De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Griekenland is ook slachtoffer: halt aan de financiële speculatie
Europa, Griekenland, Financiële crisis, EU-obligaties, Rente -

Griekenland is ook slachtoffer: halt aan de financiële speculatie

vrijdag 26 maart 2010 16:06
Spread the love

De Griekse financiële crisis blijft aanwezig in de internationale aandacht. Op 3 maart kondigde de Griekse regering aan 4,8 miljard euro extra te besparen op de overheidsfinanciën. De btw-tarieven worden verhoogd van 19 naar 21 percent, pensioenen worden bevroren en de ambtenaren moeten fors inleveren op hun loon. Algemeen waren de Europese reacties positief en ook de financiële markten reageerden ‘positief’ op de aangekondigde besparingen. Dit blogstuk pleit er echter voor om de Griekse crisis ook eens in een ander perspectief te bekijken en verwijt de Europese Unie wat kortzichtigheid. De Griekse overheid is immers niet enkel ‘dader’ (door hun ‘creatief’ boekhouden), maar is zeker en vast ook slachtoffer van de willekeur van de financiële markten. Daarnaast stel ik voor om voortaan te werken met gezamenlijke EU-obligaties om de rente op overheidstekorten voor alle lidstaten naar beneden te helpen, gecombineerd met een versterkt (maar ook verstandiger) toezicht op de begrotingstekorten.

Laten we beginnen met de eerste stelling: Griekenland is niet enkel ‘dader’, maar ook ‘slachtoffer’. Enerzijds klopt het dat een deel van de Griekse problemen voortkomen uit hun ‘opgefleurd’ begrotingswerk. Toch zijn er ernstige aanwijzingen dat de Grieken ook slachtoffer geworden zijn van aanzienlijke financiële speculatie. Specifiek zijn er vermoedens dat er op grote schaal werd gespeculeerd met zogenaamde ‘credit default swaps’, een verzekering die wordt aangegaan om de kredietverlener te beschermen tegen mogelijke wanbetalingen van de kredietnemer. In mensentaal: de beleggers die Griekse staatsobligaties kopen, beschermen zich op die manier tegen mogelijke wanbetalingen van de Griekse overheid. Nu zijn er tekenen dat er massaal werd gespeculeerd met deze ‘credit default swaps’ en dat op die manier de rente op Griekse staatsleningen kunstmatig de hoogte is ingedreven. Deze vermoedens zullen worden onderzocht door de Europese ‘beurswaakhond’ (lees hier meer hierover). Pittig detail hierbij is dat dezelfde vorm van speculatie ook in verband wordt gebracht met het failliet van Lehman Brothers. De kern van de zaak is dat de Grieken tegen een onredelijke rente moeten lenen en dat op die manier de Griekse financiële put alleen maar aanzienlijker wordt. Een mooie illustratie is dat de vraag naar Griekse obligaties op de financiële markten veel groter is dan het aanbod, wat aantoont dat de rente wel heel aanlokkelijk (lees: opgeblazen door speculatie) lijkt voor investeerders.

Daarnaast is er ook een andere manier om de stabiliteit van de eurozone veilig te stellen: de keuze voor gezamenlijke EU-obligaties. Hierbij worden er obligaties uitgegeven waarbij de hele eurozone garant staat voor de terugbetaling ervan. Dat heeft als voordeel dat voor vele landen de rente die op leningen moet betaald worden veel kleiner zal zijn. De meeste landen uit de eurozone hebben immers een uitstekende kredietwaardigheid, waardoor de zogenaamde risicopremie op overheidsleningen beperkt blijft. Nu, sommigen zullen echter argumenteren dat er hierbij een kans is op zogenaamde ‘moral hazard’, waarbij sommige landen zich niets zullen aantrekken van hun begroting omdat de andere landen deze ‘handicap’ toch zullen rechttrekken. Het antwoord hierop is een versterkt Europees toezicht (zeker), maar ook een verstandiger toezicht. Het huidige Europees verdrag (het zogenaamde stabiliteitspact) stelt immers dat de begrotingstekorten maximaal mogen oplopen tot 3% van het BNP. Het grote probleem hierbij is echter dat er onvoldoende rekening wordt gehouden met de economische conjunctuur, waardoor het stabiliteitspact in goede economische tijden redelijk soepel is, maar in slechte economische tijden ronduit onhaalbaar en zelfs onwenselijk is (lees hier meer hierover). Daarom moet het stabiliteitspact herschreven worden zodat het meer compatibel is met zogenaamd ‘contracyclisch budgettair beleid’: zuinig zijn in goede tijden en stimuleren in slechte tijden. In de huidige economische recessie moet het voor overheden mogelijk zijn om dieper te gaan dan de voorziene 3%. Ten slotte kan er toch eens fijntjes op gewezen worden dat geen enkel land uit de eurozone op dit moment voldoet aan de bepalingen uit het stabiliteitspact.

Olivier Pintelon

26 maart 2010

Dit stuk werd reeds op 14 maart 2010 gepubliceerd op www.poliargus.be

take down
the paywall
steun ons nu!