Goede morgen, lezer. (Update, 11u50, geïnspireerd door de column van Alicja Geskinska)

Gedachte van de ochtend:

Zijn we met velen misschien boos & verdrietig om wat mensen anderen aandoen in Gaza… vooral omdat wij zelf door deze ongelofelijke toestanden schokkend-diep verbijsterd zijn?

Omdat bij de wreedheden, de totale genadeloosheid en de bijna enthousiast uitgevoerde massamoorden ons mensbeeld zwaar beschadigd raakt?

Is de mens veel meer verslingerd aan grote, deels duistere emoties zoals wraaklust en triomf over de tegenstander dan wij dachten?

Is de uitspraak van Charles Darwin veel relevanter dan wij dachten:

“Nature is red in tooth and claw”?

“De Natuur heeft rode tanden en klauwen van het bloed”…

Is de werkelijkheid, zowel de menselijke als de natuurlijke, vele keren rauwer dan wij dachten? Rauw, rauwer, rauwst. Wij hebben dat niet geweten, Wir haben dass nicht gewusst, in slaap gewiegd als wij waren door de 80- jarige golf van veralgemeend fatsoen, van historisch gezien unieke toppen van comfort en van van goede bedoelingen. Een tijd en mentaliteit die zelf een tijdelijke, niet onlogische reactie is geweest na de gruwelijkste, grootschaligste catastrofe die de mensheid ooit overkwam? Een ramp, een absoluut dieptepunt die we vaak met twee hoofdletters en een Romeins cijfer inpakken en wegzetten.

Wij, de generatie die vond dat je lastige, ongehoorzame kind door middel van een klets tot de orde brengen passé moest zijn?

Die zelf blindweg en voluntaristisch geloofden in “Nie wieder Krieg – No more War – Nooit meer Oorlog!”

Wij, de groep toonaangevende burgers waarvan velen nu dagelijks over de banen vliegen in grote, zware, luxueuze auto’s?

Zijn we misschien zelf gaan zweven, in bijzonder naïeve ‘overmoed’? Is de Griekse tragedie werkelijkheid geworden, die in hybris dé erfzonde van de Mens zag?

Hadden de blijvende oorlogshaarden overal op onze planeet ons niet een Teken moeten zijn? Een rood lichtje onder onze hersenpan?

Hebben de grote filosofen die ons hebben opgevoed in het radicale denken de grote betekenis van de 2de wet van de thermodynamica, die fascinerende, omineuze Wet uit de onverbiddelijke wetenschap die de Fysica is, wel onvoldoende alarmerend begrepen? De Wet die zegt dat er na enthalpie, altijd weer entropie aangemaakt wordt. Dat orde altijd, altijd tijdelijk is, en de chaos en de wanorde het altijd weer overneemt?…

Grote vragen in een bijzonder onheilspellend tijdsgewricht. Laten we tijdig de grote kwesties in het gezicht blijven kijken.

En nu is er koffie. En een klein beetje whisky, melk en suiker. Structuur, ritueel, gebed en voeding & drank kan en zal ons ten dienste staan. Wat er ook moge gebeuren. Ook juist om de smaak in het leven te behouden in zeer zoete, maar ook toenemend smakeloze en bittere, zure tijden.

Epiloog. Ecocide en milieuschade door soldaten

In haar column van deze dag vermaant de Pools-Belgische filosofe Alicja Geskinska de mensheid omwille van de grote ecologische tol die oorlogsacties meebrengen. Dit zijn haar woorden op Facebook:

Misschien zijn dit soort lieve, goede denkoefeningen van een vrouwelijke filosofe het begin van een ommekeer op de lange termijn. Ofwel zijn ze futiel, tegenover een bepaalde hardheid en rauwheid van de Werkelijkheid? Omdat in het “echt”, de Mens veel meer leeft volgens de primaire (mannelijke) drang tot Dominantie, dan het zorgzame (vrouwelijke) hoofd denkt of zou willen.

Wat het laatste woord betreft: dat we ongepaste, destructieve politici moeten “verwijderen van het politieke toneel”… dat is iets waar ik samen met bevriende filosofen als Mark Eyskens en Piet Nijs al lang over nadenkt, van in de tienerjaren in de jaren tachtig. Dat zou natuurlijk mooi zijn, als dat mogelijk was. Maar in de praktijk is politicus zelfs het enige beroep waar geen psychologische tests voor afgenomen worden bij de “sollicitatie”. De wereld van de politiek gaat via lijnen van eer en macht. Daar helpt geen psychologiseren aan; er is tot nader order geen “bovenmacht” boven die macht van de politieke niveaus. Wie, welke instantie, zou psychopaten en oorlogsvoerders die staatsman wisten te worden, kunnen “verwijderen”? Dit is filosoferen met een verbazend gehalte wishful thinking.

_____________________________________________________________________________________

Kijktip

“Holocaust”, de serie met Meryl Streep die miljoenen de ogen opende in de jaren zeventig.

“Band of Brothers “. Miniserie van o.a. Steven Spielberg en Tom Hanks.

Leestip

“Charles Darwin”. Janet Browne, Pimlico, 2 dln.

“Denken aan al wat is”. Jan Vander Veken.

“De tweede wereldoorlog “. Anthony Beevor, krijgshistoricus.

“Vrede en Oorlog. Drieduizend jaar wereldpolitiek”. Jonathan Holslag.

Update

Deze blog dateert van woensdag 11 juni, op vrijdag 13 juni valt Israël Iran aan met man en macht; atoomgeleerden, generaals en burgers zijn slachtoffers.