Of het nu Sammy Mahdi (Cd&V), de huidige staatssecretaris voor asiel en migratie, is of de vorigen zoals Patrick Dewael, Annemie Turtelboom, Maggie De Block, (alle drie Open VLD) of Theo Francken (NVA), bij een hongerstaking zingen ze allemaal hetzelfde liedje. Ze stellen zich voor de buitenwereld stoer op met grote verklaringen. Het behoort blijkbaar tot het ritueel van politici.

Telkens horen we hetzelfde: “We laten ons niet chanteren of ons beleid niet bepalen door een hongerstaking.” en “Vluchtelingen die hier jarenlang onwettig verblijven hebben daarom geen recht op papieren” of “Het zou onrechtvaardig zijn om vluchtelingen, alleen omwille van een hongerstaking te regulariseren. Dat is niet correct tegenover de anderen” enz..

In elk van voormelde verklaringen zit een waarheid maar daar tegenover staan andere waarheden. Een hongerstaking is namelijk een wanhoopsdaad van mensen zonder uitzicht. De meeste mensen zonder papieren zijn gevlucht uit een onmenselijke situatie. Ze kunnen om allerlei persoonlijke redenen niet meer terug naar hun land.

Sommigen mogen hun land zelfs niet meer binnen. Het is de ellende van hun maandenlange vlucht en hun jarenlang leven in de illegaliteit die hun wanhopig maakt. Nadat de vele acties voor een verblijfsvergunning geen resultaat hebben opgeleverd, breken deze mensen en gaan ze wanhopig maar vastberaden in hongerstaking. Wie dan staatssecretaris voor asiel en migratie is, speelt geen rol.

Vluchtelingen laten zich niet leiden door de partijkleur van de bevoegde minister. De wereldgebeurtenissen, (extreme armoede, oorlog, geweld, vervolgingen, klimaat…) bepalen hoeveel vluchtelingen er in de wereld zijn. Grenzen afschermen of eender welke maatregel om mensen tegen te houden zal niet helpen. Alleen het aanpakken van de oorzaken van al die ellende zal de vluchtelingenstroom doen verminderen. Wanneer horen we daar wat over en zorgen onze politici daar voor daadkracht?

België krijgt bovendien slechts een miniem deeltje van de vluchtelingen te verwerken.[1] Tezelfdertijd worden elk jaar meer dan 3000 personen geregulariseerd om humanitaire redenen. Wie herinnert zich bijvoorbeeld niet de regularisatie van een grote groep Christelijke Syriërs door Theo Francken (NVA). Deze mensen hadden geen asiel aangevraagd maar werden op voordracht van een NVA lid geregulariseerd. Menselijk? Ja, maar ook deze hongerstakers kunnen en moeten een verblijfsvergunning op basis van humanitaire redenen krijgen.

Ik moet toegeven, de positie van staatssecretarissen is bij een hongerstaking uiterst delicaat en moeilijk, zelfs hartverscheurend. Ook zij zijn mensen en liggen wakker van de situatie. In dergelijke gevallen verwachten we van de politici nochtans moed en menselijkheid.

Stug vasthouden aan principes is niet altijd menselijk. Ook al ben ik zelf een man van principes, toch denk ik veel aan het gezegde: “Principes zijn als een scheet, je houdt ze zolang op als je kunt, maar als het te onmenselijk wordt, laat je ze vliegen”. Politici doen dit dagelijks…

Elke regularisatie is arbitrair of ‘discretionair’ en je kan er al die vorige vragen over rechtvaardigheid bij stellen, dus ook bij een regularisatie van hongerstakers. Dat neemt niet weg dat een dergelijke beslissing even goed mogelijk en even aangewezen is als al de andere regularisaties.
Het vraagt geen moed om stoer te doen en je been stijf te houden, wel om deze hongerstakers individueel te regulariseren op basis van humanitaire redenen.

Tussen 2003 en 2009 ging ik zelf mee in hongerstaking. Ik kan getuigen dat de vorige staatssecretarissen de volharding en wanhoop van de hongerstakers steeds hebben onderschat.

Ik hoop dat huidig staatssecretaris Sammy Mahdi deze fout niet begaat en de politieke moed kan opbrengen om deze hongerstakers dringend te regulariseren.

Pol Van Camp is vredesactivist

Note:

[1] Op dit ogenblik zijn er meer dan 82 miljoen vluchtelingen in de wereld. België ontvangt elk jaar ongeveer 20.000 à 30.000 aanvragen van vluchtelingen voor internationale bescherming. Daarvan worden er tussen de 5.000 à 10.000 erkend en krijgen een verblijfsstatuut. De overigen krijgen een bevel om het grondgebied te verlaten. Sommigen vertrekken vrijwillig, anderen worden gedwongen uitgezet, maar de meerderheid blijft in België zonder papieren in de illegaliteit. Men schat deze laatste groep op ongeveer 150.000 personen. Elk jaar worden bovendien meer dan 3.000 personen geregulariseerd.