De EU heeft het nastreven van vrede op aarde in haar principes staan. Toch reageren hooggeplaatste figuren ervan met boosaardige opwinding op de gesprekken die de Hongaarse premier Viktor Orbán, voor een half jaar voorzitter van de Europese Raad, over de oorlog in Oekraïne is gaan voeren in Oekraïne, Rusland, China en de VS. Die opwinding is pijnlijk-komisch, want zij heeft kleuterniveau: ik ben boos, dus maak ik jouw speelgoed kapot! Zo arrangeerde de EU-opperdiplomaat Borrell dat de vergadering van de buitenlandministers, die normaal in Hongarije zou plaatsvinden, in Brussel georganiseerd zal worden. Dat is bedoeld als een affront voor Hongarije en zijn premier, maar Borrell maakt vooral zichzelf belachelijk met dit soort pestgedrag. En hij heeft ook al een aantal ministers geïrriteerd met de door hem doorgedrukte sanctie. Josep Borrell en Louis Michel verkondigen nog steeds de zwaar verwrongen, debiel ogende NAVO-versie van de recente geschiedenis van Oekraïne. (1)
De EU wil bijdragen tot de vrede (???)
Wat staat er in de principes van de EU? “In de betrekkingen met de rest van de wereld streeft de EU ernaar haar waarden en belangen te handhaven en te bevorderen; bij te dragen tot de vrede, de veiligheid en de duurzame ontwikkeling van de aarde”. Een kritische lezer kan zich daarbij afvragen of de waarden en belangen ook strijdig kunnen zijn met het bijdragen tot vrede? Maar tegen de achtergrond van dat vredesprincipe is het feit dat Viktor Orbán gesprekken is gaan voeren over Oekraïne met de direct belanghebbende landen en de invloedrijke grootmachten helemaal in overeenstemming met de EU-beginselen en getuigt het van een frisse en dynamische aanpak. Orbán deed daarbij niets verkeerds: hij legde contact en luisterde, maar sloot geen engagementen af. Hij pretendeerde niet namens de EU te spreken of daartoe gemandateerd te zijn.
Maar toch werd hem door EU-prominenten kwalijk genomen wat hij deed. Borrell voelde zich gepasseerd en betwistte de bevoegdheid van Orbán om initiatieven te nemen. Maar wat heeft hijzelf eigenlijk al gepresteerd om de Oekraïense kwestie tot een oplossing te brengen? En heeft hij even krachtig geprotesteerd tegen het eigengereide optreden van Ursula Von der Leyen in de Palestijnse kwestie? Die was er toch in geslaagd hem helemaal te overschaduwen, op te treden als de stem van de EU en haar eigen (en de Duitse) pro-Israëlstandpunten in de media uit te bazuinen… Bevoegdheidsoverschrijding van de grove soort…
Het periodiek German Foreign Policy (GFP) tekent daarbij aan dat de EU een sterk onderscheid maakt tussen wat de grote landen mogen, en wat de kleine. Als de Franse president praat over het sturen van Franse troepen naar Oekraïne, wat indruist tegen de EU-consensus – en tegen het vredesprincipe van de EU! – lokt dat geen afkeuring uit, maar als de premier van een klein land als Hongarije in overeenstemming met het vredesprincipe van de EU een initiatief neemt in de richting van vredesonderhandelingen over de Oekraïense kwestie, wordt hij fel bekritiseerd en gepest en wordt er gepraat over de vraag hoe hij buiten spel gezet kan worden.
De EU-top heeft te weinig voeling met de bevolking
De pro-oorlogskoers die de EU, tegen haar eigen vredesprincipe in, voert, stuit nochtans op problemen. Tegenstanders van Orbán zijn ervoor beducht dat al te scherpe reactie tegen zijn vredesinitiatief hem in een rendabele slachtofferrol kan duwen… Of misschien zelfs een heldenrol? Orbán is in lijn met een trend die zegt dat er een onderhandelde oplossing moet komen voor de Oekraïense kwestie, en dat blijven oorlog voeren en oorlog aanwakkeren daar niet toe bijdraagt. Naast de havikslanden zoals Polen, de Baltische staten, Finland en Zweden, is er in andere landen een stijgende tendens tegen verdere wapenleveringen aan Oekraïne en voor het beëindigen van de oorlog: in Duitsland bij 40 % van de bevolking, in Tsjechië bij 42%, in Italië 53% en in Bulgarije 63%.
Moet er druk uitgeoefend worden op Kiev om te onderhandelen met Moskou? Ja, vindt 41% van de bevolking in Duitsland, 57% in Italië en 59% in Griekenland. In Frankrijk is 36% van de bevolking voor vredesgesprekken en maar 30% voor de voortzetting van de oorlog. Maar deze trend tegen de oorlog en voor vredesonderhandelingen is nauwelijks vertegenwoordigd in de EU, noteert GFP. Hongarije is daar de grote uitzondering, en in mindere mate ook Slovakije.
Bang van Orbán
Zelfs een havik als de Duitse minister van buitenlandse zaken Annalena Baerbock, die het ruïneren van Rusland als doelstelling ziet, waarschuwde ervoor Boedapest niet in een slachtofferrol te duwen. Orbán heeft immers een uiterst-rechtse coalitie gesmeed, de Patriotten voor Europa (PVE), die 84 afgevaardigden in het Europees Parlement verenigt, en daar de derde grootste fractie vormt. Niet de wind in de zeilen geven, denken radicale haviken zoals Baerbock…
Maar het vredesinitiatief waar Orbán op aanstuurt vindt natuurlijk geen genade in de ogen van de haviken. De EU negeert het vredesprincipe in haar eigen statuut. Daarmee plaatst zij zich in de marge, en laat zij het diplomatieke terrein innemen door andere instanties. Zoals China met zijn vredesplan voor Oekraïne, waar de Italiaanse premier Giorgia Meloni op 29 juli warm onthaald werd, en waar de Oekraïense minister van buitenlandse zaken Dmytro Kuleba wat eerder al uitvoerig was gaan praten.
Dat laatste is in lijn met Zelenski, die recentelijk zei met Rusland te willen onderhandelen en zelfs met Poetin te willen praten (wat hij eerder totaal uitgesloten achtte). Daarachter zit niet alleen de kans dat Trump de Amerikaanse presidentsverkiezingen wint en dan een einde maakt aan de steun voor de oorlog, maar ook de evolutie van de mentaliteit bij de bevolking in Oekraïne. Uit recent onderzoek blijkt dat het deel van de bevolking dat bereid is territorium prijs te geven om vrede te bekomen, gestegen is van 10% naar 55%.
Maar de EU en het graag toonaangevende Duitsland zijn niet mee met die trend, en blijven op hun oorlogskoers, tegen het EU-statuut in.
***
(1) Louis Michel protesteerde tegen Orbáns initiatief en tegen diens bewering dat de EU een pro-oorlogbeleid voert: “Rusland is de agressor en Oekraïne is het slachtoffer dat zijn legitiem recht op zelfverdediging uitoefent.” Dat is helemaal in lijn met wat ook Borrell stelde: “Om de Russische propaganda van repliek te dienen en de zaak te verhelderen en aan iedereen uit te leggen wat er gebeurt in Rusland – aanvallen op Oekraïne. In herinnering brengen dat er een agressor en een aangevallene is, dat Oekraïne zichzelf verdedigt en dat wij Oekraïne ondersteunen om zichzelf te verdedigen. Laten we beklemtonen dat de positie van de EU is, al een hele tijd is en blijft dat wij Zelenski’s vredesformule ondersteunen, dat is het enige vredesplan dat er is. Hier in Brussel. Het enige vredesplan dat de EU ondersteunt. Laat ik dat nog eens zeggen: Rusland is de agressor in overtreding van het Charter van de Verenigde Naties, en Oekraïne is het slachtoffer dat zijn fundamentele recht op zelfverdediging uitoefent. Dit is gewoon de waarheid vertellen. Het beleid van de EU is geen pro-oorlogbeleid. Wij hebben dat met kracht tegengesproken. (…) Het is Poetin die de oorlogspartij is. De enige die voor de oorlog is, is Poetin, die oproept tot de opdeling van Oekraïne en tot capitulatie als zijn voorwaarden voor gesprekken en een staakt-het-vuren. (…) Niemand wil zozeer de vrede als de Oekraïeners zelf. Maar voor een rechtvaardige, blijvende vrede moet de vrijheid en de onafhankelijkheid van Oekraïne behouden blijven, en het ter verantwoording roepen voor de vele oorlogsmisdaden die plaats hadden sinds de oorlog begon. Elke zogenaamde ‘vredesmissie’ die voorbijgaat aan deze fundamentele punten, is uiteindelijk alleen maar in het voordeel van Poetin en zal geen vrede brengen.”
Deze gênante onzin is een opeenstapeling van leugens en weglatingen. Kiev-Oekraïne is met een oorlog begonnen tegen de oostelijke gebieden, die de discriminatie van het Russisch en van de Russische cultuur en de anti-Russische koers van Kiev niet accepteerden. Na acht (!!) jaar burgeroorlog van Kiev heeft Rusland, toen de escalatie van het geweld fors toenam, de “Donbassrepublieken” die zich tot onafhankelijke staten hadden uitgeroepen, erkend en is die op hun aanvraag ter hulp gekomen, zich beroepend op het Charter van de Verenigde Naties en daarmee conform. Rusland is dus niet de “agressor” in overtreding van het Charter, integendeel. En de agressie van Kiev tegen Oost-Oekraïne was en is allerminst “zelfverdediging”.
Rusland heeft ook niet opgeroepen tot de opdeling van Oekraïne, integendeel. Tegen de zin van de zich afscheurende Donbassrepublieken stemde Rusland in de akkoorden van Minsk in met het behoud van die republieken binnen Kiev-Oekraïne, via een autonomiestatuut. Die oplossing is door Kiev opgeblazen, de akkoorden werden nooit uitgevoerd. Van vredeswil in Kiev geen spoor, alleen maar confrontatiekoers en gebruik van geweld, waar Rusland uiteindelijk met zijn Bijzondere Militaire Interventie op gereageerd heeft.
Oorlogsmisdaden komen vaker voor in oorlogen, maar je moet ze aan beide kanten onderzoeken. Er zijn ook verontrustende verhalen en videomateriaal over wat Kiev-Oekraïne heeft uitgehaald, terwijl anderzijds het horrorverhaal over Boetsja problematisch is, en enscenering suggereert.
Wat een gebrek aan niveau, wat een vooringenomenheid, wat een ongeïnformeerdheid bij Borrell en Michel!
