De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Identiteit: Neutraal kosmopolitisme? Of policulturalisme?
Identiteit -

Identiteit: Neutraal kosmopolitisme? Of policulturalisme?

vrijdag 5 maart 2010 13:00
Spread the love

Identiteit: Neutraal kosmopolitisme? Of policulturalisme? N.a.v. Verhofstadt en De Wever…

In het debat dat momenteel gevoerd wordt over identiteit via opiniestukken in de media door personen als Verhofstadt en De Wever, speelt op de achtergrond een actuele en ernstige anthropologische vraag: evolueert onze samenleving gestaag maar zeker naar een globalisering die geleidelijk aan niet-nationaal-identitaire invullingen weggomt ten voordele van een universaliserende invulling van het burgerschap, of gaan we veeleer naar een identitair policulturalisme? Policulturalisme staat dan voor een veelheid (= poli) aan culturen (met elk hun identiteit) én waarbij dan uiteraard deze identitaire culturen een politieke (= poli) relevantie hebben, of – zoals John en Jean Comaroff het zo meesterlijk formuleerden: wordt etniciteit een “Ethnicity, Inc.” (zie hun boek uit 2009) binnen een tendens waarbij de homo economicus prevaleert op de homo politicus?

Voor Adorno was het spectrum van de fundamentele culturele verschillen iets wat hoe dan ook de plaats zou moeten ruimen voor een neutrale rationaliteit waar de universaliteit in elke mens uiteindelijk de enige doorslaggevende factor zou worden. De Comaroffs stellen echter vast dat “commodificaties” de regel aan het worden zijn, dit wil zeggen dat er een eigenaardige coalitie gegroeid is tussen de globalisering en de ethnoculturele, identitaire processen. De Wever verwijt Verhofstadt dat zijn kosmopoliet ergens in Toscane in een villa leeft en er soortgelijken ontmoet, die eenzelfde type globalisering (in de zin van snelle hoge sociale status communicatie en mobiliteit) kennen, omdat ze daar de middelen toe hebben, terwijl doorsnee burgers daar gewoon niet kunnen aan tippen… en dus op het “glocale” (locale, identitaire inkleuring van de globalisering) (de term is niet van De Wever, maar van Robertson) aangewezen zijn. Het kan eigenaardig klinken – maar het zou ons te ver leiden – in feite gelooft Verhofstadt eerder in de prioriteit van de homo politicus en De Wever meer in de prioriteit van de homo economicus. Dit verklaart wellicht de klacht van De Wever dat Verhofstadt wereldvreemd is, een dromer.

Zou het echter niet kunnen dat de waarheid in het midden ligt, en dat de elites (die ook een deel van onze samenleving zijn) inderdaad meer en meer in die kosmopool zijn gaan leven terwijl in hun onmiddellijke omgeving, de meeste mensen effectief toch op meer lokale identitaire processen terugvallen… met één belangrijke nuance bij dit laatste (en een knipoog naar De Wever): die processen zijn niet te herleiden tot alleen maar etnisch-culturele identiteiten, maar kunnen ook religieus zijn (zie maar naar een programma als ‘In Godsnaam’), of gewoon sociaal (zie naar meerdere sociale bewegingen)…

Hoe dan ook, het debat is de moeite en men mag beide heren danken dat ze dit in Vlaanderen even aanzwengelen. Politiek moet niet altijd over “schuldvragen” gaan naar aanleiding van een of ander ongeval…

take down
the paywall
steun ons nu!