Volgens de Financial Times van 24 mei is ‘hysteresis’ het nieuwe buzzword in het financiële wereldje. Dat bleek volgens de krant uit de gesprekken tussen academici, politici en financiële topfiguren op het jaarlijkse topseminarie van de Europese Centrale Bank, dit jaar in het Portugese Sintra.
Hysteresis is een begrip uit de fysica. Het beschrijft het verschijnsel dat een metalen veer terugspringt als je er een gewicht op legt en weer afneemt, maar haar veerkracht verliest als het gewicht te zwaar is.
Met dit begrip verwijzen de grote denkers uit Frankfurt en omgeving naar hun toenemende vrees dat de economische crisis in Europa al zo lang duurt dat de crisis zelf een herstel in de weg staat: bedrijven investeren al een hele tijd onder de maat, mensen worden niet meer opgeleid, enz.
Zo kan ik het ook, dacht ik: de oorzaak van de crisis is… de crisis.
Dan hoe je niet meer na te denken over andere mogelijke oorzaken, zoals structurele fouten in de Europese constructie, het economisch beleid mede gedragen door de Europese Centrale Bank, of diepgaander: de toenemende ongelijkheid waarbij de productie van luxegoederen alleen de economie niet kan trekken; een economie gedreven door productiviteit en winst die ganse terreinen braak laat liggen waar de noden nochtans groot zijn; een systeem dat de ratrace tot model heeft verheven en geen plaats heeft voor dingen zoals fijn werk dat meer bevrediging schenkt, zinvolle vrije tijd,…
Toch is de toenemende ongerustheid op dergelijke topontmoetingen interessant. Als de crisis te lang duurt komt de stabiliteit van het regime in het gedrang. In Sintra werd daarbij vooral gekeken naar het perspectief van aanhoudende massawerkloosheid, en de ongelijke verdeling daarvan in Europa. Allicht met enkele recente verkiezingsresultaten in het achterhoofd.