Neem Nederland: ook hier roepen politici, allerlei deskundigen en de mainstream-media om het hardst dat Europa méér moet bewapen nu de VS-regering tegen de EU zegt: zoek het lekker zelf uit. Zelfs ten koste van onze zorg  en onze  sociale voorzieningen.

“Wen er maar aan” was het advies van internationale-betrekkingen-deskundige Rob de Wijk in een recent interview. Dat “wennen” gaat dan wel over de rug van 2,7 miljoen Nederlandse huishoudens die nu al niet rond kunnen komen (bron NIBUD 2024).

En honderdduizenden zieke mensen die op wachtlijsten staan of geen huisarts kunnen krijgen door de vercommercialisering van onze zorg. Als dokter én als mens zeg ik: dat kán niet, dat mág niet en dat hoeft ook niet. Want er is een vreedzamer alternatief.

Bij de roep om meer wapens worden namelijk consequent – bewust of onbewust- twee feiten genegeerd die van groot belang zijn voor die vreedzamer weg.

Eén: meer bewapenen is onnodig. Immers Europa (zonder de VS) heeft een overwicht: het geeft nu al bijna 4 x zoveel aan wapens uit als Rusland (respectievelijk 17,4 % tegen 4,5% van de mondiale wapenuitgaven).

Zelfs wanneer je er China (12%) bij telt, heeft Europa een militair overwicht (bron jaarboek SIPRI april 2024). Concreet vertaald in militaire mankracht en materieel betekent het dat Europa 2x zoveel heeft als Rusland.

Twee: er bestaat een serieus maar nooit onderzocht alternatief voor een nieuwe wapenwedloop: een partnerschap van Nederland met de BRICS+ landen.

Aan tafel bij BRICS+

Deze groep grotendeels voormalige Europese koloniën, is met haar 55% van de wereldbevolking, 33% van het mondiale welvaart (BNP), een eigen Centrale Bank zonder dollars (New Development Bank) en het grootste deel van de zeldzame metalen voor de mondiale energietransitie in de grond, een economische wereldmacht van betekenis geworden.

Rusland en China zijn ook lid van BRICS+. Het lijkt verstandiger om met je vermeende tegenstanders in georganiseerd verband aan tafel te zitten op zoek naar een nieuwe samenwerkingsmogelijkheden en veiligheidsstructuur, dan met de zoveelste wapenwedloop de kans op een bloedig slagveld in Europa te vergroten.

Ook economisch gezien lijkt een BRICS+ partnerschap aantrekkelijke kanten te hebben. De door de VS ontketende handelsoorlog stuwt goederenstromen naar plekken waar handels- en financieringsmogelijkheden gunstiger zijn. Bijvoorbeeld naar de BRICS+ landengroep waarmee nu al 37% van de wereldhandel plaatsvindt.

Het CPB berekende dat een “Trumpiaanse” tariefsverhoging met 10%, de Nederlandse handel met meer dan 1% zou kunnen verminderen. In Nederland is de werkgelegenheid voor 1/3-e afhankelijk van export dus dat zou in sommige sectoren duizenden banen gaan kosten.

Een Nederlands partnerschap met BRICS zou onze export- en daarmee het aantal banen zo veel mogelijk veilig kunnen stellen.

Effectieve klimaatsolidariteit

Ook op het gebied van klimaat zou Nederland als BRICS-partner een meer solidaire én effectievere rol kunnen spelen dan momenteel het geval is. Immers volgens de Nationale Emissie-autoriteit stijgt het in Nederland industrieel veroorzaakte CO2 per product nog steeds.

De miljoenen Rijkssteun aan Nederlandse bedrijven zijn blijkbaar weggegooid geld. Daarentegen zal, volgens veel onderzoek, investering van diezelfde euro’s de in moderne “groene” industrie van opkomende Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse BRICS+ landen wél een gunstig effect op de globale CO2- belasting hebben.

Volgens de VN zijn dit soort investeringen zelfs een ‘must’. Het betekent ook daadwerkelijke solidariteit met bijvoorbeeld Afrikaanse landen die nu al de ernstige gevolgen ondervinden van ónze economische groei.

Ja, maar

“En mensenrechten in die BRICS-landen dan…..“ hoor ik u denken. Terechte gedachte. Maar bij een vergelijking van BRICS+ met het “Westen”-de VS voorop-in heden (Gaza, Cuba) en verleden, is het ook realistisch om een toontje lager te zingen.

Maar worden wij dan niet gewoon een provincie van China…? De aanwezigheid van het reusachtige China in BRICS voelt inderdaad ongelijkwaardig. Maar de beslissingen die China neemt zijn steeds het resultaat van consensus met meerdere andere BRICS-reuzen.

Multipolariteit heet zoiets.  Op dit moment zijn  we het schoothondje  van maar één reus, de VS, een kapitalistische staat in verval.

Er zijn vast nog andere beren op de weg. Maar bij de zoektocht naar een stabielere wereld en oplossingen voor de klimaatverandering is een snelle en serieuze verkenning naar een BRICS+ partnerschap voor Nederland – en mogelijk   voor andere landen- te verkiezen boven politieke polarisatie en wapengekletter.

Dat vereist politieke durf en vakmanschap.

Paul Jonas is arts