Update 13 u 05 19 november 2021: als epiloog, verwijzing naar het artikel in The Guardian van 18 november 2021 met moreel pleidooi voor het vernielen van infrastructuur van fossiele industrie
Wij beleven momenteel een van de grootste, meest omvattende crisismomenten in de geschiedenis van de mensheid. Observatoren trachten te vatten wat er is mis gegaan, en hoe wij uit de gevarenzone raken op de beste manier. Wij moeten dit doen aan de frontlijn, zonder de luxe van de historicus, die nachträglich, lange tijd na de feiten en met alle factoren op tafel, de balans kan opmaken. Soms kunnen bestaande verhalen die ons raken interessante aanknopingspunten en oriëntatie bieden. Dezer dagen denk ik zelf geregeld terug aan een dialoog in een avonturenfilm die mij altijd intrigeerde, een doordenker gesproken door een intelligent man in een ware crisissituatie.
In de film The Edge spreekt de geleerde en nuchtere, integere miljardair Charles Moore, rol van Charles Hopkins, wijze woorden die mij vandaag zeer actueel lijken. Nadat hijzelf en een paar kameraden na een vliegtuigcrash in de ongerepte, onbewoonde bergen van Canada zijn terecht gekomen, waar Grizzly beren hen naar het leven staan merkt hij op: “Do you know what most people in such a situation die of? THEY DIE OF SHAME. They keep saying to themselves: how on earth did I end up in this situation?… They give up on trying to stay alive. They stop thinking. They die of Shame.”
Dit zeg ik met volle overtuiging en toch in het besef: dit is louter een voetnoot bij de boodschap van iemand als Nick Meynen . Die geeft een zeer rake en radicale analyse in boeken als “Frontlines”.
Wat is er aan de hand?
Sinds generaties heeft de driftig & ambitieus ijverende mens veel werk verricht waar ecologische nadelen aan vast kleefden, die zich almaar hebben opgestapeld. Die voorouders hebben in veel gevallen verkozen hiervan weg te kijken. Europa gaat voorlopig verder bijvoorbeeld met haar honger naar hout te voeden met bomen uit verre streken weg te halen; de labels om het bos te beschermen werken niet, zijn een maskerade, zo betuigt Meynen, terwijl ons continent onbeschaamd gifschepen terugstuurt naar die verre kusten. Aan onze eigen kust schrapen wij zoveel zand weg, waar de industriële mier die de mens is geworden, zeer veel behoefte aan heeft, dat de kustlijn letterlijk dreigt in te storten.
Wij zagen als handelend dier nog dagelijks bepaalde takken af waarop wij zitten.
Diepere meer omvattende “waarheid”, zij is door reporters, politici en bedrijfsleiders al te lang tussen haakjes gezet. “Voorwaarts voor de Vooruitgang”, het bleek een verblindend adagium. Onze beschaving muntte uit in voortvarendheid.
De drie genoemde groepen verantwoordelijken waren misschien goede tactici, en konden zo vruchten oogsten als werkgelegenheid en meer kapitaal en veralgemeend comfort, maar het blijken slechte strategen. Het veronachtzamen van het lange-termijn perspectief wreekt zich nu. Massief en massaal.
Zoals ik het zelf op een dag in mijn oorlogsdagboek van activist noteerde na een zwaar vastlopen:
“God = the perfect Bookkeeper”
In deze context kan je zeggen: “Mother Nature is the perfect Bookkeeper”. Je kunt jezelf vaak wel een tijdje wijsmaken dat je goed bezig bent, maar de dingen waar je hebt van weggekeken, altijd de meest heilige waarden, die krijg je op een niet zelf gekozen dag als rekening gepresenteerd.
Het is tijd om samen heel sterk bij te sturen. God geve dat wij de kalmte en het geduld vinden om dat te doen met menselijke eerbied voor elkaar en zonder geweld. Het wordt een lastige evenwichtsoefening, want harde koerscorrecties vragen aan de armste landen die willen verbeteringen in de levenskwaliteit doorvoeren, dat kan op een vorm van geweld gaan lijken. Dat geweld, zeker als activisten zondebokken zouden aanvallen en naar het leven staan, veroorzaakt immers altijd slachtoffers, diepe wonden, veel zijdelingse schade, wat de snelheid van het bijsturen compromitteert, wat onze optimale collectieve koers in de war zou sturen.
Het zou in elk geval jammer zijn indien de wereldleiders en de consumenten ten prooi zouden vallen aan een onderwaardering van hun persoonlijke emoties. Veel burgers gaan nu al onderuit aan climate shame. Mensen in knelpuntberoepen kunnen de intellectuele stress soms niet meer aan, en moeten toenemend thuisblijven met een burn out. Er is helaas in de wereld van de diplomatie en de geo-politiek een onheilspellende traditie bij vooraanstaande figuren, om menselijke emoties als bijkomstig te beschouwen. Ik verwijs nogmaals naar de visie en het essay van hoogleraar internationale politiek Dominique Moïsi. Het zijn vaak culturen van emoties die de bewegingen van de mensheid sturen. Het is als met de ecologische kwestie: wat er het meeste toe doet, daar zijn wij ons toch vaak juist het minste van bewust.
we leven in crisis. Ons Huis staat (bijna) in brand. Dit brengt mee dat bepaalde waarden aan her-ijking toe zijn. Iets als zelfzorg en voor elkaar zorg opnemen, dat tot voor kort in de gang van de overmoedige en competitieve ren melig klonk (flauw, lusteloos), verdient momenteel wellicht meer aandacht.
Wees dus waakzaam. Laat mij mijn besluit formuleren in een wereldtaal, die velen van ons leerden kennen via films en boeken. An aprrehensive attitude is not always a vice, it can be a life-saving virtue.
Epiloog
Uit de inleiding:
The climate struggle has entered a new phase. It is marked by a search for different tactics: a mode of action that disrupts business-as-usual for real, some way to pull the emergency brake. – If someone has planted a time bomb in your home, you are entitled to dismantle it. The same applies to our planet
Slotbeschouwing in zijn geheel:
“For every day that passes, this conclusion receives further confirmation: the ruling classes of this world are constitutionally incapable of responding to the catastrophe in any other way than by expediting it. Unfortunately, COP26 did not produce any compelling reasons to revise that conclusion. Less than a week after the end of the summit, the Biden administration held the largest federal offshore drilling auction in US history. There is little to suggest that any other government signing the Glasgow Pact will behave differently.
So what do we do?
We could destroy the machines that destroy this planet. If someone has planted a time bomb in your home, you are entitled to dismantle it. More to the point, if someone has placed an incendiary device inside the high-rise building where you live, and if the foundations are already on fire and people are dying in the cellars, then many would believe that you have an obligation to put the device out of action.
This is the moral case which, I would argue, justifies destroying fossil fuel property. That is completely separate from harming human bodies, for which there is no moral case.
And this particular moral case for direct action is, I believe, overwhelmingly strong, if the realities of the climate catastrophe are recognised. On that premise, how could the physical integrity of fossil fuel property possibly be given precedence? Boris Johnson recently made what might generously be interpreted as an attempt to do so, when he defended the Cambo oilfield, one in the endless series of fresh investments in fossil fuel infrastructure of the kind we just can’t live with: “we can’t just tear up contracts”, he said.
In this view, a contract with an entrepreneur for augmenting the device sending the flames ever higher must be honoured. It takes priority over any other concern. Just why it should have that sanctity, however, seems to me exceedingly difficult to tell.
In the meantime, we can observe that slowing down the climate catastrophe means, by definition, the destruction of fossil capital: there can be no more profiting from fossil fuels. And if governments are incapable of initiating this work, because they take their orders from the top floors, then others should do so. Not because activists can accomplish the abolition of fossil fuels – only states have that potential – but because their role is to ratchet up the pressure for it.
So could the climate movement in the global north achieve its goals by sending cadres or crowds to actually tear machines apart?
An unassailable ethical imperative does not necessarily translate into efficacious action. We have received this lesson from the highways of the UK, where the main achievement of Insulate Britain has been rising fury from working-class people on the way to their jobs.
We are deep into the catastrophe; the hour is late, but the escalation has only just begun. We don’t know what exactly will work. The one thing we can be certain of is this: we are in a death spiral, we have to break out of it, and we must try something more. The days of gentle protest may be long over.
The Guardian, November 18th, 2021. Andreas Malm is a scholar of human ecology at Lund University
