Het Zwarte Piet debat gaat inderdaad over meer dan over de figuur van Zwarte Piet alleen. Het gaat om kolonalisme zeker, het gaat om de gevolgen van de slavernij, het gaat om de verhouding meester – knecht of meester – slaaf. Het gaat om de ontmenselijking van onze zwarte medemens, die wij al eeuwen doorgeven aan onze kinderen, en waar onze zwarte medemens ons nu aan herinnert. Hij verdraagt het beeld niet (en het beeld is sterker dan duizend woorden) van de eeuwige zwarte knecht en de blanke meester. En hij heeft gelijk. 

In 1985 reeds heb ik bij het schrijven van de Revu voor de Koninklijke Nederlandse Schouwburg Antwerpen, in een sketch waarin de Kerstman weigert geschenken rond te brengen zolang de kinderen aan de Evenaar honger lijden, en een zekere Beursmans die voor zijn Kerstverkoop vreest, Sint Niklaas en Zwarte Piet naar het hoge noorden stuurt, om de Kerstman tot andere gedachten te brengen, dit probleem behandeld. Nadat de Sint de Kerstman niet kan overtuigen roept hij de hulp van Zwarte Piet in…

Sint:  Pieter, zeg gij het; Want ik kan er niet mee klappen.                                                                                                       Pieter: Kerstman . Baas blijft baas.                                                                                                                                        Sint:   Nu hebt ge de stem van de derde wereld gehoord, Kerstman.                                                                                         Noël: (tot Pieter) Is dat zo?                                                                                                                                           Pieter: Sint Niklaas heeft dat gezegd                                                                                                                                  Noël:  Zie , nu ben ik Karl Marx niet, maar nu ga ik u toch een paar woordjes zeggen. Wie draagt er met Kerstmis de zak? Hier .          Bi -bi. Wie draagt er met Sint Niklaas de zak?                                                                                                           Pieter: (wijst zichzelf aan) Bi – bi                                                                                                                                         Noël: Wie zit er op een Ezel of een Paard ?    Pieter (wijst naar de Sint) Hij      Noël:  En wie loopt er te voet naast? Piet: Bi-bi       Noël: Wie ontvangt er de kinderen gezeten op een troon? Piet: Hij.  Noël: En wie staat er uren naast dat hij spataders heeft?      Piet: Bi -bi  Noël: Wie heeft er wit handschoentjes en maakt ze nooit vuil?   Piet: Hij. Noël: En wie moet gelijk een zoetzak door de schouw? Piet : Bi -bi. Noël: Wie zien de kindjes graag komen? Piet: Hem   Noël: en van wie hebben ze schrik.?             Piet: Van bi – bi   Noël: Wie is er de meester?  Piet: Hij. Noël: En wie is er de knecht? Bi -bi   Noël : Wie is er blank?   Piet:  Hij Noël: En wie is er zwart? Bi-bi   Noël: Nu moet ik er toch geen tekeningetje meer bij maken hé bi-bi ?                                      Pieter: ik weet het al lang. Maar om dat te veranderen moet ge met velen zijn. (hij gaat tot bij de  Sint ) voorlopig blijft baas baas. Maar er is toch iets veranderd, baas. (hij plaatst de zak voor de voeten van de Sint en gaat af)

Deze eenvoudige dialoog schetst beter dan welk pleidooi ook de werkelijke situatie. Ik moet eerlijk zijn, het afgooien van de zak was een plotse ingeving van de betreurde collega acteur Herman Fabri.Ik ben hem daar nog altijd dankbaar voor.

                         Jo Coppens                                                                                                                                              .