PHM-SA voert campagne voor een universeel, solidair en humaan gezondheidssysteem voor álle Zuid-Afrikanen

Thokozile Madonko werkt voor de People’s Health Movement – Zuid-Afrika (PHM-SA) sinds eind 2012. Haar job bestaat erin om de leden van PHM-SA zo veel mogelijk te motiveren om mee te strijden en zich in te zetten voor het algemene streefdoel van de organisatie: gezondheid voor iedereen!Thoko’s takenpakket varieert van administratief werk, tot training en mentoring. Haar motto: “Enkel door de kracht van mensen in de gemeenschappen te versterken zal de gewone man in de straat in staat zijn om de overheid verantwoordelijk te houden voor haar beslissingen die het recht op gezondheid beïnvloeden.” Momenteel is een van de voornaamste bezigheden van PHM-SA decampagne over het Nationale Ziekteverzekeringsstelsel (National Health Insurance – NHI). Waar draait deze discussie om en wat zijn de strijdpunten van de PHM-SA? Deze vragen trachten we te beantwoorden.

Elke dag wordt de ongelijkheid in de Zuid-Afrikaanse samenleving zichtbaar aan de deuren van de ziekenhuizen: jonge kinderen die sterven aan ondervoeding, patiënten met brandwonden door de ontploffing van de paraffinestoof in hun krotwoning, slachtoffers van huiselijk geweld en verkrachting, mensen die getroffen zijn door de HIV/aidsepidemie of door tuberculose en dringende medische hulp nodig hebben.

De gezondheidszorg in Zuid-Afrika is bij de meest gecommercialiseerde in de wereld. Er is sprake van twee parallelle systemen: een privé en een publiek circuit. De publieke gezondheidszorg kampt met een tekort aan middelen en personeel, maar staat wel in voor de zorg voor 85% van de bevolking. Dit heeft tot gevolg dat een groot deel van de Zuid-Afrikanen geen toegang heeft tot een goede gezondheid en daardoor ook minder kans maakt op een goede job en het moeilijker heeft om een opleiding te volgen of aan het gemeenschapsleven deel te nemen.

Het goede nieuws is echter dat de huidige regering zich wil inzetten voor betere en kwaliteitsvolle gezondheidszorg voor iedereen, onder de vorm van een nationaal ziekteverzekeringsstelsel (NHI). In het eerste NHI-voorstel van de overheid werd uitgegaan van een universele en solidaire benadering van gezondheidszorg. De herwerkte versie wordt verwacht in de zomer van 2013 en hierop zal de civiele maatschappij bemerkingen en aanvullingen kunnen maken. De PHM-SA zal samen met andere gezondheidsorganisaties deze kans om het beleid mee vorm te geven ten volle aangrijpen. 

De campagne van PHM-SA over het NHI is reeds gestart en zet de volgende basisprincipes voor een solidaire, universele en humane gezondheidszorg voorop:

1. Gezondheid is een recht, geen privilege!

2. Er moet een eengemaakt publiek gezondheidsstelsel georganiseerd en gefinancierd door de overheid komen.

3. Essentiële gezondheidsdiensten moeten gratis aangeboden worden.

4. Gezondheidszorg moet gefinancierd worden door een progressief belastingsysteem, waarbij de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen.

5. Gezondheidszorg mag niet gedreven worden door winst en business-principes. Dit zorgt immers voor een curatieve i.p.v. een preventieve aanpak en kan perverse effecten hebben.

6. Eerstelijnszorg moet de basis van het gezondheidssysteem vormen, opdat gezondheidszorg zo dicht mogelijk bij de mensen staat. Gezondheidspromotoren uit de gemeenschappen moeten opgeleid en eerlijk betaald worden voor hun diensten.

7. De sociale determinanten van gezondheid moeten ook een plaats krijgen in het beleid rond gezondheid (proper water, gezonde voeding, sanitaire voorzieningen, goede huisvesting, familieplanning, opvoeding en werkgelegenheid). Gezondheid staat immers niet op zichzelf.

8. Het publiek gezondheidsstelsel moet een hoge kwaliteit kunnen bieden aan alle patiënten.

9. Gemeenschappen moeten kunnen participeren aan de beleidsvorming en budgettering van hun gezondheidsdiensten d.m.v. lokale gezondheidscomités.

10. De ongelijkheid tussen landelijke en stedelijke gezondheidsvoorzieningen moet weggewerkt worden door het aantrekken van personeel en het verbeteren van de infrastructuur in rurale gebieden.

fos steunt de lobby- en mediacampagne van PHM-SA en stelt vast dat de sensibiliseringsactiviteiten het voorbije jaar ruim bijval hebben gekregen van andere gezondheidsorganisaties, zoals Women on Farms Project (ook partner van fos), en de leden van PHM-SA zelf. Ook verschenen verschillende artikels in de kranten, werd er een pamflet en een video gemaakt voor de NHI-campagne en werden verschillende workshops gehouden over dit thema.

Auteur: Anna Ushamba, Lien Bauwens 
Contact: lien.bauwens@fos-socsol.be