The liberty of a democracy is not safe if the people tolerate the growth of private power to a point where it becomes stronger than their democratic state itself. That, in essence, is Fascism – ownership of government by an individual, by a group, or any controlling private power.
President Franklin D. Roosevelt
We leven in een formele demokratie, waarin we door onze “leiders” voortdurend belogen worden.
Woodrow Wilson werd in 1916 herverkozen als president van de VS onder het motto “He kept us out of war” – om kort daarna, naar aanleiding van het incident met de Lusitania, deel te nemen aan WO I.
Roosevelt verklaarde net als Wilson, tijdens de verkiezingen, in 1940 : “I have said this before, but I shall say it again and again and again : Your boys are not going to be sent into any foreign wars” – om kort daarna, naar aanleiding van Pearl Harbor, deel te nemen aan WO II.
Reagan beschuldigde de Sandinisten in maart 1986 van drugshandel : “I know that every American parent concerned about the drug problem will be outraged to learn that top Nicaraguan government officials are deeply involved in drug trafficking” . Wat Reagan vertikte er bij te vermelden was dat zijn eigen administratie ondertussen zélf cocaïne verhandelde om de contra’s te financieren .
Obama won de verkiezingen van 2008 met de formele belofte de VS-troepen terug te trekken uit Irak. “Yes, we can !” Eenmaal verkozen maakte hij brandhout van al zijn verkiezingsbeloftes – “No, we won’t !” – en boorde als klap op de vuurpijl nog een derde oorlogsfront aan in Libië.
Kennedy werd vermoord, omdat hij meende dat hij de macht als president van de VS kon gebruiken om een wereldwijde vrede, een Pax Americana, door te drukken. Uiteraard zou de VS zoiets kunnen doen, maar daarbij ging Kennedy voorbij aan het feit dat de president van de VS een marionet is in handen van de überkapitalisten. De vrede prediken mag, zolang er maar oorlog gevoerd wordt om haar af te dwingen. Johnson begreep dat beter dan Kennedy, en stuurde ipso facto troepen naar Viëtnam.
Het VS-imperium trekt ieder jaar haar oorlogsbudget op, en overtreft daarmee ruimschoots de begrotingen van alle andere landen samen. Geenenkel land is veilig tegen de “woede” van de VS die zichzelf het recht toekent oorlogen te beginnen om “preventieve redenen”. En dat is in essentie ook wat een imperium tot een imperium maakt : het recht overal binnen te vallen.
We leven in een wereld waarin we gedwongen worden banken te redden met ons belastingsgeld, hoewel diezelfde banken eerst vele jaren lang monsterwinsten hebben gedraaid. Als het dan even iets minder goed gaat, blijken de monsterwinsten niet alleen zoek, maar worden onschuldige belastingsbetalers – zoals u en ik – verplicht om het monsterverlies bij te passen. Er kon zelfs geen bedankje af. En zodra het overheidsgeld overgeboekt was streken de gladde bankiers net als voordien hun miljoenenbonussen op. Hoewel de ekonomische krisis – die ze nota bene zelf hebben uitgelokt – fantastisch is uitgedraaid voor de banken, werd de rekening doorgeschoven naar de hele wereldbevolking. Overal nam de werkloosheid toe en de pensioenen liggen onder vuur. De krisis wordt bovendien overal bedwongen door de belastingen te verhogen en de sociale zekerheid af te bouwen.
We konsumeren alsof wij het recht zouden hebben de natuurlijke hulpbronnen van de aarde helemaal op te mogen gebruiken, alsof toekomstige generaties van geen tel zouden zijn. We laten ze leeggeviste oceanen en gerooide tropische wouden achter. Om te weten welke dieren er leefden toen wij hier nog woonden zullen ze dokumentaires moeten bekijken. Onze erfenis is werkelijk van alle schaamte gespeend. Olie lekt – nog steeds – in de oceaanbodem van de Golf van Mexico. Op bepaalde plaatsen in de VS kan men het drinkwater dat uit de kraan stroomt in brand steken, omdat bij het boren naar gas korte-termijn-winst primeert boven lange-termijn-gevolgen. Ons plastieken afval van de afgelopen 50 jaar bedekt reeds een kwart van de Stille Oceaan. Ons kernafval zal hen nog 200.000 jaar last bezorgen. Onze CO2-uitstoot en het broeikaseffekt dat er door werd gestimuleerd zal ze verplichten te leven in een veranderlijke wereld, waarin drinkwater schaarser zal worden tengevolge van de gesmolten gletsjers. We doen niets – helemaal niets – om onze CO2-uitstoot te verminderen. Onze elektriciteit wordt nog steeds grotendeels geproduceerd in kolencentrales. Olie is het bloed van het monopoliekapitalisme. Olie is tevens de grondstof waaruit kunstmest en pesticides worden gemaakt. Onze hele voedingsketen is olie-afhankelijk en vergiftigd door pesticides. Daarom treft kanker één op de drie mensen, waar dit 100 jaar geleden amper 1 % was. Kankerpatiënten worden nog steeds pijnlijke, weinig efficiënte en peperdure behandelingen opgelegd, terwijl het beproefde geneesmiddel tegen kanker – vitamine B17 – werd afgedaan als kwakzalverij.
Hoe komt dat ?
Willen mensen oorlog ?
Betalen de mensen graag belastingen om banken te redden ? Ontvangen ze graag minder pensioen dan ze beloofd waren ? Riskeren ze graag werkloos te worden ?
Houden mensen niet van hun kinderen en kleinkinderen ? Kunnen hun achterkleinkinderen de pot op ?
Worden mensen graag vergiftigd ?
Zijn mensen tevreden met pijnlijke, weinig efficiënte en peperdure kankerbehandelingen ?
Het antwoord op de vorige vragen is : neen, neen, neen, neen, neen, neen, neen en neen.
Worden mensen dan voor de gek gehouden ?
Ja, inderdaad. De hele wereld zit in de greep van een macht die groter is dan de macht van de individuele staten onderling. De 200 grootste MNO’s – die onderling samenwerken via joint-ventures en interlocks – realiseren samen 30 % van de totale wereldomzet. Ze spelen Monopoly met de hele wereld als speelbord. Zoveel geld produceert evenveel macht, meer macht dan gelijk welke overheid, de VS en China inbegrepen. De vrije markt is nog louter een formaliteit, iets waar vooral kleine en middelgrote bedrijven in konkurrentie met elkaar treden. Dat komt de MNO’s goed uit, want de meeste daarvan zijn in de eerste plaats hun toeleveranciers.
De basis van het monopoliekapitalisme is het bankwezen. De Federal Reserve, de centrale bank die de wereldreservemunt uitgeeft, en waarvan de meeste mensen denken dat het een overheidsinstituut is, blijkt een kartel te zijn van privé-banken. De privé-kontrole op de geldexpansie en -kontraktie zorgt ervoor dat de rijken in tijden van krisis alleen maar rijker worden. Dankzij inside-informatie verkopen ze hun aandelen vóór de recessie aan piekwaardes. Gezegend met grote liquide middelen kopen ze tijdens de recessie de mooiste brokstukken van de failliete ekonomie voor een habbekrats op. Daarom funktioneert het kapitalisme in zijn huidige vorm als een systeem dat de produktiemiddelen monopoliseert in handen van enkelingen. De vrije markt wordt door de opeenvolgende cykli van expansie en kontraktie volledig buitenspel gezet. Ekonomische krisissen vallen niet uit de lucht. Milton Friedman is hier heel duidelijk in :
I know of no severe depression, in any country or any time, that was no accompanied by a sharp decline in the stock of money, and equally of no sharp decline in the stock of money that was no accompanied by a severe depression .
De kontrole op de geldemissie staat gelijk met de kontrole over een natie. Meyer Amschel Rotschild zag het als volgt :
“Let me issue and control a nation’s money and I care not who writes the law.”
De tweede pijler van het systeem is de olie. EXXON en andere olieboeren hebben gigantische investeringen gerealiseerd in de exploratie van oliebronnen, pijpleidingen, tankers en olieraffinaderijen. Mocht de ekonomie getransformeerd worden in een duurzame ekonomie waarbij de energie geleverd wordt door zon en wind, zouden de monsterwinsten die ze nu boeken verdwijnen als sneeuw voor de zon. Investeringen in duurzame energiebronnen worden daarom bewust tegengehouden. Het grootste verschil tussen aardolie en zonne-energie is dat de koncessies van oliebronnen in handen zijn van een kleine groep MNO’s, terwijl de zon voor iedereen schijnt. Eind jaren ’90 produceerde General Motors een elektrische auto, de EV-1, maar na een testfase met honderden geleasete wagens werden deze allemaal door de fabriek teruggeroepen voor vernietiging. De massaproduktie ervan kwam nooit op gang. In plaats daarvan lanceerde GM de Hummer.
De afgelopen vijftig jaar breidde het monopoliekapitalisme haar aktieterrein uit naar het binnenhalen van patenten, wederom omdat dankzij patenten de vrije markt buiten werking wordt gezet. Bovendien worden patenten door de staat beschermd.
Big Pharma boekte de afgelopen decennia monsterwinsten met sterk gehypete geneesmiddelen, die gekoppeld werden aan allerhande beschavingsziektes (depressies, hyperaktiviteit, impotentie, etc.). Om de kankerepidemie in te dijken werden allerhande inefficiënte, gepatenteerde middelen op de markt gebracht. Een efficiënt kankergeneesmiddel als vitamine B17 wordt doodgezwegen, om de simpele reden dat een natuurlijke stof niet patenteerbaar is. De volksgezondheid is van ondergeschikt belang.
De afgelopen 20 jaar zagen we de opkomst van de transgene zaden, waarbij zaden zo werden gemanipuleerd dat ze bestand waren tegen de herbicides die Monsanto & Co ook uit voorraad konden leveren. Dat transgene gewassen minder nutriënten bevatten dan natuurlijke gewassen en schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid doet wederom niet ter zake. Bovendien wordt door genetische pollutie een onomkeerbare aanslag gepleegd op de biodiversiteit, het produkt van miljoenen jaren natuurlijke evolutie. Dat zal de MNO’s worst wezen. De winsten staan voorop.
Het meest recente monopolie werd gerealiseerd op het vlak van de massamedia, die nu in handen zijn van amper vijf concerns – die bovendien, zoals gebruikelijk in de Fortune Top-200, samenwerken. MNO’s kunnen op die manier de publieke opinie naar hartelust manipuleren. Nepproblemen worden daarom buiten alle proporties opgeblazen, terwijl de fundamentele problemen doelbewust buiten beeld blijven.
Heeft niemand ons gewaarschuwd voor deze perverse gang van zaken? Jawel. Herhaaldelijk zelfs.
President Andrew Jackson ging zelfs zo ver om de private Bank of the United States te liquideren, om een einde te stellen aan de “prostitution of our Government to the advancement of the few at the expense of the many “. Hij verdedigde zijn ideeën in vurige bewoordingen in 1832, wanneer hij kampagne voerde voor zijn herverkiezing :
Unauthorized by the Constitution, subversive to the right of the states, and dangerous to the liberties of the people. If Congress has the right under the Constitution to issue paper money, it was given them to be used by themselves, not to be delegated to individuals or corporations. (…)
It is not our own citizens only who are to receive the bounty of our government. More than 8 million shares of the stock of this bank are held by foreigners.
If our government must sell monopolies, it would seem to be its duty to take nothing less than their full value.
Controlling our currencies, receiving our public moneys, and holding thousands of our citizens in dependence would be more formidable and dangerous than the naval and military power of the enemy.
When the laws grant titles, gratuities and exclusive privileges to make the rich richer and the potent more powerful, the humble members of society – the farmers, mechanics and laborers – who have neither the time nor the means of securing like favors to themselves, have a right to complain of the injustice of their government .
President Lincoln nam het eerste artikel van de Amerikaanse Grondwet ernstig en blijft tot op heden de enige president die het geld van de VS zelf heeft laten drukken : de Greenbacks. De bankiers waren in paniek en via hun korrupte stromannen in het Amerikaanse Kongres zorgden ze er voor dat de National Banking Act gestemd werd in 1863. Die verplichtte de VS tot het uitgeven van schatkistcertifikaten die door privé-banken werden aangeschaft en waar zij intresten op inden ! Op de geldemissie van de VS werd sindsdien door privé-banken geld verdiend ! Lincoln was van plan om deze wet ongedaan te maken zodra de oorlog met het zuiden afgelopen was, maar werd op 14 april 1865, vijf dagen na de overgave van Lee, vermoord, in opdracht van de überkapitalisten .
James Garfield werd president in 1881 en begreep ook heel goed waar het probleem lag :
Whoever controls the money of a nation, controls that nation.
Whosoever controls the volume of money in any country is absolute master of all industry and commerce… And when you realize that the entire system is very easily controlled, one way or another, by a few powerful men at the top, you will not have to be told how periods of inflation and depression originate .
Hij werd enkele weken na deze uitspraak vermoord. De schrik zat er toen goed in. In 1913, het jaar dat hij president werd, schreef Woodrow Wilson in zijn boek The New Freedom :
Some of the biggest men in the United States, in the field of commerce and manufacture, are afraid of something. They know that there is a power somewhere so organized, so subtle, so watchful, so interlocked, so pervasive, that they had better not speak above their breath when they speak in condemnation of it.
Wat Wilson er naliet bij te vertellen was dat hij dankzij de überkapitalisten aan de macht was gekomen, met als expliciete opdracht om de Federal Reserve Act goed te laten keuren. Kongreslid Lindbergh waarschuwde zijn kollega’s tegen wil en dank :
This act establishes the most gigantic trust on earth… When the President signs this act, the invisible government by the money power, proven to exist by the Money Trust investigation, will be legalized…
De “Money Trust” heeft betrekking op de monopoliefinanciers van Wall Street, waar Rockefeller en de stromannen van Rothschild (Morgan en Schiff) toe hoorden.
Volksvertegenwoordiger Louis McFadden, voorzitter van de House Committee on Banking and Currency van 1920 tot 1931 zag het als volgt :
Every effort has been made by the Fed to conceal its powers but the truth is – the Fed has usurped the government.
Sindsdien is de VS-president niets meer dan een stroman in funktie van de grote korporatieve privé-belangen. President Franklin D. Roosevelt legt zich neer bij de macht van Big Oil in de volgende bewoordingen :
The trouble with this country is that you can’t win an election without the oil bloc, and you can’t govern with it.
President Eisenhower gaf het militair-industriële komplex een veeg uit de pan… in zijn afscheidsspeech… in 1961 :
… The conjunction of an immense military establishment and a large arms industry is new in the American experience. The total influence – economic, political, even spiritual – is felt in every city, every statehouse, every office of the Federal Government… In the councils of government we must guard against the acquisition of unwarranted influence, whether sought or unsought, by the military industrial complex. The potential for the disastrous rise of misplaced power exists and will persist… We must never let the weight of this combination endanger our liberties or democratic processes.
Het monopoliekapitalisme houdt niet van vrijdenkers. Liefst heeft het een nuttige idioot als president, zoals Bush, of een beroepsakteur als Reagan. Maar mensen die af en toe een boek lezen, zoals Clinton en Obama, worden getolereerd zolang ze hun plaats in de pikorde kennen en er navenant naar handelen. Clinton nam zijn taak als PR-man van Monsanto heel ernstig op. Toen Dr. Arpad Pusztai de geringe voedingskwaliteit en het gevaar voor de volksgezondheid van transgene gewassen ontdekte in zijn labo en Groot-Brittanië op stelten zette, belde hij naar zijn vriendje Tony Blair . Pusztai werd ontslagen. Op staande voet. Maar de demokratie in Groot-Brittanië is nog niet helemaal dood. Parlementslid Norman Baker noemde Monsanto in maart 1999 “public enemy number one”.
They insist on thwarting consumer choice, bulldozing elected governments, and forcing their wretched products on the world’s population .
Het grondig uitgevoerde wetenschappelijke werk van Pusztai zou er uiteindelijk voor zorgen dat Europa een moratorium uitvaardigde tegen transgene zaden. Tijdelijk, want MNO’s halen altijd hun slag thuis.
Obama improviseert nooit. Hij leest braafjes al zijn speeches af van een teleprompter. Ondertussen trok hij 787 miljard USD extra overheidssteun uit, bovenop de 700 miljard USD die Bush reeds had voorzien, om “noodlijdende” banken en autofabrikanten te helpen. Senator Dick Durbin ziet het als volgt :
The banks – hard to believe in a time when we’re facing a banking crisis that many of the banks created – are still the most powerful lobby on Capitol Hill. And the frankly own the place .
De überkapitalisten zijn de eigenaars van de VS-regering, volgens senator Durbin. Duidelijker kan het niet gesteld worden. Het is een feit dat de belangrijkste overheidsfunkties allemaal worden ingevuld door mensen die lid zijn van de Council on Foreign Relations (CFR), opgericht door de Morgans en de Rockefellers in 1921. De CFR funktioneert in die zin zoals de KP in China – en zoals het er vroeger aan toe ging in de Sovjet-Unie. Presidenten Hoover, Eisenhower, Nixon, Ford, Carter, Bush en Clinton zijn allemaal CFR-leden, net als honderden van hun belangrijkste ambtenaren. De CFR is een sas waar men door moet wil als men een hoge overheidsfunktie ambieert in de VS (onafhankelijk van het feit of men Republikein of Demokraat is). Deze kunstmatige opsplitsing in twee partijen wordt door de überkapitalisten doelbewust aangewend om de kranten te vullen en het nieuws met oneliners op te fleuren, precies omdat partijpolitiek zich helemaal niet bezighoudt met fundamentele thema’s, zoals blijkt uit het “Banker’s Manifesto” van 1892 :
… the people must be kept in a state of political antagonism. The question of tariff reform must be urged through the organization known as the Democratic Party, and the question of protection with the reciprocity must be forced to view through the Republican Party. By thus dividing voters, we can get them to expand their energies in fighting over questions of no importance to us, except as teachers to the common herd.
De ambities van de Rothschilds en de Rockefellers kennen geen grenzen. Hun droom is een wereldregering – door hen gekontroleerd, uiteraard. Ze namen een optie op hun invloed binnen dat nieuw instituut door het geld voor te schieten om de grond te kopen waarop het VN-gebouw staat in New York. John D. Rockefeller III staat glunderend op de foto waarin hij een cheque overhandigt ter waarde van 8,5 miljoen USD aan de eerste sekretaris-generaal van de VN, Trygve Lie, in maart 1947 . Maar ook voor de Rockefellers staan tussen droom en realiteit soms onvoorziene obstakels. De VN is er helemaal niet in geslaagd politieke macht te onttrekken aan de nationale staten. De VN is daarom meer een praatbarak dan een orgaan dat erin slaagt bindende beslissingen op te leggen aan haar lidstaten. Haar funktie beperkt zich tot het goedkeuren van oorlogen in de “veiligheidsraad”.
Om de globalisering waar te maken op ekonomisch vlak richtten de überkapitalisten de WTO op in 1995. Haar zetel ligt in het bankparadijs Genève. Voorzitter Renato Ruggiero ziet zijn taak als volgt :
“We are writing the constitution of a single global economy.”
Dat zullen we geweten hebben. De WTO is de frontorganisatie van de MNO’s. De retoriek van de “vrije markt” heeft als doel de invasie van de nationale ekonomieën door MNO’s te rechtvaardigen. Alle nationale gezondheidsdekreten, voedselveiligheidsrichtlijnen en milieuwetten worden door de WTO beschouwd als obstakels voor de vrijhandel. In september 2006 oordeelde het WTO dat het moratorium van de EU met betrekking tot transgene gewassen een “illegale handelsbarrière” was , op dezelfde manier als het Britse Rijk vroeger van China eiste dat zij haar havens moest openstellen voor de invoer van opium .
Als we blijven vasthouden aan een ekonomie die afhankelijk is van olie voor haar energievoorziening en landbouwnutriënten, dan krijgen we er de hegemonie van de VS als militair imperium bovenop, met een nieuwe wapenwedloop tussen de NATO en China in het vooruitzicht. Wat nog overblijft van de demokratie in de VS zal steeds verder worden uitgehold. Denk hierbij aan de Patriot Act en de foltergevangenissen van Abu Graib en Guantánamo…
Het monopoliekapitalisme heeft lak aan het broeikaseffekt of het beschermen van het leefmilieu. Het broeikaseffekt hindert haar alleen maar omdat daardoor de keuze aan vakantiebestemmingen wordt ingeperkt. Diepzeeduiken wordt er minder boeiend door. The Wall Street Journal publiceerde in 2005 een lijst van vakantiebestemmingen gekeurd op basis van de aantasting van het koraalrif :
Avoid Sulawesi, where warming waters mean “coral reefs have experienced major bleaching in recent years, leading to new fees for diving at one marine park”. Also St. John, where the reef is so damaged that a dive operator “plays down the coral, instead selling customers on the chance to pet a sting ray.”
Verder zien ekonomen weinig hinder van het broeikaseffekt voor de VS omdat land- en bosbouw “amper 3 %” van het BNP vertegenwoordigt.
Yale economist William Nordhaus calculated how much America should be willing to spend in order to deal with the problem. Not much, in his widely publicized estimation, because “climate has little economic impact upon advanced industrial societies. Humans thrive in a wide variety of climatic zones. Cities are increasingly climate-proofed by technological changes like air-conditioning and shopping malls.” True, he mused, “snow skiing will be hurt – but water skiing will benefit.” In general, “most economic activity in industrialized countries depends very little on the climate. Intensive care units of hospitals, underground mining, science laboratories, communications, heavy manufacturing, and microelectronics are among the sectors likely to be unaffected by climatic change.” In fact, he said, the damage from global warming will be confined to farming and forestry, which represent only 3 percent of the country’s GNP. (McKibben, 2007 : 25)
Hieruit blijkt dat ekonomen leven in een virtuele realiteit van cijfertjes en grafieken, volledig geabstraheerd van de natuurlijke werkelijkheid. In deze virtuele wereld worden twee belangrijke evidenties geïgnoreerd :
– boekhoudkundige balansen kennen aan de natuur een nulwaarde toe, terwijl objektief gezien duidelijk is dat enkel de natuur reële waarde heeft : vruchtbare landbouwgrond, zoetwatervoorraden, bossen, rivieren en oceanen zijn de belangrijkste aktiva waarover de mensheid beschikt, om haar overleven nu en in de toekomst veilig te stellen; dat betekent ook dat de cijfertjes op de balansen de facto een maat zijn voor de vernietiging van de levende natuur binnen het monopoliekapitalisme. Het omzetten van natuurlijke aktiva in dollars en euros – met een efimere waarde – is teken van dekadentie;
– de waardetoekenning van “amper 3 %” van het BNP aan landbouwprodukten toont dat monetaire technieken niet in staat zijn de juiste prijs toe te kennen aan vitale behoeften; deze absurd goedkope prijs is niet alleen het gevolg van de doorgedreven mechanisering van de landbouw, die volledig olie-afhankelijk is, met haar kunstmest, landbouwmachines en wereldwijde export, maar vooral omdat de vrije markt buitenspel werd gezet : landbouwbedrijven krijgen subsidies van de overheid om de landbouwproduktie artificieel goedkoper te maken.
We kunnen deze leugens blijven geloven, net als de banken die apetrots rondlopen met hun nieuwe stempel “too big to fail”. We kunen blijven geloven in de virtuele realiteit waarin verondersteld wordt dat “the sky the limit” is. We kunnen wellicht nog enkele tientallen jaren verder, en proberen het beste te halen uit het huidige mens- en milieuvernietigende systeem – don’t worry, be happy -… tot de dam breekt… om dan uiteindelijk, noodgedwongen en onzacht gekonfronteerd te worden met de objektieve realiteit dat geld louter een illusie is en dat het enige wat werkelijk waarde heeft ons ekosysteem is met al haar natuurlijke rijkdommen.
On the list of important mistakes we’ve made as a species, this one seems pretty high up. A single-minded focus on increasing wealth has driven the planet’s ecological systems to the brink of failure, without making us happier. How did we screw up ?
The answer’s pretty obvious : we kept doing something past the point where it worked. Since happiness had increased with income in the past, we assumed it would do so in the future. We make these kinds of mistakes regularly : two beers made me feel good, so ten beers will make me feel five times better. (McKibben, 2007 : 42)
De wereldwijde klimaatverandering die het gevolg zal zijn van het broeikaseffekt zal schaarste veroorzaken van landbouwprodukten, waardoor de prijzen ervan de hoogte in zullen schieten. Zelfs de ekonomen gezeten in hun geklimatiseerde ivoren torens zullen hun cijfertjes en grafiekjes op hun plasmaschermen plots gekke kuren zien doen. Dan zullen ze noodgedwongen terug voeling krijgen met het feit dat hun eten geproduceerd wordt op het platteland en niet ergens in een of andere fabriek. Van de politiek hoeven we ook geen aktie te verwachten, zoals blijkt uit Kyoto, Kopenhagen en Cancun. Hoeveel druk wereldburgers ook laten voelen – in Kopenhagen met een petitie met 13 miljoen handtekeningen – slagen de MNO’s er altijd in hun agenda door te drukken. De politiek zal pas in beweging komen als de polen gesmolten zijn, het metaan op Siberië is vrijgekomen en alle gletsjers verdwenen zijn… Daar bestaat een spreekwoord voor in het Engels : Too little, too late.
De politiek die in de greep is van de überkapitalisten heeft geen zin om preventief op te treden in deze zaken. Dat wil niet zeggen dat de politiek niet preventief zou kunnen optreden, mocht ze dat willen. Vaccinaties worden op grote schaal ingeslaan als Big Pharma aan de bel trekt en waarschuwt voor virtuele pandemies als de varkensgriep. Autosnelwegen werden indertijd ook aangelegd met 2 á 3 rijvakken zonder dat er toen massa auto’s bestonden. Als preventie tegen de belangen van het monopoliekapitalisme indruist, dan kijken politici liever de kat uit de boom. Laat ons een voorbeeld geven uit Canada, voorheen een paradijs voor kabeljauwvissers. De legende wil dat men vroeger op de ruggen van de kabeljauw op het water kon lopen. Steeds meer vissersboten werden ingezet om de kabeljauw te vangen. Tot plots, in 1992, de netten leeg bleven. Pas dan, als het al veel te laat was, vaardigde de Canadese regering een moratorium uit. Zonder het minste effekt. De kabeljauw is nog altijd niet teruggekomen, en zal dat niet meer doen. Het uitroeien van een diersoort is een irreversibel proces. Op wereldvlak ziet men dezelfde trend. In 1988 bereikte de globale visvangst een piek. Sindsdien vangen we minder en minder vis. Wat doen de regeringen ? Niks. Volgens de regeringen zijn er geen grenzen aan de groei. Erger nog : volgens de ekonomen die in deze regeringen beslissingen nemen moet de ekonomie groeien. Dat schijnt goed te zijn voor de werkgelegenheid. Dat is onzin. In Canada zijn sinds 1992 40.000 kabeljauwvissers werkloos, wegens uitputting van een natuurlijke hulpbron die niet op een duurzame manier werd geëxploiteerd. Er zijn grenzen aan de groei. Daar kunnen we niet om heen. En als we het niet geweten willen hebben, dan zullen we vroeg of laat heel hard met de werkelijkheid gekonfronteerd worden.
Een koersverandering dringt zich op. We dienen de juiste morele keuzes te maken, en anderen te inspireren door ons voorbeeld.
Kiezen tussen gezonde voeding of junk food is een morele keuze. We zijn wat we eten : gezonde mensen vol energie, of junks die steeds meer drugs nodig hebben om min of meer overeind te blijven in de Brave New World (rilatin, lipitor, zocor, omeprazol, prozac, viagra…). Biodynamische groenten en fruit worden bemest met ter plaatse gemaakte kompost. Deze landbouwprodukten zijn niet alleen lekkerder, maar ook voedzamer. Probeer ook minder vlees en vis te eten, wat uw ekologische voetafdruk vermindert. Persoonlijke keuzes hebben globale gevolgen : organische landbouw heeft geen nood aan kunstmest – die uit olie wordt gewonnen – noch transgene zaden.
Het mantra dat tot vervelenstoe herhaald wordt door ekonomen overal ter wereld is dat ekonomische groei “welvaart” kreëert. Hoe zo ? Hoe kan een groeiende ekonomie welvaart kreëren als vissen worden gevist tot ze uitgeroeid zijn ? Hoe kan een groeiende ekonomie welvaart kreëren als het broeikaseffekt miljoenen milieuvluchtelingen zal produceren ? Hoe kan een groeiende ekonomie welvaart kreëren als de pracht en de schoonheid van de tropische wouden niet langer beschikbaar zal zijn voor ons nageslacht ?
Welvaart wordt door ekonomen gelijkgesteld aan materieel bezit. Het is evident dat basisbehoeften bevredigd moeten worden, maar vanaf een bepaald inkomen voegen extra snufjes en speelgoed bitter weinig toe aan het geluksgevoel. Net als er grenzen zijn aan de groei, zijn er grenzen aan het geluk dat we putten uit materieel bezit. In plaats van een groei-ekonomie hebben we behoefte aan een “steady state” ekonomie, waarin de konsumptie in evenwicht is met de beschikbare natuurlijke hulpbronnen, die op een duurzame manier worden geëxploiteerd. Daartoe moeten we ophouden de tropische wouden te kappen en moeten grote oceaangebieden beschermd worden.
Geluk putten we zeker niet uit een groter beeldscherm, een snellere PC, een lichtere GSM, een ipod met een groter geheugen of een nieuwer automodel. Reëel geluk bestaat voor de mens uit het kontakt met de natuur en de relaties met onze medemensen, precies datgene wat het kapitalisme vernietigt of minprijst. Dit is een morele keuze van het allerhoogste belang. We zijn wat we doen. Op persoonlijke schaal kunnen we overschakelen naar duurzame energie, en beslissen geen (nieuwe) wagen te kopen als die niet elektrisch aangedreven wordt. Verder kunnen we zonnepanelen plaatsen op ons dak, ons huis isoleren, en energiezuinige en duurzame apparaten kopen. Vermijd verder wegwerpprodukten en -verpakkingen, komposteer uw organisch afval en recyckleer de rest. Het zijn al bij al simpele dingen, maar ze maken een wereld van verschil.
Uit deze persoonlijke keuzes kan een ekonomie emergeren van kleine bedrijven en koöperatieven die funktioneren los van Wall Street, Exxon en Monsanto : een levende demokratie waarbij de welvaart binnen de lokale gemeenschap herverdeeld wordt… Uit iedere cent die we uitgeven laten we onze voorkeur blijken voor een ekonomie van MNO’s of voor de lokale ekonomie, voor het rijker worden van de überkapitalisten of voor het rijker worden van de gemeenschap waarin we leven.
Last but not least : demokratie is te belangrijk om uit te besteden aan politici. Ons denken kan niet gedelegeerd worden. Als we onze vrijheid serieus nemen, dan zullen we die ook daadwerkelijk moeten afdwingen. Als we staan op ons recht op zelfbeschikking dan dienen we dat recht ook uit te oefenen, op lokaal vlak, met de buren, vrienden en kennissen samen te komen om lokale politieke standpunten te formuleren en samen te realiseren. Of kijkt u liever naar de laatste reality of soap op TV ? Samen tegen de stroom inzwemmend werkt stimulerend en stemt optimistischer. Ons politieke gedrag blijkt niet uit het stemhokje, maar door onze inzet voor de gemeenschap waarin we wonen. Een reële tegenmacht is mogelijk als we onze lokale ekonomieën en lokale gemeenschappen versterken. Op termijn kunnen deze lokaal werkende gemeenschappen via internet verbonden worden om zo globale standpunten in te nemen (Conscious Community Network).
Het bewust maken van deze alternatieve morele keuzes opent de weg voor een humanistische wereld, waarin verantwoordelijkheidsgevoel, solidariteit en empatie de prime movers zijn van het menselijke handelen, in plaats van hebzucht en afgunst, die mensen alleen maar ongelukkig en depressief maakt. Rijkdom wordt hierbij niet langer uitgedrukt in termen van geld, maar gemeten aan de hand van de zuiverheid van het water, de uitgebreidheid van de natuurparken en het in stand houden van de biodiversiteit. Dit is geen utopie, maar een eutopie – een wereld waar het goed leven is.
