HMS Prince of Wales en HMS Queen Elizabeth (Wikipedia, foto: Jay Allen)
De sociaaldemocraten van Duitsland en Engeland smeden plannen voor de militaire samenwerking van de beide landen. De Engelse Labour Party maakt immers een goede kans om de volgende verkiezingen te winnen, en dan kan ze haar stempel drukken op het beleid. En in Duitsland staat de SPD sterk en levert ze de Bondskanselier. Een recent werkdocument in sociaaldemocratische kringen spreekt over samenwerking tussen de strijdkrachten en ook tussen de wapenindustrieën van de twee landen.
Op overlegniveau zouden de ministers van “defensie” en van buitenlandse zaken nauw moeten gaan samenwerken en regelmatig in groep vergaderen. Een van de ideeën is ook het sturen van een gemeenschappelijke vloot naar de Stille en de Indische Oceaan, bestaande uit een vliegdekschip en begeleidende oorlogsschepen…
Vanwaar dit initiatief? Duitsland concurreert met Frankrijk om de sterkste en de leidende staat van Europa te zijn. Tegelijk zijn er wrijvingen tussen Duitsland en de VS, omdat Amerika zijn wil opdringt binnen de NAVO en de lidstaten als “vazallen” behandelt die trouw moeten volgen wat de baas in de VS beslist, en omdat de relatie met de VS tot verzwakking van Duitsland leidt. Engeland is de sterkste militaire macht in Europa en de combinatie Duitsland-Engeland zou een beter tegengewicht verschaffen tegen de Amerikaanse dominantie in Europa. “Strategische souvereiniteit” is de slogan tegen de “vazalisering” van de Europese landen.
Maar ook Duitsland wil graag de baas spelen. Tegen zijn drang tot dominantie is in 2010 al een militair samenwerkingsakkoord gesloten tussen Engeland en Frankrijk, de “Lancaster House treaties”. Het geplande nieuwe Duits-Engelse verdrag is hierdoor geïnspireerd, maar is een zet van Duitsland om zijn machtspositie binnen Europa uit te bouwen. In plaats van het bestaande verdrag tussen Engeland en Frankrijk uit te breiden met of te vervangen door een Duits lidmaatschap, zou er een parallelle constructie komen.
De samenwerking tussen Frankrijk en Duitsland verloopt stroef en is door concurrentie getekend. Frankrijk heeft op Duitsland voor dat het een permanente zetel heeft in de VN-Veiligheidsraad en over een eigen kernwapen beschikt. Dat maakt jaloers! Duitsland zou liefst hebben dat Frankrijk zijn kernwapens in de Europese defensie invoert en er niet meer alleen over beslist, maar daar voelt Frankrijk niets voor. En natuurlijk zou Duitsland ook graag een permanent lid van de Veiligheidsraad worden, maar dat is nog niet gelukt.
Concurrentie tussen wapenindustrieën
De spanningen en de concurrentie zijn ook elders zichtbaar. Terwijl er een gemeenschappelijk project loopt om een Frans-Duitse tank te bouwen, heeft de Duitse wapenindustrie snel een zeer performante tank ontworpen die dat project beconcurreert en eigenlijk onderuithaalt, de Panther KF51… (1)
Bij de gevechtsvliegtuigen is er een soortgelijk fenomeen. Duitsland werkt met Frankrijk en Spanje samen aan een gevechtsvliegtuig (FCAS-project), maar er bestaat ook een Brits-Italiaans-Zweeds-Japans project daarvoor, de bouw van de “Tempest”, dat sneller en beter loopt dan het Frans-Duits-Spaanse. (Er is o.a. een flinke machtsstrijd tussen de bedrijven die hieraan meewerken.) Duitsland lijkt wel te willen toetreden tot de Tempest-groep, en daarmee zijn deelname aan het Frans-Spaanse project eigenlijk uit te hollen of in te trekken.
Een eerste impressie van de nog te bouwen Tempest van de Royal Air Force (foto RAF), die tegen 2035 operationeel zou moeten zijn.
Ondertussen is de vraag natuurlijk waarom er parallel twee vreselijk dure initiatieven voor de bouw van een nieuw gevechtsvliegtuig lopen en waarom die niet samenwerken? Bovendien heeft Duitsland ook al een bestelling geplaatst voor de Amerikaanse F-35, en de Franse Rafale links laten liggen. Daar kan Frankrijk niet om lachen.
Een oorlogszuchtig Europa
Maar afgezien van de hoge kosten, de machtsstrijd tussen landen en tussen bedrijven, en tussen de VS en Europa, is een dieperliggende vraag: is die militarisering van Europa wel nodig en zinvol? De enorme sommen die uitgegeven worden zouden de wereld een stuk leefbaarder kunnen maken en conflicten kunnen afzwakken in plaats van ze aan te wakkeren. Een Europese “defensie” in de Indische en in de Stille Oceaan heeft meer weg van imperialisme en het doordrukken van eigen belangen dan van landsverdediging. De grootmachtsfantasieën en de oorlogszucht van Europa beloven een akelige toekomst voor Europa en de wereld.
En wat moet die Engels-Duitse vloot precies gaan doen in de Stille en de Indische Oceaan? Dat is momenteel een conflictgebied waar Amerika zijn anti-Chinese agressie wil uitleven, een regio die door de VS voorbereid wordt op een oorlog. Moeten Engeland en Duitsland, en bij uitbreiding Europa, de VS steunen in hun drang om een opkomende grootmacht te bevechten met als enig doel zelf de wereld te kunnen overheersen?
Bronnen:
“Die Vasallisierung Europas”, German Foreign Policy, 11 mei 2023
“Der Vasallisierung entkommen”, German Foreign Policy, 24 mei 2023
Jürgen Wagner, “Im Rüstungswahn. Deutschlands Zeitenwende zu Aufrüstung und Militarisierung”, Papyrossa, Köln 2022
https://www.thedefensepost.com/2022/12/16/france-contract-next-gen-fighter-jet/
https://asiatimes.com/2022/11/german-f-35-deal-saps-europes-joint-fighter-dream/
