De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Je suis idiot

Je suis idiot

vrijdag 9 januari 2015 17:40
Spread the love

Moslims of
moslimextremisten?

Steeds opnieuw is er die passionele loskoppeling van religie
en extremisme. Weldenkende mensen wringen zich in bochten om de terreurdaden
toe te schrijven aan enkelingen en aan extremisme, en vooral niet aan gemeenschappen
of een ganse religie. “Moslimextremisten”, dat lezen we voortdurend, en je
voelt dat “extremisme” een bijvoegsel is, iets wat je er steeds bewust bij moet
denken. Hebben we werkelijk alleen maar een probleem met diegenen die hun
geloof gewapenderhand verdedigen?

Dat laten we graag uitschijnen, om geen gelovigen en
gemeenschappen te schofferen. Maar de werkelijkheid toont dat onze intolerantie
vooral gericht is naar religie en religieuze waarden en rituelen, zeker als ze
zich op grote schaal toonbaar maken. De aversie voor terreur is terecht zeer
groot, maar ze wordt niet louter door terreur in het leven geroepen.

Onze Westerse waarden zijn gegroeid uit de Verlichting. Door
de emancipatorische naschokken daarvan is ons denken fundamenteel verschillend
geworden van het denken binnen een monotheïstische context. We bezondigen ons dus
voortdurend aan intellectuele oneerlijkheid wanneer we het religieuze discours
omarmen. Maar we zijn ook kind van het postmodernisme en hebben geleerd dat “l’autre” eveneens waarheid bevat en een
plaats dient te krijgen. Het is die laatste erfenis die we in tijden van
terreur manifest luider laten klinken dan onze andere erfenis, namelijk dat we,
naast ons respect voor het andere, óók neerkijken op die ander.

 Potlood vs Kalasjnikov?

Het gebeurt niet zomaar dat wij terreur reduceren tot
enkelingen of tot extremisme. Door die reductie kunnen we de ogen sluiten voor
onze eigen terreur, die evenmin bij enkelingen ligt of bij extremisme, maar een
zaak is van de gehele westerse gemeenschap én van Jan Modaal: Onder onze
democratie, met de waarden waar we zo voor willen strijden, loopt een onderstroom
van religieus fanatisme, onderstut door wetenschappelijke onaantastbaarheid en
geïnjecteerd met alomtegenwoordig technologisch vooruitgangsdenken. Veel van onze
waarden zijn zo heilig dat ze niet in vraag mogen gesteld worden.

De afschuwelijke gebeurtenis in Parijs voorstellen als een
oorlog van potlood tegen Kalasjnikov is ronduit hypocriet: Om te beginnen is er
de welvaartstaat die het mogelijk maakt dat illustratoren en schrijvers hun
beroep uitoefenen in plaats van 14 u per dag te proberen voedsel en drinkwater
te vinden, te overleven. Die welvaartstaat is onder meer dankzij decennia
kolonisatie en slavenarbeid opgebouwd. En diezelfde welvaartstaat blijft
gehandhaafd omdat duizenden en duizenden er elders, ver weg, op dit eigenste
moment, voor sneuvelen, in oorlogen en ontbering die altijd wel te maken hebben
met onze manier van leven. De smartphones en tablets waar de redactieleden van
Charlie hun werk mee mogelijk maakten zijn mede de oorzaak van rampspoed,
landonteigeningen, ziekte en oorlogen in Congo en elders. De auto’s waarmee ze
zich door Parijs verplaatsten, de auto’s die onze vrijheid incarneren, maken
deel uit van een gigantisch wagenpark dat in het Westen miljoenen slachtoffers
maakt en elders in de wereld alweer rampspoed en terreur brengt. Enzoverder.

In naam van onze God – Vooruitgang – maken we massaal veel
slachtoffers. Zeggen dat wij, de beschaafden, met pen en potlood strijden, is
kortzichtig en incorrect.

God of Vooruitgang?

Als we op zoek willen gaan naar iets dat ons verbindt, dan
is het misschien een kreet die zowel terroristen als Charlie-sympathisanten
kunnen uitroepen: “Je suis idiot!”

Idioot omdat elke partij de eigen waarden superieur vindt.
Idioot omdat elke partij geneigd is het eigen geweld te ontkennen, te
minimaliseren of te vergoelijken in naam van God, van Vooruitgang of Vrijheid.
En idioot om de zovele heilige huisjes die we hebben, om onze menselijke
conditie die blijkbaar altijd een of andere vorm van religie vergt. Die zwakte
onderkennen, is misschien de enige manier om extreme uitwassen te voorkomen.

En als dan we durven erkennen hoe idioot we zijn, kunnen we
misschien eindelijk een heel klein beetje evolueren.

take down
the paywall
steun ons nu!