoomoorlog sterven. Wij willen geen conflict met China hebben. Wij willen de oorlog met Rusland beëindigen. Wij willen de tweestatenoplossing in het Nabije Oosten’. Tegen de VS moet duidelijk gezegd worden: ‘Jullie moeten ophouden, want jullie zijn niet de enige macht in de wereld.’ ”

Lafontaine vindt Orbán linkser dan de Duitse sociaal-democraten  

Oskar Lafontaine is het daar helemaal mee eens. Hij verwacht op dit gebied veel van de BRICS-landen. Hij voegt daaraan toe: “Maar minstens even belangrijk is het dat ook de Europese staten in opstand komen tegen de VS-politiek, omdat die voor de hele wereldgemeenschap gevaarlijk is. Europa was en is een zogeheten partner van de VS, en precies in die rol moet het ook een standpunt in nemen en tegenspreken – zoals dat in een partnerschap met gelijke rechten gebruikelijk is.”

Maar een gelijkwaardig partnerschap is er natuurlijk niet, Lafontaine bekritiseert de volgzaamheid en de onderworpenheid van Duitsland aan de VS-politiek. De sociaal-democratie van Olaf Scholz is “al lang geen linkse partij meer”. En: “Bij conservatieve partijen daarentegen vind je vaker het focussen op de bevolking van het eigen land. Viktor Orbán bijvoorbeeld is zeker geen linkse, maar hij bekommert zich meer om het lot van de Hongaarse mensen dan om allerlei transatlantische dreigende gebaren. Door zijn afwijzen van oorlog en vernietiging evenals door zijn inspanningen om vredesonderhandelingen te bekomen, is hij ‘linkser’ dan de voormalige linkse partijen.”

Een ruimer kader: de hele economie moet anders! 

Lafontaine vindt dat de wapenindustrie in handen moet komen van de staat, zowel in de VS als in Duitsland. In de VS is het duidelijk dat die industrie het Congres en de Senaat stuurt. En dat brengt hem tot een ruimere kritiek op de economie, hij pleit voor “een andere economische orde”.  Want: “Er mag geen macht zijn, die geweld, privéstreven naar winst en oorlog in zich verenigt. Maar het gaat niet alleen om de wapenindustrie, maar om de economie op zich. De vraag is of wij erin slagen een economie te ontwikkelen die niet leidt tot de vernietiging van de wereld, en die niet alleen door oorlogen, maar ook door de massieve roofbouw op het milieu en de schadelijke gevolgen daarvan. We hebben een nieuwe economische orde nodig, die niet alleen in staat is zonder oorlogen en wapenindustrie voort te kunnen, maar ook het voortschrijdende proces van milieuvernietiging te stoppen. En ik ben ervan overtuigd dat het daarvoor beter zou zijn als de grote ondernemingen werknemersondernemingen zouden zijn, dus intern gedemocratiseerde ondernemingen. Dat zou een stap zijn in een nieuwe toekomst, een stap naar een ontwikkeling weg van de oligarchie en in de richting van een democratische maatschappij.”

Jeffrey Sachs sluit het gesprek enthousiast af: “Fantastisch. Ik voel me nu, aan het einde van onze discussie, veel beter, wat de situatie van de wereld betreft.”