In het onderzoek over de huidige schietpartijen in Brussel wordt opnieuw slechts één piste vooropgesteld, die van afrekeningen in het drugsmilieu (les zozos, voetnoot 1). Dat is op zich reeds een beperking van het onderzoeksveld. Er zijn immers andere relevante elementen die tot nadenken stemmen.

Om een rivaal in het crimineel milieu te elimineren heb je geen Kalasjnikov nodig. Professionele killers gebruiken meestal een minder opzichtig wapen als een pistool of een revolver. Dergelijk handwapen is gemakkelijk te verbergen zowel voor het plegen van de feiten als tijdens de vlucht nadien.

De Kalashnikov (naar de militaire ingenieur die het ontwierp), officiële naam AK47, is een licht aanvalswapen, betrouwbaar en stevig voor militaire slagvelden maar te onnauwkeurig voor aanslagen op één persoon en veel te zichtbaar voor gebruik door professionele hitmen. Foto: Public Domain

Schieten op zich veronderstelt tevens een opleiding en schieten op mensen vraagt een bijkomende ingesteldheid die niet evident is. Criminelen doen om dergelijke feiten te plegen net daarom geen beroep op zomaar om het even wie.

Om iemand te elimineren schiet je niet lukraak voor je uit of in de lucht, zoals bij één der recente feiten zichtbaar is. Men verkiest daarvoor leden van de eigen organisatie, ofwel professionelen die geheel worden afgeschermd.

Gezien de aanwezigheid van observatiecamera’s ter plaatse is het verwonderlijk dat de daders telkenmale konden ontkomen. Met een Kalasjnikov in de hand is ontsnappen helemaal niet evident. Werd er een weggeworpen wapen teruggevonden?

Metrostation Clemenceau met 38 schilderijen van Jospeh Willaert. De aanslagen gebeurden buiten en in de inkomhal. Foto: Ingolf/CC BY-SA 2:0

Een artikel in De Standaard van 18 februari 2025 geeft bijkomende elementen. “Mijn broer was helemaal niet bezig met drugs”. Want ondanks wat verschillende officieuze politiebronnen zeggen, gelooft niemand hier dat het dodelijke slachtoffer Souleymane iets met drugs te maken had, laat staan dat hij een dealer was.

“Hij was daar totaal niet mee bezig”, zegt zijn broer, “wij zijn totaal van slag en begrijpen totaal niet waar dit kan over gaan. Souleymane is nooit in contact gekomen met het criminele milieu, laat staan met drugs. Het moet een vergissing zijn geweest, want hij had niets te maken met die drugsruzie”, vertelt een van hen.

Souleymane was net de eerste stappen in het volwassen leven aan het zetten. Hij had geen banden met de bende (op het plein aan de metrohalte) Clemenceau. Hij woonde er zelfs nog niet zo lang. En toch hebben ze hem zo laf, in de rug, doodgeschoten.”

Gaat het dan om het elimineren van een rivaal of om het creëren van paniek? Wat willen de drugshandelaars hiermee bereiken? Meer blauw op straat is voor hen toch geen doel?

Het is niet het enige dossier waarin vragen onbeantwoord blijven.

Er zijn in de zaak-Lassoued², de dodelijke aanslag op twee Zweedse voetbalfans in Brussel, meerdere elementen die aanzetten om de piste dat hij een burgerinfiltrant was onderzoek waardig te maken. Zelf kan hij er niets meer over zeggen, want hij werd in een theesalon door een politiedienst geëlimineerd.

‘Moed voor het Zweedse volk’. Bloemen van Zweedse voetbalfans aan de Sainctelettesquare in Brussel. Foto: SIdney Cortez/CC BY-SA 4:0

Dat is al een probleem op zich. De politie kan enkel tot dergelijke daad over gaan uit zelfverdediging. Zat Lassoued, die voordien door een politiedienst was opgemerkt maar niet werd onderschept, met een wapen op schoot? Welke dienst kwam later tussen? Op wiens bevel werd er geschoten?

Er werden toen ook twee andere personen door de onderzoeksrechter aangehouden. Wijst dat op medeplichtigheid of een achterliggende organisatie? Hoe kan het dat Lassoued die door verschillende diensten in verschillende landen werd gezocht, vrijelijk doorheen Europa kon reizen?

Wie betaalde hem? Hoe kwam hij aan een oorlogswapen? Waarom werden juist Zweedse slachtoffers uitgekozen? Is de vergetelheid van een verkeerd gelegd dossier wel een aanneembare verklaring voor een procedure die tot reacties verplicht?

De parlementsleden keerden blijkbaar gerustgesteld naar huis na de uitleg van de procureur gegeven uitleg terug naar huis. Hadden zij dan niet gelezen wat iedereen erover kan lezen op Wikipedia?

Op 13 januari 2005 werd Abdelsalem Lassoued in zijn thuisland Tunesië veroordeeld tot 26 jaar gevangenis onder meer voor moordpoging. In januari 2011 wist hij tijdens de Jasmijnrevolutie van de Arabische Lente te ontsnappen naar Europa.

Met een bootje stak hij de Middellandse Zee over tot aan het Italiaanse eiland Lampedusa. Lassoued vroeg dat jaar asiel aan in Italië en Noorwegen. In 2012 trok hij naar Zweden, waar hij werd gearresteerd voor het dealen van drugs en werd veroordeeld tot twee jaar en twee maanden cel.

Na het uitzitten van zijn straf werd hij in 2014 het land uitgezet, terug naar Italië. Daar werd hij in 2016 door het Italiaanse coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse DIGOS aangemerkt als geradicaliseerd. Hij werd sindsdien in de gaten gehouden door de Italiaanse inlichtingendiensten.

Op 5 november 2019 deed Lassoued een asielaanvraag in België omdat hij daar al sinds 2015 zou wonen en getrouwd was met een Belgische vrouw. Hij gaf aan in Vorst en vervolgens in Schaarbeek te wonen. Zijn verzoek werd in oktober 2020 stopgezet omdat hij niet kwam opdagen voor gesprekken over zijn aanvraag.

Op 12 februari 2021 werd Lassoued uit het rijksregister geschrapt en in maart 2021 kreeg hij het bevel om het grondgebied te verlaten, maar hij bleef illegaal in België wonen bij zijn vrouw en dochter in Schaarbeek.

Op 19 oktober 2023 was er een huiszoeking in de Duitse stad Dresden en arresteerde de Franse politie – op vraag van de Brusselse gerechtelijke autoriteiten – enkele personen in de stad Nantes, in de departementen Loire-Atlantique, Maine-et-Loire en in de regio Parijs.

Het Belgisch gerecht zou rechtstreeks een video van de schutter hebben ontvangen, net voor de aanslag, waarin hij zijn intenties bekendmaakte.

Op 24 oktober stelde de Parijse onderzoeksrechter twee in Parijs opgepakte Tunesische mannen, een veertiger en een vijftiger, in staat van beschuldiging voor medeplichtigheid bij de aanslag in Brussel. Andere gearresteerden werden na verhoor vrijgelaten.

Eén van beide Tunesiërs (de veertiger) bekende telefonisch contact gehad te hebben met de schutter Lassoued voor de aanslag, over de verblijfplaats van de Zweedse voetbalploeg, en direct na de aanslag over zijn terreuractie.

Ook in Spanje werd een man, die eveneens de opeisvideo voor de aanslag van de dader had ontvangen, opgepakt en onder aanhoudingsbevel geplaatst. Hij was op de vlucht en had een crimineel verleden.

Op 25 oktober werd de 44-jarige Tunesiër Lamjed K. in Tervuren gearresteerd en door de Belgische onderzoeksrechter in verdenking gesteld van moord en poging tot moord in een terroristische context en deelname aan de activiteiten van een terroristische organisatie. Hij werd ervan verdacht het moordwapen voor de aanslag, een AR-15 aanvalsgeweer van VS-makelij, aan de dader bezorgd te hebben.

Op 20 november 2023 hield het Belgisch federaal parket vijf huiszoekingen, drie in Ninove, één in Sint-Joost-ten-Node en één in Elsene. Drie mensen werden opgepakt en aangehouden. Twee van hen werden verdacht van terrorisme en de derde van inbreuken op de wapenwet.

Op 30 november 2023 arresteerde het Franse nationale anti-terreurparket een verdachte die wapens zou hebben geleverd voor Lassoued. Hij werd aangeklaagd voor medeplichtigheid aan moord in een terreuraanslag en aan criminele bendevorming.

De roekeloze wijze waarop er herhaaldelijk wordt geschoten, het gebruik van zware wapens, de bijna uitdagende manier waarop deze incidenten plaatsgrijpen ondanks politieaanwezigheid, de onmacht van het systeem om deze feiten te stoppen, dit roept een herinnering op aan de overvallen van de Bende van Nijvel. Ook de reactie van de overheid, versterking van de diensten, is gelijkaardig. Kan dat een reden zijn om in het onderzoek alle mogelijke pistes te bekijken?

Er is ook een andere manier om zware criminaliteit aan te pakken. De drugshandel is maar een middel om er wat anders mee te verwerven: groot geld. Daarbij is steeds corruptie aanwezig, zowel om de drugs- als om de geldtransfers te verwezenlijken.

Zolang deze fenomenen niet worden aangepakt blijft het dweilen met de kraan open. Het is daarom meer dan opmerkelijk dat aan dit fenomeen weinig of niets wordt gedaan. Het plan van de regering om geldtransfers uit het buitenland, de vierde repatriëringsmaatregel, met ‘goede trouw’ te behandelen zonder naar de herkomst ervan te kijken, werkt integendeel fraude en corruptie in de hand.

Was de houding van de procureur te Brussel in de zaak-Lassoued wel de goede? Hij wist het niet, zodat de parlementairen het evenmin konden weten. Om dergelijk stilzwijgen te vermijden maakte de wet-Franchimont het mogelijk dat de procureur, zelfs tijdens een lopend onderzoek, publieke mededelingen kan doen indien het openbaar belang dat vereist.

Is dat dan hierin niet het geval?

Notes: