De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Jaarlijks 43.000 ouderen meer aan het werk

Jaarlijks 43.000 ouderen meer aan het werk

woensdag 27 juli 2011 15:40
Spread the love

Generatiepact maal 100?

De these dat het Generatiepact geen zoden aan de dijk zet, is een gekend melodietje… Het refrein dat vakbonden, met gulle medewerking van de bedrijven, lustig doorgaan met het parkeren van de ouderen in brugpensioen, zou in crescendo gaan tijdens de financiële crisis. Waardoor de werkzaamheid van ouderen slechts in adagio, in slakkengang zou stijgen. De loopbanen zouden korter worden, terwijl we allemaal langer leven. En dus moet er spoed gezet worden met een grondige evaluatie van het Pact, liefst zo snel mogelijk gevolgd door een Generatiepact bis. Bontst maakte dirigent Luc Coene het, de gouverneur van de Nationale Bank: het Generatiepact kost meer dan het opbrengt; erger, we hebben een Pact maal 100 nodig. Dat alles onder luid applaus van het VBO, dat al in 2009 zwaar druk zette  om de evaluatie van het Generatiepact, pas voorzien voor 2011, te vervroegen.

Het ontwerp van interprofessioneel akkoord voor 2011-2012 maakt  dat die evaluatie eerst en vooral gezamenlijk door de sociale partners moet  gebeuren in de schoot van de Nationale Arbeidsraad. Tegen eind september 2011 moet het rapport, annex advies, worden opgeleverd. Al blijkt het VBO opnieuw niet op de resultaten te kunnen wachten. Het Generatiepact heeft ‘nagenoeg niets veranderd’ aan de lage participatiegraad van 55-plussers, stelde Rudi Thomaes, gedelegeerd bestuurder, recentelijk.

Plus 217.000 oudere werkenden

Is dit alles zo zonneklaar? Neen, zeggen wij, kijk naar de cijfers die er niet om liegen:
Sinds 2005, het jaar van het Generatiepact, is het aantal werkenden van 50 tot 64 jaar toegenomen met maar eventjes 217.000. Dat is een stijging met gemiddeld 43.400 per jaar. 59% (127.000) zit bij de 55-plussers. Het aantal oudere volledige werklozen beneden de 58 jaar dat niet meer beschikbaar is voor de arbeidsmarkt is sinds 2005 verschrompeld van 53.635 tot 2.294. Het aantal vrijgestelde bruggepensioneerden beneden de 58 is op vijf jaar tijd haast gehalveerd (van 23.524 tot 13.141). Voor de pseudobrugpensioenen (Canada Dry) ontbreken cijfers, maar er wordt algemeen aangenomen dat die sinds het Generatiepact nog sterker zijn teruggedrongen. En de gemiddelde effectieve uittredeleeftijd blijft onophoudelijk stijgen.

Wat betreft het intentieproces aan het begin van de financiële crisis, dat de sociale partners een nieuwe uitstoot van ouderen zouden organiseren, vindt de stemmingmakerij in elk geval geen steun in de cijfers. Het aantal oudere werkenden is ononderbroken blijven stijgen. Het aantal brugpensioenen beneden de 60 is onafgebroken blijven dalen, spijts alle heisa rond Carrefour, Godiva en Opel.

Anderhalfnorm gehaald

Dat alles maakt dat de werkzaamheidsgraad van ouderen behoorlijk sterk is gestegen en we met vlag en wimpel de doelstelling van het Generatiepact halen. De doelstelling dat de werkzaamheidsgraad van de 55- à 64-jarigen anderhalve keer zo snel moest stijgen als het gemiddelde van het oude Europa, is gehaald. De Europese statistieken komen nu voor EU15 uit op een stijging met 9.5% van 2005 tot 2010. Anderhalve keer wil dus zeggen: +14.25%. Dat betekent dat we voor België van 31,8 op 100 (in 2005) naar 36,3 op 100 moesten gaan. Welnu, in 2010 zaten we aan 37,3 op 100. In 2008 had niemand daar op durven inzetten. Omdat niemand had verwacht dat onze arbeidsmarkt zo robuust zou reageren op de financiële crisis, merkelijk beter dan veel andere Europese landen.

En die werkzaamheidsgraad van ouderen zal blijven stijgen. Ten eerste omdat het Generatiepact nog lang niet op kruissnelheid is.  De loopbaaneisen voor het brugpensioen vanaf 58 of 60 jaar worden nog verder verstrengd. De sectorale brugpensioenen op 55, 56 en 57 jaar na 38 jaar loopbaan verdwijnen eind 2014. Het brugpensioen vanaf 56 jaar na 40 jaar loopbaan zal, door de leerplichtverlenging langzaam uitdoven. De zware verhoging van het ‘remgeld’ voor jongere brugpensioenen is pas sinds vorig jaar in werking. Maar zelfs zonder al die ingrepen gaan vele ouderen langer aan de slag blijven. Omdat ze later zijn beginnen werken en dus ook pas later aan de loopbaaneisen voldoen. Omdat ze later kinderen kregen, die kinderen langer schoollopen en langer in hotel mama blijven. Omdat meer van hun jobs gaan toelaten langer aan de slag te blijven. Omdat meer van hen een volledig pensioen wensen. En omdat werkgevers, door de toenemende rekruteringsproblemen (hopelijk) twee keer gaan nadenken vooraleer ouderen te dumpen in de werkloosheid.

Pact voor alle generaties

Dat betekent niet dat we geen tandje moeten bijsteken. Ons ga je niet horen zeggen dat we er al zijn. Neen, de werkzaamheidsgraad blijft te laag. We blijven voor de ouderen ondanks de inhaalbeweging ver onder het Europese gemiddelde. Met zijn allen zullen we gemiddeld langer moeten werken. Dat heeft het Toekomstcongres van het ACV laatst uitdrukkelijk erkend. Maar dat men asjeblief niet meer komt aandraven met de stelling dat het Generatiepact een fiasco is, dat ouderen almaar meer parasiteren op de jongeren of dat alle oude gewoontes inzake brugpensionering zijn gebleven.

Dat opent misschien ruimte voor een serener debat. Dat de intergenerationele solidariteit niet versmalt tot langer werken, maar verruimt tot de werkloosheid en werkonzekerheid van jongeren en tot de achterstelling van allochtonen en personen met een handicap. Dat de loopbanen niet enkel wil verlengen, maar ook wil verlichten, met adempauzes tussenin en geleidelijke uitgroeimogelijkheden op het einde. Dat de belemmeringen aanpakt die in de weg staan dat zowel mannen als vrouwen een volle loopbaan, met recht op volledig pensioen, kunnen uitbouwen. Dat niet eenzijdig de niet-actieven opjaagt, maar er ook aan denkt dat er voor al die actief werkzoekenden jobs moeten zijn, aangepast aan hun mogelijkheden. Dat vooraleer de oudere werklozen te betichten van hangmatgedrag, vertrekt van de vaststelling dat de werkgevers niet zitten te wachten op  een doelgroep van 50-plussers waarvan 3 op 5 laaggeschoold is en 1 op 5 arbeidsgehandicapt (VDAB-cijfers). Dat erkent dat een eindeloopbaanbeleid veel te laat komt en dat doorheen de volledige loopbaan moet voorkomen worden dat werknemers te snel opbranden of niet meer mee kunnen. Dat er mee ophoudt de hele uittredeproblematiek te focussen op het almaar kleinere aandeel van de brugpensioenen, alleen maar omdat de werkgevers een deel van die kost willen doorschuiven naar de RVA. Dat oog heeft voor de kwaliteit van jobs, loopbanen, arbeidsorganisaties, om werknemers toe te laten oud te worden op het werk. En dat om al die redenen ook de werkgevers meer voor hun verantwoordelijkheid plaatst. Want als het Generatiepact ‘nagenoeg niets heeft veranderd’, Meneer Thomaes, dan is het vooral op dat punt.

Ann Van Laer,
Nationaal secretaris

take down
the paywall
steun ons nu!