Naast de onderdrukking van pro-Palestijnse uitingen op de sociale media is ook de uitschakeling van de digitale media een onderdeel van de Israëlische strijd tegen Palestijnse emancipatie en verzet. De experte Marwa Fatafta behandelt deze kwestie in het laatste deel van haar essay “Digital Repression: How Palestinian Voices are Censored, Surveilled, and Threatened Online”, in de bundel “Suppressing Dissent”, samengesteld door Hassan en Hellyer.

Hier krijgen we te maken met de “weaponization of internet access”, het als strijdmiddel gebruiken van de toegang tot het internet. Israël heeft zich een vergaande controle op de online verbindingen zelf verschaft en zette en zet die in als wapen. “Door de schakelaar uit te zetten, kan Israël online openbare ruimte ontoegankelijk maken voor Palestijnen.” Tijdens de oorlog tegen Gaza die begon in oktober 2023 realiseerde Israël een haast volledige blackout voor de 2,3 miljoen Palestijnen in Gaza, die op die manier van de rest van de wereld werden afgesneden, terwijl Israël een agressieve campagne voerde om zijn oorlog te promoten in de VS en Europa.

Vanaf 8 oktober al bombardeerde Israël de communicatie-infrastructuur van Gaza, van het elektriciteitsnet tot de internetservers en de kantoren van de internetproviders. Tegelijk werd de toevoer van brandstof afgesneden, zodat er ook geen elektriciteit meer geproduceerd kon worden om de digitale communicatie in stand te houden. Doordat UNRWA erin slaagde brandstof te leveren, werd het internetverkeer nog even hersteld.

Die aanvallen van Israël op de Palestijnse communicatie zijn niets nieuws: ze gebeurden ook al in 2008, 2011, 2014 en 2021, noteert Marwa Fatafta. Maar ze waren nog nooit zo grootschalig. De combinatie van de beschadiging van de infrastructuur en het lamleggen van de oliebevoorrading zorgde in oktober 2023 voor een daling van het Palestijnse internetverkeer met 80%.

Digitaal blind maken tijdens oorlogshandelingen 

De uitschakeling van het internet werd ook gecombineerd met de Israëlische agressie: toen Israël op 27 oktober 2023 een grondinvasie begon, werd Gaza digitaal afgesloten van de rest van de wereld. Dat zorgde uiteraard ook voor ontreddering bij de bevolking, die te midden van de bombardementen niet meer kon communiceren met familie en vrienden. In de maanden die volgden op de invasie werd het internet minstens 16 keer uitgeschakeld.

Dat was heel gemakkelijk omdat de optische kabel voor het internetverkeer van Gaza door Israël loopt en heel wat Palestijnse providers via Israëlische providers werken. Hoewel de Oslo-akkoorden bepalen dat de Palestijnen het recht hebben om een aparte en onafhankelijke communicatie en de infrastructuur daartoe uit te bouwen, is de praktijk dat Israël alles controleert, van de technologische uitrusting tot de praktische werking.

Zo wordt de Palestijnse digitale communicatie op het lage niveau van een 2G-netwerk gehouden, traag, onbetrouwbaar en makkelijk te infiltreren en te bespioneren. Zo kwam o.a. aan het licht dat zes Palestijnen die werkten voor civiele organisaties op de Westelijke Oever afgeluisterd waren door de spionagesoftware Pegasus van het Israëlische bedrijf NSO Group. Pegasus kan ongemerkt in een mobiele telefoon binnengesmokkeld worden en dan de gegevens van de camera en de microfoon en ook nog alle tekstboodschappen naar de zender van de spion doorsturen.

Schending van mensenrechten 

Deze actie van Israël is een schending van het recht op privacy en ondermijnt de vrijheid van meningsuiting en van vereniging, terwijl ze ook nog de veiligheid en het leven van de bespioneerden in gevaar brengt, becommentarieert Fatafta. Ze maakt het moeilijk of onmogelijk om informatie te verzamelen over bijvoorbeeld schending van de mensenrechten door Israël of oorlogsmisdaden.

In de praktijk werkt dat zo: de organisatie Defense for Children International-Palestine kreeg in juli 2021 twee keer te maken met een inval van het Israëlische leger en haar kantoor werd in augustus  2022 gesloten nadat ze een klacht bij het US State Department  had ingediend over de verkrachting van een vijftienjarige door een Israëlische ondervrager in het Al-Mascobiyya detentiecentrum in Jeruzalem.  Zo helpt de digitale oorlogsvoering van Israël  het toedekken van Israëlische misdaden.

Het bespioneren van Palestijnen is ook een onderdeel van hun bestrijding. Ze krijgen te maken met online-pesterijen, doxing, willekeurige aanhoudingen omwille van hun media-activiteit. Daar komt dan vaak nog ontslag uit hun baan of wegzending van de universiteit bij.

Bestraffing van vrije meningsuiting maar ook van het zich informeren  

Het in het oog houden van het online gedrag van Palestijnen binnen Israël met het oog op bestraffing gebeurt grotendeels door een “task force” die in februari 2023 is opgericht door de extreem-rechtse minister van Nationale Veiligheid, Ben-Gvir. Alles wat kan uitgelegd worden als sympathie of begrip voor Hamas is meteen aanleiding tot juridische vervolging. Dat wordt nog verergerd door een amendement dat het parlement aannam op de antiterrorismewetgeving: het systematisch en continu volgen van publicaties van een terroristische organisatie is strafbaar en je kan er een jaar gevangenisstraf voor krijgen. Het informatierecht van de burger zowel als van de journalisten wordt daardoor drastisch ingeperkt.

Daar komt bij dat politie of leger de smartphones van Palestijnen bekijken en op grond daarvan handelen. Een man werd brutaal behandeld en aan het hoofd gewond door Israëlische soldaten omdat er GEEN Telegramaccount op zijn phone te vinden was. Dus moest hij het gewist hebben, en was hij verdacht en zelfs schuldig…

Marwa Fatafta vat haar bevindingen kort samen: “De medeplichtigheid van de digitale platformen in het onderdrukken van Palestijnse stemmen heeft een ernstige impact gehad op de mogelijkheid van de Palestijnen om hun fundamentele rechten uit te oefenen.” En: “Gecombineerd met de censuur van de mediabedrijven vormt de sinds de aanval van 7 oktober steeds maar toenemende onderdrukking door Israël van de online meningsuiting – via censuur, controle, doxing, willekeurige arrestaties en ontslag van personen op hun job of aan de universiteit – een ernstige bedreiging van de toch al inkrimpende Palestijnse burgerlijke openbaarheid online.”