België moet zorg dragen voor
al haar kinderen, los van hun statuut of het statuut van hun ouders. Dat vragen
Platform Kinderen op de vlucht, Samenlevingsopbouw Brussel en UNICEF België na
het debat op 10 april naar aanleiding van de opvallende aanwezigheid van een
groot aantal families zonder wettig verblijf in de Brusselse winteropvang de
voorbije maanden.

Verschillende experts
beschreven al eerder de impact op kinderen wanneer zij samen met de ouders
langdurig zonder papieren in België verblijven.

De organisaties willen
voornamelijk aankaarten dat bij de benadering van deze kinderen, het welzijn en
belang van het kind te weinig centraal staan in het migratiebeleid. De
begeleiding van gezinnen met kinderen is momenteel enkel gericht op terugkeer.
Hiermee gaat de Belgische overheid voorbij aan twee complexe situaties: die
waarin de gezinnen zich vandaag bevinden en die waaraan zij ontsnapt zijn.

Dat dit ook gevolgen heeft
voor het hele gezin bevestigt Geertrui Serneels, psychologe bij Solentra vzw: “kinderen
nemen vaak noodgedwongen een verantwoordelijke rol  op in de familie. Hun
ouders krijgen het gevoel dat ze falen in hun rol omdat zij door hun beperkte
toegang tot sociale basisrechten hun kinderen niet kunnen bieden wat ze als
ouder nodig achten. De ouders voelen zich gekwetst en onbekwaam.”

De organisaties willen een
uitgebreide analyse en evaluatie van de impact die het huidige opvangbeleid
heeft op deze kinderen en hun families. De impact op alle levensdomeinen moet
in kaart gebracht worden in lijn met de internationale wetgeving rond kinder-
en mensenrechten. Die evaluatie zou starten tijdens het verblijf van deze
gezinnen zonder wettig verblijf in België, maar zou verder lopen na de
terugkeer naar hun land van herkomst.

Ook moet er onderzocht worden
waarom zoveel families verkiezen onder te duiken in plaats van beroep te doen
op een plaats in het open terugkeercentrum. Hoewel de overheid volledig inzet
op de aanpak van terugkeer, is er momenteel geen sprake van een onderzoek naar
de effecten van het beleid.

De duurzame oplossing voor
deze kinderen en hun families kan in België liggen of in het land van herkomst
na een vrijwillige terugkeer. Als we inzetten op die terugkeer, dan is het
cruciaal om die zinvol en duurzaam te maken voor deze families. Daarvoor is een
intensieve voorbereiding noodzakelijk. Dat kan onder meer door familiebanden
aan te halen, stages en vormingen aan te bieden en projecten te ondersteunen.

Ook Kinderrechtencommissaris
Bruno Vanobbergen wil het welzijn van deze kinderen centraler plaatsen: “We
moeten investeren in een volwaardig toekomstperspectief voor het kind. We
moeten goed nadenken hoe dit op een geloofwaardige manier kan gebeuren. Zij
moeten de tijd en ruimte krijgen om hier zelf over na te denken. De huidige
context staat dit niet toe.”