De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Instroom verpleegstudies, vooravond van een nieuw tijdperk

Instroom verpleegstudies, vooravond van een nieuw tijdperk

maandag 27 februari 2017 20:33
Spread the love

Verpleegstudies, prisma voor wat op gang komt: strijd om jobs wordt strijd om werknemers, wordt strijd om werklozen, wordt een strijd om werknemers met
migratieachtergrond en voorbode van nieuwe migratie. Bij instroom verpleegstudenten is deze strijd al zichtbaar. Daling van 9,2% 1ste-jaars verpleegkunde, niet dramatisch maar een teken aan de wand voor de nieuwe tijden.

Pessimisme is een verliezersbod, nationalisme zelfdestructie, het potentieel zien en zich in de strijd om de werknemer en student mengen, de ‘feiten’ blijven zien, verifiëren en wetenschappelijk benaderen. De toekomst is aan wie er kennis en inzicht in heeft.

Update instroom verpleegstudies schooljaar 2016/2017. Al 16.253 werklozen vonden  in verpleegstudies een nieuw start sinds 1992, toen Herman Cosyns van HBO5 Brugge er mee begon.

Alle tabellen en grafieken met de volledige analyse in BuG 353 on-line.

Als de jaarlijkse update verpleegstudenten kan gemaakt is de lente niet ver meer af. Goed ook om de wind te laten waaien in verschraalde gedachten die zich als nieuw voordoen en de eigen inzichten voortdurend blijven bijstellen. Bron gegevens van de onderwijsdepartementen Bachelor en HBO5, de VDAB, het Fe-bi. Basisgegevens in de Tabel met alle gegevens verpleegstudies 1980-2017 per leerjaar, niveau, evolutie langs index voor aantallen en % op de 18 jarigen en de slaagcijfers.

1. Instroom verpleegstudenten: een prisma dat tendensen duidelijk(er) maakt

Welke overwegingen kunnen gemaakt bij de studentenaantallen verpleegkunde in het schooljaar 2016/2017 voortgaande op de telling van februari 2017. Dezelfde methodologie en opdeling wordt doorgetrokken vanaf 1980 tot nu, een database die enkel door npdata.be werd en wordt bijgehouden, met dank aan de administraties in de diverse onderwijsdepartementen, de VDAB en de Fondsen voor bestaanszekerheid in de Non-Profit-sector.

Tot 2023 zijn alsmaar minder 18 jarigen en er schuiven dus alsmaar minder 18 jarigen naar hogere studie. Terzelfdertijd gaan er alsmaar meer 58-jarigen de komende jaren uit de arbeidsmarkt, zie grafiek hieronder. De bijdehandse sectoren proberen meer en meer studenten naar beroepen te oriënteren waarin een acuut tekort zal tot stand komen. Niet alleen de conjunctuur maar vooral de generatiewisseling zal de jongeren schaarser en schaarser maken tav een alsmaar hogere uitstroom van de babyboomgeneratie uit de arbeidsmarkt, zoals Walter van den Broeck in Winteruur van 22 februari 2017 terecht opmerkte. Maar velen blijven ziende blind. Dus toch even een recapitulatie van enkel demografische tendensen.

2. De vele signalen van een wezenlijke verandering

Wie de vraag op de arbeidsmarkt volgt ziet al vele signalen die deze analyse en aanpak door werkgevers bevestigen. Sommige sectoren, zoals het spoor, staan al voor de onmogelijke opdracht om nog de meubelen te redden. Enkel privatisering en buitenlandse inbreng zal er kunnen voor zorgen dat de continuïteit van de spoordienstverlening kan verzekerd worden, met ‘dank’ aan de vakbonden die blind geweest zijn voor deze evolutie en nu moord en brand schreeuwen, zonder dat er nog wat kan veranderen aan de toestand bij het spoor.

Maar laat ons bij de verpleegleest blijven. Dank zij de vooruitziendheid van Walter Cornelis van LBC-NVK is de dramatische daling van instroom van verpleegkundigen in 2000 gestopt en is het personeelsstatuut met de harmonisatie van lonen en wedden en de eindeloopbaandagen zodanig verbeterd dat alle welzijnsberoepen nog erg concurrentieel op de arbeidsmarkt staan en voortdurend nieuwe mensen over de streep hebben kunnen trekken. Meer nog, in vergelijking met de evolutie van 18-jarigen heeft de verpleegkunde een alsmaar hoger aandeel van deze 18 jarigen kunnen aantrekken. Dat op zich is al wonderbaarlijk. Het dalend aantal 18 jarigen en de concurrentie op de studiemarkt tussen diverse sectoren zal ook de komende jaren voor een verhoogde strijd om de studenten  leiden. 

3. We staan aan de vooravond van een nieuw tijdperk

Zoals voor alle landen in de wereld is de toekomst af te lezen uit het verleden en wat de socio-demografische context is waarin de toekomst zich uittekent. Sociologie, inzonder npdata heeft instrumenten ontwikkeld om het verleden te begrijpen en vooruit te zien op de toekomst. Zeker nu de tekenen meer en meer zichtbaar worden kan al gesproken worden van de vooravond van een nieuw tijdperk dat vooral zal bestaan in de strijd om de werknemer, niet om economisch conjuncturele redenen, die zijn versterkend, maar om demografische redenen, dwz geboorten zullen pas binnen 25 jaar een impact hebben op de arbeidsmarkt en intussen zal de volledige babyboom uit de arbeidsmarkt verdwenen zijn. Volgende factoren zullen evenwel de toekomst mee bepalen:

1. Tewerkstellingsperspectief, activering en kwalificering van de werklozen en bestaansonzekeren
2. Verhoogd aanbod op de arbeidsmarkt van de alsmaar groeiende groep werknemers met migratieachtergrond
3. Verminderende impact van discriminaties op de arbeidsmarkt
4. Inschakelen van vrouwen zonder exclusie omwille van hoofddoek
5. Valoriseren van het werkpotentieel van gehandicapten
6. Langer werken omwille van een uitbreiding van de eindeloopbaanregeling van de Non-Profit voor alle werknemers.
7. Nieuwe immigratie die sectoraal de blijvende tekorten zal ondervangen.
8. Kinderen van de vluchtelingen zullen de komende decennia mee alle kwalificaties leveren waaraan de samenleving behoefte heeft.
9. De fabeltjes van robotisering zullen definitief tot het verleden behoren.
10. Sociale en bestaanszekerheid zullen mede door deze groeiende tewerkstelling beter verzekerd zijn
11. Samenleving en politiek zullen beter gewapend zijn om tijdelijke terugval en banken-/economische crisissen op te vangen.
12. De publieke dienstverleninbg zal een alsmaar groter deel van de loontrekkende tewerkstelling omvatten, nu reeds 46%, binnen enkele jaren meer dan de helft, hetgeen van Belgische het meest van alle landen verder crisisbestendig maakt.
13. De armoede zal in dit kader zowel door tewerkstelling teruggedrongen worden als langs specifieke aanpak van kansarmoede en zo een beter perspectief geven aan generaties die er in gevangen zijn.

4. Generatiewissel, de motor van alsmaar hogere jongerentewerkstelling

Zie BuG 274 on-line voor de generatiewisseling 1950-2040 voor alle landen van de wereld, met telkens 2 x 6 grafieken, zie de eerste zes grafieken voor België.

De werkloosheid in het laatste decennium is peanuts bij wat het was in de jaren tachtig toen er een continue en hoog overschot was van instromende jonggeren tav een langdalend aantal uitstromers uit de arbeidsmarkt. Fons Leroy, een specialist in arbeidsmarkt en werkloosheid laat niet na daarop te wijzen. Pas in 1995 is het overschot op de generatiewissel beginnen dalen en zal in 2020 haar laagste niveau bereiken van -20%. Let wel, in 2020 zal het negatief saldo de vijftien volgende jaren, dwz tot 2035 oplopen tot -20%. Deze evolutie is dus nog maar pas begonnen, het begin van een nieuw tijdperk! De huidige situatie, afgelezen in het generatiewisselperspectief in 2001, dit is de berekening van het aantal 10-24 jarigen die in 201 gereed stonden om de 50-64 jarigen op dat ogenblik te vervangen, nog een situatie van overschot die al volledig ondervangen is door de stijging van de werkgelegenheid de laatste 5 jaar. Want in de generatiewisseling wordt (en kan) nog geen rekening gehouden met de groei van de tewerkstelling. Zelfs een (tijdelijke) daling ervan is uit dat oogpunt niet dramatisch. Met doet deze ‘werkelijkheden’ wel willen zien en mee verrekenen.

Het is geen tijd voor defaitisme en laat maar gaan maar van de kansen te zien, niet omdat de politieke of de economie ze zou aanreiken  door besparingen of tax-shifts- die zijn enkel eenzijdige verrijking voor vermogensbezitters – maar omdat de deze structurele verandering van de arbeidsmarkt demografisch in de sterren geschreven stond en staat.

De huidige afbraakpolitiek, beperking van migratie en asiel, verhoging van de willekeur in uitwijzingen zijn een verliezersbod van politieke partijen die weten dat ze uitgeteld zijn en afgedaan hebben. De rekening zal hen de volgende jaren politiek voorgelegd worden in de verkiezingen. Wie de toekomst niet wil of kan zien, is gedoemd in het verleden, de nostalgie en het nationaal defaitisme te leven en politiek uitgeschakeld te worden, zij het niet langs de verkiezingen, dan mogelijk langs de volksopstanden en eventueel revoluties.

5. Heeft Zuhal Demir nu al de trein gemist?

En Zuhal Demir, als nieuwe staatssecretaris voor de armoede zal mogen afgerekend worden op de mate waarin ze de besparingsobsessie, ondermeer bij de N-VA een halt kan toeroepen en omkeren in een versterking van sociale en bestaanszekerheid die essentieel zijn om ook de ‘armen’ mee in de dynamieken van het ‘nieuwe tijdperk’ een nieuwe start te geven.

Dat Zuhal Demir spreekt over de ‘slachtofferrol” belooft niet veel goeds. Dat is het verleden miskennen (werkloosheid eigen schuld dikke bult) en de toekomst niet zien (ikzelf  en de politiek zullen daar  een eind aan stellen). Misschien wordt ze wel een nieuwe Morel, maar een die die van N-VA naar het middenveld overgaat, plaats waar ze eigenlijk thuishoort.

6. Zo, en nu terug naar de verpleegstudenten.

Het aantal 1ste jaars verpleegstudenten is dus gedaald met 9,2%. Zelfs het totaal aantal studenten, na uitval in het 2de en 3de jaar zakt onder de 18.000 leerlingen, nadat vorig schooljaar het eerst de kaap van de 18.000 werd bereikt.

Een opdeling van verpleegstudenten in ‘gewone’ studenten, werkzoekenden en werkenden (project 600) maakt duidelijk waar deze terugval te situeren valt. We geven hieronder het detail van deze evolutie onderscheiden voor HBO5, Bachelor en het totaal, in aantallen en %, in tabellen en grafieken.

Voor de tabel met alle basisgegevens, zie het BuG 353 on-line.. Alle gegevens zijn ook terug te vinden in een megatabel Tabel met alle gegevens verpleegstudies 1980-2017.

Het aandeel HBO5 gediplomeerde verpleegkundigen blijft continue boven de 40%

En ook nog aandacht voor:

– De (ogenschijnlijke ?) tegenspraak van stijgende discriminatie
Zorg op maat: het disaster van de liberale budgetfinanciering
– Project 600:
wie verpleegkunde wil aanvatten ongeacht de huidige functie in de gezondheidssectoren, zie alle info documentatie en inschrijvingsformulieren op Project 600.

Lees BuG 353 on-line met alle tabellen en grafieken.

Jan Hertogen, socioloog
www.npdata.be

take down
the paywall
steun ons nu!