Het financieel kapitaal gebruikt al eeuwenlang een specifieke eigen sterke logica en taal. Hierna leggen we kort uit dat we deze logica en taal kunnen ombuigen naar een maatschappelijke logica en taal. Dit artikel is een korte inleiding op een uitgebreider artikel waarin de grondslagen van deze nieuwe logica en taal worden uitgelegd aan de hand van een bierkaartje met twee zijden.Â
Het kapitaal gebruikt al eeuwenlang een specifieke, eigen logica en (vormen)taal, die tot nu toe weinig of niet voor het voetlicht is gekomen, hoewel zij de wereld beheerst. Centraal staat hierin een financiële T-balans, waarbij de “T” staat voor een balans met twee zijden. Kapitaal is in deze T-balans een “bron”, want bron van werkingsmiddelen voor het bedrijf, en staat rechts in deze balans; het is ook de enige bron die meetelt; alles is hierin verder in geld uitgedrukt. Later kwamen daarbij het concept vennootschap en het recht. Samen vormen zij het mono-kapitaal-model (of “financiële T-model”). Dit model heeft maar één doel: maximale winst realisteren en dit ten koste van alles. Het beheerst de realiteit stééds méér: de wereld is hiermee uit balans, de bronnen van mens en natuur worden uitgeput. Ons voorstel is om, onder verwijzing naar meerdere sluimerende evoluties, de logica die in dit model gebruikt wordt om te buigen om zo te komen tot een nieuw maatschappelijk model: het universeel “T”-model voor de hele realiteit en met een eigen logica en taal. Hiermee en hierna heeft de maatschappij dan een éigen robuuste vorm met een eigen logica en taal, waaraan de logica van het mono-kapitaalmodel dan ondergeschikt is. We lichten hierna eerst het universele T-model kort toe en illustreren de werking ervan aan de hand van een concreet voorbeeld: asbest. Dit is maar één van de van vele toepassingsmogelijkheden, want het model is heel veelzijdig.
Het model moet gelezen worden van rechts naar links, wat een historische reden heeft. De “T” staat voor een balans. Dit is echter geen zuiver financiële balans want zij wordt als volgt ingevuld: rechts staan de moderne bronnen van de realiteit en links wat daar allemaal uit komt, wat deze bronnen voortbrengen, hoe zij zich manifesteren naar de buitenwereld, zij worden niet uitgedrukt in geld. We bekomen hiermee een heel breed overzicht over het geheel van de realiteit, een overzicht dat tot nu tot nooit voor het voetlicht is gebracht. Het gaat om een nieuw paradigma: tweevoudig kijken naar de realiteit, vanuit de bronnen van de realiteit. Er gelden verder een aantal duurzame beginselen, beginselen die voortvloeien uit het financiële T-model maar die het kapitaal omwille van winstbejag overboord gooit. Verder staat bovenaan staat een naam “Coöperatieve Vennootschap Multi-bronnen”, dit betekent dat we ons bevinden in een duurzame sociale en coöperatieve vennootschap, met als  doel en statuten (werkingsregels) de bescherming van de bronnen van mens en natuur zodat ze kunnen doorgegeven worden aan toekomstige generaties. Een vennootschap heeft verder meerdere aandeelhouders. Het model is een dynamisch instrument om de realiteit te benaderen én te reguleren. Kapitaal is hier verder deel van het grotere geheel, het is ingekapseld. Het universele T-model komt naar voor als een terdege onderbouwde “vooraf bestaande gegevenheid”, een gegevenheid waarmee de mensheid bij zijn handelen als het ware rekening moet houden en dit voor het behouden en in stand houden van de bronnen van zijn bestaan. We illustreren de mogelijkheden ervan aan de hand van een concreet voorbeeld: asbest.
“Asbest” staat nu niet in het model vermeld, maar het komt dus links in het model, het kan daar ingeschreven worden. Het komt tot stand door de samenwerking van de drie bronnen: mens natuur, natuur en kapitaal. Maar het is vastgesteld dat het een bedreiging is van de bronnen: het komt als het ware van links als een “boemerang” “terug” naar de bronnen die rechts staan. Op het moment dat dit werd vastgesteld diende de productie ervan te worden stopgezet, maar het financieel kapitaal was “oppermachtig” en stond op de rem: er was immers veel winst mee te maken. Nochtans is aan de hand van het model duidelijk welke de schadelijke effecten zijn van asbest. De productie werd niet gestopt, met een steeds verdere aantasting van de bronnen van mens en natuur. De kosten voor de opkuis worden nu niĂ©t gedragen door het kapitaal, het zijn de bronnen van mens en natuur die er voor opdraaien. In het T-model bevinden we ons echter  in een duurzame sociale en coöperatieve vennootschap waarin alle entiteiten een duurzaam sociaal en coöperatief aandeel (of paspoort) hebben; de vennootschap die asbest produceert dient zĂ©ker over dit paspoort te beschikken. Het behoud van dit paspoort is onderhevig aan de naleving van meerdere voorwaarden. De vennootschap die produceert zou het aandeel (of paspoort) kunnen verliezen omdat niet langer is voldaan aan de voorwaarden voor het behouden van dit paspoort. Verder kunnen de burgers die ook over dergelijke paspoort beschikken desgevallend â€stemmen’ voor de intrekking van dit paspoort voor het bedrijf. Of zij kunnen stemmen dat het bedrijf gewoon moet instaan voor de opkuis van asbest. Kortom, men kan met het T-model concreet aan de slag om de hedendaagse problemen te benaderen Ă©n op te lossen. En er zijn een aantal “ingebouwd”. Dit is maar Ă©Ă©n van de vele voorbeelden.
Het financiële T-model hanteert verder een ingenieuze en duurzame ordening. We kunnen deze ordening toesnijden op het universele T-model en bekomen hiermee nog meer orde in de chaos van de realiteit. Dit komt dan (kort) aan bod in het uitgebreider artikel. We bekomen hierna een ordening die we specifiek kunnen toesnijden op meerdere entiteiten.
Destijds kon Al Capone financieel worden verslagen langs financiĂ«le weg; wij stellen voor “het” systeem te verslaan vanuit zijn eigen instrumenten en taal. Vertrekkend hiervan wordt er gekomen tot een globaal maatschappelijk instrument waaraan de huidige, heersende instrumenten van het kapitaal dan ondergeschikt zijn. Hiermee zijn dan praktische, werkbare “grenzen aan de kapitalistische grenzenloosheid” mogelijk.  En hiermee heeft de maatschappij haar eigen instrument of vorm – vorm die er nu niet is – en waarmee er gebouwd kan worden aan een duurzame toekomst. Een toekomst waarin bronnen voor de toekomstige generaties veiliggesteld kunnen worden. Het universele T-model is een terdege onderbouwd instrument dat eveneens georganiseerde actie toelaat, als sterk antwoord op de georganiseerde “on-orde” die nu vanuit Amerika wordt georchestreerd en de instellingen bedreigt.
We nodigen u uit om kennis te nemen van het vervolg op dit artikel waarin de grondslagen van het universele T-model verder worden toegelicht, visueel ondersteund met een bierkaartje met twee zijden, en waarin meerdere andere mogelijkheden ervan worden belicht.
Hans Vanhaesebroeck, U Gent Rechten (1987), Vlerick School Fiscaliteit en boekhouden (1991), ervaringsdeskundige in de taal van het kapitaal en in nauwe samenwerking met meerdere gespecialiseerde raadgevers.