De Iraanse tegenaanval toont de kwetsbaarheid van Amerikaanse troepen in het Midden-Oosten, en kan enkel leiden tot hun vertrek. Terwijl Rusland Iran voorziet van middelen om zich tegen Amerikaanse agressie te verdedigen maakt het Pentagon zich op voor een catastrofale confrontatie met Iran.
Op 8 januari voerde Iran een raketaanval uit op de militaire vliegbasis Ain al-Asad in Irak waar Amerikaanse militairen waren gelegerd, als vergelding voor de liquidatie van de Iraanse generaal Qassem Suleimani. Iran had de VS tevoren gewaarschuwd, zodat de Amerikaanse manschappen zich tijdig in veiligheid konden brengen. Uit luchtfoto’s blijkt de uiterste precisie waarmee de aanvallen werden uitgevoerd. “Het was niet de bedoeling om slachtoffers te maken. Toch is de schade die we aangericht hebben groot: de VS kon onze raketten niet uit de lucht schieten. Dat toont hoe kwetsbaar de Amerikanen zijn”, aldus de Iraanse buitenlandminister Javad Zarif. En nog een vernedering: grootmacht Amerika heeft voor het eerst in zijn bestaan een militaire aanval onbeantwoord moeten laten.
De Amerikaanse president Donald Trump deed er alles aan om het incident te bagatelliseren. Maar veertien dagen na de aanval liet het Pentagon weten dat 34 Amerikaanse militairen traumatisch hersenletsel hadden opgelopen. Trumps geringschattende opmerkingen hebben geleid tot woedend protest, niet enkel van Amerikaanse veteranen, maar ook van militairen in actieve dienst. Veterans of Foreign Wars, een organisatie die Trump in het verleden heeft gebruikt als achtergrond voor zijn rechtse campagnetirades, heeft aangedrongen op excuses van de Amerikaanse president voor zijn opmerkingen. Binnen het Amerikaanse leger heeft Trump zich dus niet populair gemaakt
De liquidatie van Suleimani, door buitenlandminister Pompeo met veel bravoure bekendgemaakt met de mededeling dat Amerika daarmee veel veiliger was geworden, leidt onherroepelijk tot het vertrek van de Amerikaanse troepen uit Irak en mogelijk ook van het kleine contingent uit Syrië. Het Iraakse parlement drong in een motie al aan op dat vertrek. De absurde verklaring van Trump dat Irak dan zou moeten betalen voor de Amerikaanse ‘peperdure’ bases zullen we dan maar naast ons neerleggen. De bonus voor Iran is tevens het feit dat de moord op de geliefde Iraanse generaal de Iraanse bevolking heeft verenigd, ondanks alle ellende van de sancties.
Precisie van Iraanse raketten
Maar de Amerikanen moeten zich het meest zorgen maken over de uiterste precisie van Iraanse raketten. Iran beschikt niet over een eigen navigatiesatellietsysteem in de ruimte. Vandaag zijn er daar maar vier van: een Amerikaans, een Europees, een Russisch en een Chinees systeem. De Amerikaanse en Europese systemen zijn no go voor Iran. Waarschijnlijk maakt Iran dus gebruik van GLONASS, het Russische of BeiDou, het Chinese systeem. Even raadselachtig is waarom Iran wel bevestigt dat het twee Russische TOR-M1 luchtafweerraketten heeft afgevuurd, maar niet dat daarmee de Oekraïense Boeing werd neergehaald. Nu de TOR-M1 op een satelliet gevolgd en van radar voorzien onafhankelijk functionerend rupsvoertuig staat is de vraag of dit luchtafweersysteem toegang had tot GLONASS.
Tegen deze achtergrond moet ook het ongepland bezoek opvallen op 7 januari, aan de vooravond van de Iraanse raketaanval, van president Vladimir Poetin aan de Syrische president Bashar al-Assad. En op 9 januari, de dag na de Iraanse raketaanval, was Poetin aanwezig bij omvangrijke Russische marine-manoeuvres in de Zwarte Zee met verscheidene raketlanceringen. Het was een indrukwekkend staaltje van de Russische militaire macht: MiG-31 jachtvliegtuigen lanceerden Kinzhal hypersonische raketten op oefendoelwitten, en marineschepen schoten Kalibr kruisraketten en andere wapens af. Meer dan 30 oorlogsschepen en 39 vliegtuigen, waaronder verschillende Tu-95 strategische bommenwerpers, namen deel aan de oefening.
Ook op 9 januari deed zich voor de kust van Iran een treffen voor tussen een Amerikaanse torpedojager en een Russisch spionageschip dat blijkbaar de Amerikaanse vloot schaduwde. Dit alles duidt erop dat Rusland de situatie rond Iran nauwlettend in het oog houdt, en klaar is voor elke militaire calamiteit. Mogelijk heeft Iran afspraken met Rusland voor het delen van inlichtingen. De Russische minister Sergey Lavrov heeft op 17 januari een tipje van de sluier opgelicht met zijn opmerking dat Iran per ongeluk het Oekraïense vliegtuig had neergeschoten op een moment dat Teheran horendol werd van berichten over VS stealth-jagers. “Volgens onbevestigde berichten zaten er minstens zes F-35’s in de lucht vlak bij de Iraanse grens. Dat verklaart de stress aan Iraanse zijde”, aldus Lavrov.
Rusland voorziet Iran van elektronische oorlogsmiddelen en andere hoogwaardige wapens
De boodschap van de Russen is duidelijk. Het zal niet militair ingrijpen in een Amerikaans-Iraans conflict. Maar het legt de lat voor een dergelijk conflict wel zeer hoog. Het doet er alles aan om Iran te helpen zich te verdedigen tegen Amerikaanse agressie, door het te voorzien van elektronische oorlogsmiddelen en andere hoogwaardige wapens die het militaire kostenplaatje voor de VS enorm de hoogte kan injagen, zoals we op 8 januari hebben gezien. De Russische steun aan Iran irriteert Washington duidelijk. Dat maakt het optreden van Amerikaanse troepen duidelijk die recent tot vier maal toe Russische konvooien in Noordoost-Syrië hebben geblokkeerd.
De kou is dus niet van de lucht. Na de Iraanse raketaanval hingen er niet enkel Amerikaanse F-35’s in de lucht, maar er zouden ook kruisraketten zijn afgevuurd. Dat bleek een vals alarm, dat echter niet tijdig kon worden verspreid omdat een Amerikaanse cyberaanval de communicatienetwerken van Iran had laten vastlopen. Zo kon het Oekraïense passagiersvliegtuig door de Iraanse luchtverdediging worden gezien als een Amerikaans gevechtsvliegtuig. Het Pentagon heeft Trump dan kunnen overtuigen dat het Amerikaanse leger nog niet klaar was voor een oorlog met Iran, maar het treft wel de nodige voorbereidingen voor zo’n catastrofale confrontatie.
Dit artikel verscheen eerder op Geopolitiek in context
