J’accuse

Donderdag 20 oktober 2011. Een zonnige herfstdag en de ambitie om het nodige persoonlijke werk te verrichten. Bij de koffie sla ik de krant open, zoals ik elke dag doe. Maar nu staat er op de frontpagina alweer een artikel dat me perplex doet staan en de rest van mijn plannen doet verdampen vanuit verontwaardiging. ‘Dexia sloeg waarschuwing in de wind’, staat er. Zowel het edito op de volgende pagina als meerdere paginavolle artikels over de crisis of het protest ertegen voelen alsof iemand mijn kop hard tegen de muur knalt. Alweer. Vergaan zijn plannen tot shoppen, studie of sollicitaties. En ook al schijnt de zon, het kon evengoed stormen. 

Ik ga geen grondige analyse maken van de actualiteit. Ik schrijf er al genoeg over, en daarnaast is een ander even goed in staat om een krant te lezen, of een documentaire of een film te zien.

J’ accuse… Het is een titel van een beroemd artikel van Emile Zola over corruptie en antisemitisme in het Frankrijk van 1898. Die twee woordjes betekenen ‘ik beschuldig’ en werden tot een gevleugelde uitspraak. Wel, ik wens ditmaal ook met duidelijke woorden te beschuldigen.

Ik beschuldig de mensen die wij keer op keer tot de macht verkiezen ervan dat ze misbruik maken van hun positie en structureel niet handelen in het belang van het volk, het leefmilieu, en de komende generaties. Ik beschuldig hen ervan dat ze niet eens meer zo stiekem de vazallen zijn van het grote geld, en alles doen om het status quo te bewaken, ook al gaat dit steeds duidelijker ten koste van rechtvaardigheid en de diverse pracht van onze planeet. Eerder moet winst blijven bestaan voor wie grote sommen geld investeerde, en moet kapitalisme ,blijven groeien simpelweg omdat niemand weet wat er zou gebeuren indien de groei zou stoppen. Zonder groei, zonder winst, zoeken investeerders andere oorden en klapt de luchtbel ineen. Om dat systeem gaande te houden, is alles geoorloofd, zelfs liegen tegen het volk (zoals gebeurde in de affaire Dexia, waarbij de kleine aandeelhouders en spaarders niet werden ingelicht van chronische en desastreuze liquiditeitsproblemen ‘om paniek te vermijden’, volgens Jean-Luc Dehaene).

Wij hebben het vandaag allemaal over economie. Over welvaart, onderwijs, pensioenen, werk. Over beurzen en banken en besparingsplannen. Tijd voor een reality check. Sinds de klimaatconferentie in Cancún in november en december 2010 heb ik vrijwel niks meer gelezen over hoe de mensheid de destructie van het leefmilieu en een dreigende klimaatcatastrofe wenst te stoppen. Het enige wat ik onthoud uit de conferenties van Kopenhagen en Cancún is dat de economie bleef primeren en dat de staat van onze Moeder Aarde daaraan secundair bleef. Maatregelen blijven ongeacht dringende waarschuwingen van experts ‘too little, too late’. Idem met de VN ‘millenniumdoelstellingen’. Dat is een heel nobel plan om tegen 2015 drastische verbeteringen aan te brengen in de levens van talloze miljoenen mensen in de Derde Wereld. Alles wat ik nu lees over de Derde Wereld draait over hoe beurscrises een desastreus effect hebben op budgetten voor ontwikkelingssamenwerking, hoe de situatie daar niet beter wordt maar enkel erger. Dat minder toekomst in Afrika garant staat voor meer migratiegolven richting Europa zien we gemakshalve even door de vingers, dat zal extreem rechts wel aanpakken om politiek te scoren eenmaal die wanhopige mensen hier uiteindelijk zijn aangekomen.

Ik dien ook de mensheid zélf te beschuldigen. Ik beschuldig de grote massa kiesgerechtigde volwassenen – die terecht bang zijn van de hedendaagse ontwikkelingen – ervan om kranten opzij te gooien en tv’s af te zetten bij groeiend ontij. ‘l Union fait la force’, en ‘we are the people’, maar laat ons dat maar even vergeten, want ‘het zal onze tijd wel duren’. Ik schrijf zowat elk jaar één keer dat ‘als het onze tijd wel duurt’, het dan in de tijd van onze kinderen gebeuren zal. Het is het toppunt van egoïsme om apathie te verkiezen en een generatie verderop een veel minder mooie planeet door te geven aan de kinderen die we vandaag beweren graag te zien. Het is verbluffend simpel. Kap één boom zonder een andere aan te planten, en ooit zijn er geen bomen meer. De indianen hadden gelijk dat het Westen maar zal begrijpen dat geld niet eetbaar is zodra het leefmilieu totaal is vernietigd. Je moet héél erg hard je best doen tegenwoordig om alle doemberichten daaromtrent niet te willen zien. ‘Het volk krijgt de leiders die het verdient’, welnu, macht in de handen van enkelingen steekt daar enkel omdat de meerderheid die heeft weggegeven of heeft laten wegnemen. Democratie is een werkwoord. Dus het houdt geen steek om machthebbers te beschuldigen van schuldig verzuim ten opzichte van een voorspelbare reeks rampen zonder de massa te beschuldigen die dat kritiekloos laat gebeuren indien die perfect de kans heeft om dat te stoppen.

Moet jij of ik dat alleen stoppen? Oh nee hoor. Eén neanderthaler met een speer schrikt ook terug van een woeste mammoet. Maar die vroege mens stond daar niet alleen. Het waren er twintig tegen één mammoet. Momenteel staan her en der mensen recht in terechte verontwaardiging. Nu gaan we zien of de mens inderdaad de vereniging kan opbrengen om de mammoet van vandaag te doden en zo de gemeenschap weer eten te geven.

Velen staan recht maar nog meer blijven zitten. Zonder een bepaalde kritische massa die zegt ‘tot hier en niet verder’, zal deze terechte revolte inderdaad alweer stranden in ineffectiviteit, en krijgen zij die het vandaag niet kan verbommen, uiteindelijk gelijk. Maar tot welke prijs? Misschien duurt het inderdaad onze tijd nog en zijn de stappen die reeds zijn genomen richting duurzaamheid uiteindelijk voldoende. Maar ik wens hier niet blind in te geloven, als de feiten die gelukzalige mythe zo overduidelijk tegen blijven spreken. Dus nu wens ik mensen op straat te zien die nooit eerder uit hun zetels oprezen. Om eindelijk te bewijzen dat WIJ inderdaad het volk zijn, en dat WIJ het verdienen om serieus te worden genomen. Om te bewijzen dat wij als mensheid te vertrouwen zijn als hoeders van deze (enige) Aarde. En maak gerust plezier onderweg. Maar roep mee ‘stop, andere wereld’, en neem geen genoegen met ‘borrelnootjes’.

La terre est a nous.