De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Gezond leven in El Salvador: Ondervoed of oververzadigd?

Gezond leven in El Salvador: Ondervoed of oververzadigd?

maandag 15 januari 2018 11:40
Spread the love

Beeld: World Food Programme

Voeding als hefboom voor gezondheid

Ook anno 2018 is ondervoeding de wereld nog niet uit. Intussen kampt een steeds groter deel van de wereldbevolking met overgewicht. Die twee tendensen zie je gelijktijdig in Centraal-Amerika: een deel van de Salvadoranen is ondervoed, maar intussen is er ook steeds meer obesitas. Hoe kan dat?

De laatste jaren lijkt in Vlaanderen de ene gezonde voedingshype de andere op te volgen. Super foods, koolhydratenarme diëten, raw food, noem maar op. Misschien zijn sommige hypes wel overdreven, maar het staat in ieder geval vast dat gezond en evenwichtig eten belangrijk is. Iets waar de socialistische mutualiteiten al langer op hameren en in 2017 nog via hun campagne lekker normaal extra in de verf zetten. Maar ook elders is ‘normaal’ eten niet vanzelfsprekend. Bijvoorbeeld in El Salvador, waar ondervoeding en obesitas dagdagelijkse realiteit zijn.

Ondervoeding

Wanneer we denken aan landen in het Zuiden, denken we vaak aan ondervoeding. Dat is niet onterecht, kijk maar naar de verschrikkelijke hongersnoden in Zuid-Soedan, Nigeria, Jemen en Somalië. Ook in andere landen is ondervoeding een probleem. Bijvoorbeeld in El Salvador. Het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties merkt op dat 17% van de minvijfjarigen er lijdt aan chronische ondervoeding. In bepaalde plattelandsgebieden loopt dat op tot 40%. De overheid zet daarom in op de bestrijding van ondervoeding bij kinderen. Onder andere door programma’s zoals ‘Vaso de leche’ (glas melk) en ‘Escuelas Saludables’ (gezonde scholen), waarbij kinderen op school een gezonde maaltijd en melk krijgen.

Obesitas

In schril contrast met het probleem van ondervoeding, staat de obesitasepidemie in El Salvador. Maar liefst 65% van de volwassenen lijdt er aan overgewicht of obesitas. Ook bij kinderen en jongeren neemt overgewicht toe. 6% van de minvijfarigen, een kwart van de lagere schoolkinderen en twee op vijf adolescenten zijn te zwaar of obees. Met de leeftijd, stijgt dus ook het aantal Salvadoranen met gewichtsproblemen. Dokters, voedingsspecialisten, internationale organisaties, sociale organisaties en nationale beleidsmakers spreken allen van een zorgwekkende tendens.

Vrijhandel

Velen wijzen naar de voedingsindustrie als grote schuldige. Fastfood, snacks, frisdranken en andere verwerkte voedingsproducten met een hoog vet-, suiker- en zoutgehalte zijn goedkoop en dan ook populair. De vrijhandel met de Verenigde Staten, vanwaar grote hoeveelheden voedsel naar Centraal-Amerika worden ingevoerd speelt een belangrijke rol in het veranderende voedingspatroon van de bevolking. Een studie wees uit dat de gemiddelde invoertarieven in Centraal-Amerika gedaald zijn van 45% in 1985 tot slechts 6% in 2000. Hierdoor verdubbelde de voedingsimport, voornamelijk verwerkte voeding.

Handelsliberalisering heeft een rechtstreekse invloed gehad op de beschikbaarheid en de prijs van vlees en verwerkte voedingsproducten. Op zich lijkt het misschien geen slechte evolutie dat voeding goedkoper wordt, zeker in landen waar ondervoeding een groot probleem is. Maar als het voornamelijk gaat om verwerkte voeding met hoge energetische waarde en hoge vet-, suiker- en zoutgehaltes heeft dat gevolgen. Arme huishoudens zijn gevoeliger voor prijsdalingen en zijn dus snel geneigd om voor de goedkoopste en gemakkelijkste, maar niet de gezondste voeding te kiezen.

Stilzitten

Een tweede oorzaak is het gebrek aan beweging, ook bij kinderen. Volgens onderzoekers zouden kinderen na schooltijd, waar ze ook al bijna de hele dag op een stoel zitten, te veel tijd voor de tv en de computer doorbrengen. Ook volwassenen hebben te weinig beweging, vaak door een gebrek aan vrije tijd en aan geld om een sport te beoefenen. Problemen die we in België maar al te goed kennen. Maar ook dagelijkse lichaamsbeweging door te wandelen en te fietsen hebben de Salvadoranen amper. In vele onveilige buurten is de auto of de bus een veel betrouwbaardere manier om zich te verplaatsen.

Gezondheidszorg

Het hoeft niet te verwonderen dat, met steeds meer ongezonde voedingswaren en een gebrek aan lichaamsbeweging, ook het aantal zwaarlijvige en obese Salvadoranen is gegroeid. Dat is wel degelijk een probleem voor de volksgezondheid. Obesitas kan lijden tot diabetes, hoge bloeddruk, nierproblemen en zelfs kanker. Maar liefst drie op twintig Salvadoranen lijdt aan obesitas. Dat zet het gratis nationale gezondheidssysteem zwaar onder druk. Er zijn dan ook geregeld tekorten aan noodzakelijke medicatie zoals insuline. Buiten de kost in mensenlevens, familiale problemen en sociale en werkgerelateerde problemen, betekent de obesitasepidemie dus ook een enorme kost voor de maatschappij en voor het publieke gezondheidssysteem.

Oplossing?

Daarom zoekt de overheid naar oplossingen. Het is niet eenvoudig, maar een sterk beleid kan de negatieve tendens ombuigen. Ten eerste is sensibilisering over gezonde voeding essentieel. Dat kan op school, maar kan ook via gezondheidscentra, het werk of dankzij campagnes op nationale televisie. Daarnaast bekijkt de overheid of ze regulerend kan optreden en bepaalde ongezonde voedingswaren zwaarder kan belasten en gezonde voeding goedkoper kan maken. Een suikertaks dus, niet naar het flauwe voorbeeld van België, maar naar dat van Mexico. Daar werd in 2014 een taks van 10% ingevoerd op frisdranken, een serieuze prijsstijging voor de consument dus. Twee jaar later blijkt de taks er vruchten af te werpen, want in 2015 lag het verbruik 9,7% lager dan voor de taks in 2013. Een belangrijk duwtje in de rug naar een gezondere levensstijl…

Auteur: Liesbet Vangeel

take down
the paywall
steun ons nu!