Buitenlands beleid: Oorlog en wereldwijde instabiliteit

Tijdens het Biden-Harris-tijdperk zagen we de mondiale stabiliteit sterk verslechteren, met de oorlog in Oekraïne als duidelijk voorbeeld van de gevolgen van strategische keuzes. Hoewel de NAVO ooit beloofde niet verder naar het Oosten uit te breiden, wat voor Rusland een cruciaal veiligheidsvraagstuk was, koos de Biden-Harris-administratie voor onvoorwaardelijke steun aan Oekraïne zonder serieuze diplomatieke oplossingen te verkennen. Onder Trump leek de spanning met Rusland enigszins bekoeld te blijven, maar deze benadering veranderde drastisch.

Ik wil daarbij ook graag toevoegen dat de westerse steun aan Oekraïne meer lijkt te zijn dan alleen humanitaire hulp of de bescherming van democratie. Oekraïne bezit enorme hoeveelheden grondstoffen met een geschatte waarde van 10 tot 12 miljard dollar, waaronder olie, gas, goud en vooral lithium, een essentieel element in de energietransitie vanwege de productie van batterijen voor onder meer elektrische voertuigen.

Oekraïne heeft bovendien zeer vruchtbare landbouwgrond, wat het land tot een belangrijke speler maakt in voedselproductie. Deze natuurlijke rijkdommen maken Oekraïne strategisch aantrekkelijk voor het Westen, vooral nu de BRICS-landen (Rusland, China, India, Brazilië, Zuid-Afrika,…) aan invloed winnen als tegenhanger van de G7 en streven naar handel buiten de dollar om.

Geopolitieke en economische belangen staan dus voorop, en de Westerse militaire en financiële steun aan Oekraïne verzekert deze belangen. Het lijkt dus waarschijnlijk dat president Zelensky, of een toekomstige Oekraïense regering, deze bewezen diensten ooit zal moeten terugbetalen, mogelijk door economische voordelen te geven of politiek trouw te blijven aan hun Westerse bondgenoten.

Daarnaast was er het chaotische vertrek uit Afghanistan in 2021, waarbij de Taliban in een mum van tijd terug aan de macht kwamen, na twintig jaar Amerikaanse aanwezigheid die zogenaamd gericht was op het brengen van democratie. Dit fiasco toonde een kant van de Biden-Harris-administratie die niet altijd met vooruitziendheid of stabiliteit werd geleid. Ondanks de reputatie van de Democraten als voorstanders van vrede, heeft hun beleid op verschillende fronten tot escalaties geleid die nu wereldwijd weerklank vinden.

Economische crisis en stijgende armoede

Ondertussen blijft het conflict tussen Rusland en Oekraïne economische sporen nalaten, niet alleen in de VS maar ook hier in Europa. De wapenleveringen en de financiële steun aan Oekraïne zijn astronomisch, terwijl armoedecijfers blijven stijgen. Zoals 2Pac al in de jaren 90 aangaf: They got money for wars but can’t feed the poor.

Jammer genoeg blijven deze woorden actueler dan ooit, nu meer kinderen met een lege brooddoos naar school gaan en de kloof tussen arm en rijk alleen maar groeit. In dit opzicht heeft de Biden-Harris-administratie het niet beter gedaan dan Trump – geld dat naar buitenlandse steun gaat, lijkt ten koste te gaan van de binnenlandse armoedebestrijding.

Vrouwenrechten en hypocrisie in abortusbeleid

Een ander gevoelig punt betreft vrouwenrechten. Hoewel velen Trump zien als een bedreiging voor deze rechten, is het goed om naar de recente historie te kijken. Tijdens de Biden-Harris-administratie werd het recht op abortus op federaal niveau teruggedraaid door de conservatief-gedomineerde Hoge Raad.

Harris, zelf een groot voorstander van vrouwenrechten, kon in deze kwestie weinig doen, ondanks de controlerende positie van haar partij in de regering. Het idee dat een Democratische regering automatisch een veilige haven biedt voor vrouwenrechten, bleek in deze context niet te kloppen.

Bloedbad in Midden-Oosten en Amerikaanse steun aan Israël

Ook het Israëlisch-Palestijnse “conflict” bleef een bloedige kwestie. Onder de Biden-administratie werd tussen oktober 2023 en oktober 2024 meer dan 18 miljard dollar aan Israël verleend, waardoor het geweld in de regio verder werd aangewakkerd.

Elke dag horen we nieuwe berichten over de slachtoffers, vaak vrouwen en kinderen, die door Israëlische IDF-soldaten worden verkracht, afgeslacht en gedumpt in massagraven. De vraag rijst hoe de Amerikaanse steun de situatie helpt stabiliseren. Hier zijn Biden en Harris net zo verantwoordelijk als Trump zou zijn geweest in een vergelijkbare situatie.

Trumps stijl: Populistisch, maar minder oorlogsgezind?

Aan de andere kant draagt Trump ook zijn eigen controversiële geschiedenis mee. Hij voerde in zijn termijn een ban in tegen moslims, waardoor bepaalde bevolkingsgroepen de VS niet in mochten, en hij sloot een miljarden wapen overeenkomst met Saoedi-Arabië, waarmee diezelfde wapens werden ingezet tegen de burgerbevolking in Jemen.

Toch moet gezegd worden dat Trump tijdens zijn vorige termijn geen nieuwe oorlogen begon en zelfs Amerikaanse troepen uit verschillende conflictzones terughaalde. Waar Obama, de grote Harris-supporter, ondanks zijn Nobelprijs voor de Vrede, drones en bombardementen liet losbarsten op ten minste zeven landen.

Onder Obama’s leiding werden naar schatting 26.171 bommen gedropt in 2016 alleen, dat is gemiddeld zo’n 72 bommen per dag. Zijn drone- en bombardementencampagnes troffen landen zoals Afghanistan, Pakistan, Jemen, Somalië, Libië, Irak en Syrië. De inzet van drones leidde vaak tot aanzienlijke aantallen burgerdoden, waarbij verschillende mensenrechtenorganisaties waarschuwden voor schendingen van het internationaal recht.

In scherp contrast daarmee begon Trump tijdens zijn eerste termijn geen nieuwe oorlogen en trok hij zelfs troepen terug uit bepaalde conflictgebieden, wat hem – hoe controversieel hij ook is – de reputatie gaf van een president die, in tegenstelling tot Obama, het aantal nieuwe buitenlandse interventies aanzienlijk beperkte.

Europese angst voor Trump: Zelfstandigheid of afhankelijkheid?

De Europese afkeer van Trump’s terugkeer is gedeeltelijk ingegeven door de angst dat hij de steun aan de NAVO zal verminderen of zelfs terugtrekken. Trump heeft meerdere malen zijn afkeer uitgesproken over de lastenverdeling binnen de NAVO, waarbij Europese landen onvoldoende bijdragen aan hun eigen veiligheid. België en andere Europese landen betalen nauwelijks het beloofde aandeel, en Trump is niet bang om daar harde consequenties aan te verbinden.

Hij zegt in wezen dat Amerika niet verantwoordelijk hoeft te zijn voor de veiligheid van Europa, zeker niet als Europa de financiële last niet wil delen. Dit mag ongemakkelijk klinken, maar raakt een kern van waarheid – individuele huishoudens en kleine bedrijven kunnen het zich ook niet veroorloven om rekeningen niet te betalen, dus waarom zou dit op het niveau van staten anders moeten zijn?

Conclusie: Keuze tussen cholera en pest

De keuze tussen Donald J. Trump en Kamala Harris is als kiezen tussen cholera en de pest. Beide kampen dragen bij aan een wereld die steeds instabieler, onvoorspelbaarder en verdeeld wordt. We worden daarnaast ook herinnerd aan de kracht van de media om percepties te beïnvloeden, maar als we door die laag heen kijken, zien we dat we vaak niet consistent zijn in onze verontwaardiging.

We maken ons zorgen dat de democratie en vrouwenrechten gevaar lopen onder Trump, terwijl vergelijkbare kwesties zich al onder de Biden-Harris-administratie hebben afgespeeld. En als het gaat om een Derde Wereldoorlog, is het de vraag of we daar niet al midden in zitten, als we kijken naar de vele conflictgebieden waar grote delen van de wereld gebukt onder gaan.

Conclusie: Different name, same fate, zoals de Amerikanen zouden zeggen. Of, zoals wij het zeggen: “Het is allemaal één pot nat”.

Sidi El Omari is jeugdwerker, humanitaire hulpverlener, content creator, opiniemaker, activist en lijsttrekker Fouad Ahidar & Team Gent