In de mobilisatie voor de aanpak van groeiende wachtlijsten en meer toegankelijkheid van de geestelijke gezondheidszorg zien we een federale overheid die meer psychiatrische bedden en psychologen voorziet met middelen vanuit de sociale zekerheidskas, al dan niet in een residentiële setting. Maar de klemtoon op gespecialiseerde hulp houdt, volgens ons, de mythe in stand dat psychische problemen enkel door specialisten kunnen aangepakt worden. Of er wordt gerekend op geneesmiddelen, al of niet voorgeschreven. Dit leidt tot overconsumptie met dikwijls schadelijke neveneffecten en hoge maatschappelijke kosten.
In werkelijkheid vraagt het herstel van psychische gezondheid, volgens de werkgroep Zorg om Zorg van Hart boven Hard, om praktijken waar zorgverleners en zorgvragers elkaar benaderen in een gelijkwaardige relatie. Verschillen moeten ook verwelkomd worden en ervaringskennis moet een belangrijke rol kunnen spelen. Door de psychische kwetsbaarheid van ieder te erkennen kan het stigma rond psychische zorg verdwijnen en tegelijkertijd kan diep psychisch lijden ernstig genomen worden – naar wij hopen, zonder wachtlijsten én met de nodige zorg ook voor de naasten.
Wij stellen ook vast dat er op veel verschillende plaatsen in Vlaanderen al allerlei laagdrempelige initiatieven zijn, waar mensen met psychische problemen terecht kunnen. Dat gaat van herstelcafés tot mobiele zorgteams, inloopcentra, lotgenotengroepen, integratie-initiatieven zoals kwartiermaken of zorgzame buurten, in buurtwerkingen of verenigingen … Ze zijn in de huidige maatschappij die, menen wij, de prioriteiten fout legt van onschatbaar belang en kunnen erger voorkomen. Door deze initiatieven te versterken en met elkaar te verbinden, kunnen we ertoe bijdragen dat mensen zich door een brede groep in de maatschappij gedragen voelen. Zij helpen ook om de huidige sterke focus op individuele zorgtrajecten aan te vullen en, waar nodig, kunnen zij mensen ondersteunen in hun zoektocht naar meer gerichte zorg.
Wij vinden het belangrijk dat professionele deskundigen inzetten op ondersteuning van laagdrempelige, maatschappelijke initiatieven en basiswerkers en met hen samenwerken, in een elkaar wederzijds versterkende beweging. De Vlaamse overheid draagt al beperkt bij door zulke initiatieven te ondersteunen, maar meer steun en uitbreiding van dit beleid vinden wij noodzakelijk. We vragen ook een andere financiering in de geestelijke gezondheidszorg die ervoor zorgt dat preventie en samenwerking van welzijn en gezondheid vanzelfsprekend worden. Wij ervaren dat een forfaitair betalingssysteem zoals in wijkgezondheidscentra, samenwerking en preventie gemakkelijker maken en kan bijdragen tot kostenverminderingen.
Als burgerbeweging willen wij naar aanleiding van de 10-daagse van de geestelijke gezondheidszorg een beleid vragen dat een sterk uitgebouwde preventieve en toegankelijke zorg voor welzijn én gezondheid waarmaakt, waar betrokken professionals elkaar ondersteunen ten dienste van kwetsbare mensen en groepen en een warme samenleving.
Wij willen aan de verantwoordelijke ministers vragen daarrond samen initiatief te nemen. Aan de politieke partijen vragen wij ook om zich door onze visie te laten inspireren bij de vormgeving van hun partijprogramma’s.
Ben je akkoord met deze tekst, dan kan je hem hier ondertekenen.
