Opnieuw zijn Europeanen drukdoende de weg naar een volgende grote oorlog te effenen.
Vanaf de tweede helft van de 19de eeuw werd het Europese continent regelmatig geteisterd door oorlog geweld, aanvankelijk door gewelddadige onderdrukking van sociale opstanden.
Zoals in het geval van de Parijse commune die bloedig werd neergeslagen met zo’n 30.000 slachtoffers. Maar in de eerste helft van de volgende 20ste eeuw ontstonden twee grote Wereldoorlogen waarbij zo’n honderd miljoen doden vielen.
De Eerste Wereldoorlog kan beschouwd worden als de eerste industriële oorlog. Als gevolg van die industriële oorlogsvoering werden miljoenen jonge mensen opgeofferd en op beestachtige wijze afgeslacht. Een nooit eerder vertoonde slachtpartij in de beschaving.
In zijn boek Een kleine geschiedenis van de Grote Oorlog beschrijft historicus Koen Koch hoe “wetenschap, technologie en industrie werden gecombineerd om het menselijk vernietigingsvermogen te maximaliseren”. Daarmee werd de samenwerking van universiteit, industrie en leger geïnstitutionaliseerd.
Na de Tweede Wereldoorlog zou VS-president Dwight Eisenhower (1953-1961) die samenwerking bestempelen als het Militair-Industrieel-Complex (MIC) waartegen hij waarschuwde, als zijnde een bedreiging van de democratie. En van de wereldvrede zou ik daaraan toe willen voegen.
Want onder invloed van de uitgeroepen Koude Oorlog ontstond een niet te stuiten wapenwedloop. Naar de vele waarschuwingen daartegen werd door de heersende politieke elite niet of nauwelijks geluisterd.
Zoals die van een humanistische vredesconferentie in1983: “Als we er niet in slagen om de bewapeningsdynamiek onder controle te krijgen, rest ons een toekomst waarin we volstrekt overgeleverd zullen zijn aan vormen van irrationaliteit waarmee vergeleken die van de holenmens, de middeleeuwen, de inquisitie, zelfs het fascisme, slechts milde varianten zullen lijken”.
Die seinen werden volledig in de wind geslagen en het militaire denken ging hoogtij vieren waardoor de bewapeningsdynamiek de vrije ruimte kreeg. Met alle kwalijke gevolgen van dien en opnieuw zitten we met de brokken.
In het artikel Angstwekkende militarisering van Europa wijst filosoof Marc Vandepitte op de ernstige gevolgen voor Europa. Een spook waart door Europa, het spook van het militarisme. Europa staat nu voor een historische keuze: laten we ons meeslepen door een opgeklopte oorlogskoorts of kiezen we voor duurzame vrede en veiligheid in Europa?
Achter die oorlogskoorts schuilt meer dan alleen de vermeende dreiging van Rusland. Economische neergang en dreigend verlies van geopolitieke dominantie spelen een cruciale rol in de toenemende militarisering van Europa.
Die opgeklopte oorlogskoorts is niet zozeer ontstaan door een vermeende Russische agressie, maar voornamelijk als gevolg van de schending door de EU en NAVO van eerder gemaakte veiligheidsafspraken.
Zodoende is er nog steeds geen enkele garantie voor een duurzame veiligheidsstructuur in Europa, waardoor er opnieuw een gevaarlijke en riskante wapenwedloop is ontstaan.
Zo dreigt Europa al slaapwandelend opnieuw een barbaarse oorlog tegemoet te gaan.
