Welke gevolgen dat kan hebben, werd meer dan duidelijk na de rellen in Amsterdam en het aftreden van de zeer gekwalificeerde Staatssecretaris van Financiën mevrouw Nora Achahbar (NSC). Haar partij liet haar in eenzaamheid achter.

Het Jodendom, de Joodse gemeenschap, heeft grote geesten voortgebracht op allerlei terreinen. Of het nu gaat over muziek of over wetenschap. Om er maar enkele voorbeelden uit te lichten: Sigmund Freud, Albert Einstein, Lee Felsenstein (en zijn broer) en Gustav Mahler. In velerlei opzichten is hun denken en muziek grondleggend geweest voor onze tijd.

Ofschoon we – als overigens ook aan de islamitische cultuur en wetenschap uit de hoogtijdagen van de Abbasiden – veel te danken hebben aan wat kennis en inzicht betreft, waarbij zeker de naam van Spinoza moet vallen, zijn Joden vanaf vroege tijden aangemerkt als het zwarte schaap van de wereldgemeenschap.

Door vervolging en pogroms zijn velen hun bestaan niet zeker geweest. Het culmineerde natuurlijk in het Duitse, Hitleriaanse denken waarin het om Ausradierung ging. In het boek van Marek Halter De herinnering aan Abraham wordt de aanloop daartoe op indrukwekkende wijze, inlevend beschreven.

Over waarom Joden sinds onheuglijke tijden het zwarte schaap zijn, bestaat een bibliotheek aan uiteenzettingen. Zeker zal hun betrokkenheid bij het financiële gebeuren een belangrijke rol hebben gespeeld. Wat christenen en islamieten in vroegere tijden niet mochten: het opleggen van rente bij leningen en het opeisen daarvan, zal zeker een rol hebben gespeeld.

Velen kennen Shylock, de centrale figuur in William Shakespeare’s De koopman van Venetië. Zie over dat alles ook het werk van de Joodse Belgische intellectueel Abram Léon Hoe het jodendom de geschiedenis kon overleven.

Nu het stof wat is neergedaald van de uit de hand gelopen gebeurtenissen in Amsterdam en de trieste vertoning in de Nederlandse Tweede Kamer – waarover www.dewereldmorgen.be publiceerde – komt er meer zicht op wat het geraaskal en het met de vinger wijzen naar groeperingen in de samenleving in Nederland teweeg heeft gebracht.

Het feitenrelaas zoals al weergegeven in dewereldmorgen.be, laat duidelijk zien hoe de Israëlische lobbyisten en de toonzetting door de Israëlische regering de publieke opinie heeft doen afdwalen van wat er werkelijk aan de hand was.

Primair was er het te vaak voorkomende voetbalvandalisme van supporters. Dat liep vervolgens uit op een giftige cocktail waarin alles ontspoorde. Er vielen grote woorden over pogroms, Jodenjacht, angst wat samenviel met Nederlandse schuldgevoelens over het optreden van regering en Joodse Raad in de Tweede Wereldoorlog.

Daarnaast klonken er geluiden dat er geen scholen meer nodig zijn in Gaza omdat er geen kinderen meer over zijn. De een hitste de ander op.

Die toonzetting, aangewakkerd door het geraaskal van Geert Wilders – aanvoerder van een groep volgelingen die zich politieke partij noemt – over Marokkanen leidde tot allerlei overreacties bij de Nederlandse minister-president, de politici en Koning Willem Alexander. Ze liepen te hoop bij de Israëlische regering om verontschuldigingen aan te bieden.

Maar geen woord over de genocide die door die regering wordt gepleegd in Gaza, de Westelijke Jordaanoever en Libanon. Geen woord over het niet stelling nemen tegen misdaden tegen de menselijkheid die daar worden begaan.

Onze regering zwijgt en volgt volgzaam Wilders in zijn opinie dat de Israëlische regering het recht heeft om maar door te gaan met wat eufemistisch ‘zelfverdediging’ wordt genoemd. Wel werd er een link gelegd naar de gebeurtenissen bij de opening van het Holocaust Museum in Amsterdam.

Een meer dan noodzakelijk museum over het ‘nooit meer’ en het effect van brandmerken van mensen zoals u en ik. Joden die bij die gelegenheid in en buiten de synagoge hun kritiek lieten horen op de Israëlische regering en op de aanwezigheid van de Israëlische president, werden door de NOS uit beeld gesneden. Jessurun d’Oliveira was daar het stilzwijgende voorbeeld van.

Het is gruwelijk wat de Joden als medemensen in de Tweede Wereldoorlog is aangedaan. Hoe is weggekeken van wat er gebeurde. Maar dat nu door de boven ons gestelden wordt weggekeken van het leed van de Palestijnen, is even erg.

Het gebeurt terwijl de over uitroeing en genocide gevoerde technisch-juridisch debatten tot een impasse leiden. Praten zonder daden terwijl onderwijl de wapenindustrie wordt gefaciliteerd.

Het gif van X

Het trieste van wat er nu gebeurd is in Amsterdam, is anti-semitisme verwarren met protest tegen de genocide in Gaza, het voorbijkijken aan de uitsluiting en de achterstand van bevolkingsgroepen in achterstandswijken en het wegkijken van hoe migranten worden weggezet.

Het is het geen raad weten met het steeds weer optreden van rel trappende supporters bij voetbalwedstrijden – wedstrijden waarin het grote geld centraal staat – en het voorbij kijken aan wat armoede en uitsluiting in wijken vol kansarme jongeren met hen doet.

Je komt er niet met onderwijs over de Holocaust als je ook niet het probleem van afglijdend onderwijs in Nederland onder de loep neemt. Als je niet het werk van bijvoorbeeld Ivan Illich en Paulo Freire nog eens oppakt en het tot nadenken en reorganisatie laat stemmen.

Maar juist op onderwijs wordt in Nederland met de hard roepende Wilders gekort. Hij kan alleen maar tot het volk spreken via X, het favoriete medium van leiders zoals Trump. Zij zijn de grote rattenvangers uit het sprookje en mensen zijn zo dom hen te volgen.

Als dat geluid en dat medium niet tot zwijgen wordt gebracht, blijft het ‘en alle malen zal ik wenen’ uit het gedicht Vrede van de dichter Leo Vromans een ongehoorde zucht.

Er werden door politici grote woorden gesproken maar de aanpak van armoede, uitsluiting, stress en achterblijvend onderwijs blijft uit. Kansarm opgehokt worden in achterstandswijken blijft niet zonder gevolgen, blijkt keer op keer.

Respect en fatsoen komen niet tot ontwikkeling zonder opvoeding en onderwijs. Ziende en horende blijven onze leiders blind en doof. Kinderen worden niet als reltrapper geboren, zij worden daartoe gemaakt waarbij het effect van erbij willen horen niet moet worden onderschat.

De socioloog Norbert Elias schreef er destijds zijn zeer verhelderende essay De gevestigden en de buitenstaanders over.

Ik heb in mijn andere bijdragen voor www.dewereldmorgen.be al meer op positieve voorbeelden uit de wereld elders geduid. Ik wijs ook hier weer op twee Latijns-Amerikaanse intellectuelen waarbij ik in dit verband ook wil wijzen op het gedachtegoed van José Marti zoals dat in Cuba in praktijk werd gebracht.

Vorming begint in het gezin, op school en samen spelen. Gaat het daar mis, dan ontstaat er een etterende wond waaruit gebeurtenissen zoals die in Amsterdam kunnen voortkomen.

Tragisch en triest is dat bij dat alles op 15 november mevrouw Nora Achahbar, de bekwame staatssecretaris van Financiën, zich niet langer kon verenigen met het giftige klimaat van polarisatie in het Kabinet en in de Tweede Kamer.

Het vinger wijzen zonder weloverwogen informatie en het dulden dat om het aftreden van de burgemeester van Amsterdam wordt geschreeuwd heeft misschien zeker een rol gespeeld. Die burgemeester belde de avond van het gebeuren de minister-president, maar de minister-president nam niet op.