“Hoe gaat dat, de transformatie van angst naar vertrouwen”, vraagt iemand mij. “Traditioneel spreken mensen wel eens van “het mysterie van het geloof”. Het mogen ervaren dat er “een kracht van buitenaf” mee gemoeid is”.
Daarop heb ik deze reflecties meegegeven.
“Wel, in mijn bestaan is het misschien allemaal kunnen gebeuren dankzij een solide sokkel van geloof; maar dan geloof in de liefde, dankzij de Tastbare liefde, (veel knuffels, het eerste jaar gedragen worden op het lichaam, antwoorden krijgen op al je lastige vragen, elke avond gewassen worden tot je tien bent…, in slaap gezongen worden…) die ik van mijn ouders heb ontvangen. En dat waardeerde ik des te meer omdat zij lieten blijken het zelf soms ook best wel moeilijk te hebben met het bestaan. Ik mocht ervaren dat ik hen soms kon troosten, en ontwikkelde dus zelfbewustzijn en geloof in eigen kunnen.
Bovendien heb ik altijd mijn sensitiviteit bewaard: dat was immers een grote bron van genoegens, van groot plezier. Sommigen laten al jong eelt op het hart groeien… Dan wordt het moeilijk nog je weg te vinden; je gevoel is je kompas onderweg, je voelsprieten.
Maar inderdaad, “als de nood het hoogst is, is de redding nabij”: ik heb geregeld mogen ervaren dat anderen, andere mensen, van professionals tot passanten, mij een helpende hand toestaken. Dat gaf dan weer een tijd geloof dat het kon goed komen. Dat is christelijk: we krijgen als mens de opdracht “Gods handen te zijn voor elkaar”.
In de schoonheid en de vitaliteit van de Natuur kon ik God ervaren. Dat gaf troost en energie. Maar vaak is hij of Zij niet te vinden!
Maar wie blijft zoeken, ontwikkelt zijn radar.Wie blijft stappen, krijgt sterke kuiten.
En het Mysterie, ja, dat heb ik als kind afgewezen; ik was een nuchtere realist. Mystiek, dat is niet meer dan mist, zegde ik wel eens in mijn dagboeken of in de klas. Maar met het ouder worden is net de Mystiek mijn grote talent en passie gebleken. Veel mensen ervaren daar iets van als ze op vakantie in de nacht zonder kunstlicht de sterrenhemel mogen observeren. Of in de armen van de geliefde. Of nadat ze juist aan de dood zijn ontsnapt… Het is dom, aanmatigend en agressief-negatief te zeggen, zoals Madonna in een vroege song: ik ben een materieel wezen, en er is niets meer dan materie.
Over die positieve kracht van buitenaf die je schijnt te hulp te komen, nog dit. Het is een mooi voorrecht, dat onze moedertaal het woord “ik gun je dat” kent. Elkaar het leven Gunnen. In vele talen valt dit niet te vertalen! Grote kenners van de mens, zoals mijn vriend professor emeritus Roger Burggraeve, een bijbelfilosoof, wijzen er op dat het heel diepe invloed heeft, als je echt mag ervaren “dat je er mag zijn”; dat andere mensen “je het leven gunnen”. Volgens sommige geleerden is dat een grote leegte bij veel mensen van onze tijd: ze zijn voortdurend actief, tot de uitputting toe, omdat ze de ervaring hebben dat ze niet goed genoeg zijn, dat ze “er eigenlijk niet mogen zijn”.
Het paradoxale is dat de deugddoende ervaring dan ineens kan komen van iets gewoons: het fatsoen van anderen. De medemens, hij hoeft je zelfs niet bekend te zijn, die je tijdens je ochtendwandeling groet en een goedendag zegt.
De grote Joods-Franse ethicus Emmanuel Levinas opende, in het spoor van de fenomenale soldaat-schrijver Vasili Grossman (in “Leven en Lot” dat o.a. over de hel van de slag om Stalingrad gaat) de ogen voor het besef van het grote belang van “de kleine goedheid”. De soldaat van de Wehrmacht die is gevangen genomen en in je boerderijtje zit met gebonden handen, ondanks alle ellende die de SS je volk heeft aangedaan, toch een beker water geven als hij erom vraagt…
Levinas zei ook: “Le bonjour, c’est la première bénédiction”.
De goeiedag op straat, dat is de eerste Zegening.
Het zou wel best kunnen dat veel mensen zich onvoldoende “gezegend” voelen, tegenwoordig.
