Demmin, een kleine stad aan de Peene, in de Noordoost Duitse deelstaat Mecklenburg Vorpommern. 8 mei 2013: de NPD heeft deze dag een rouwmars aangemeld om de Duitse slachtoffers die gedurende de Russische bezetting gestorven zijn te herdenken.
Een kleine voorgeschiedenis: Eind april 1945, het oorlogseinde is in zicht, Sovjet-troepen rukken vanuit de Poolse stad Stettin over de Duitse grens. In Demmin besluiten de nazi-bevelvoerders de stad te verdedigen en burgers bouwen greppels aan om de Russische tanks te blokkeren. Plots wordt het bevel tot evacuatie gegeven. Nazitroepen verlaten hun stellingen en laten de Duitse bevolking aan hun lot over.
30 april 1945: de laatste Duitse troepen, politie en gezagsvoerders verlaten Demmin richting Westen, terwijl Sovjet-troepen zich klaarmaken om de stad in te nemen. In hun vlucht worden de bruggen over de Peene opgeblazen, waardoor duizenden (stadbewoners en Poolse vluchtelingen) geen kant meer uit kunnen en angstig de intrede van de Sovjet-troepen afwachten. Gedurende de morgen marcheren de eerste Sovjet-troepen in Demmin. Angstige bewoners hangen witte vlaggen uit hun ramen, de meeste mensen verzamelen hun kostbaarste bezit en schuilen in hun kelders, beschermd tegen eventuele bombardementen. De stad wordt om 11 uur ingenomen. Studienraad Gerhard Moldenhauer, een meeloper van het Naziregime, verteldt zijn buurvrouw: “ik heb net mijn vrouw en kinderen neergeschoten, nu leg ik een paar Russen om”. Prompt daarop schiet hij een groep soldaten neer en pleegt zelfmoord, de Russen vernielen het huis waar ze de schutter vermoeden, maar uiteindelijk het huis van de overbuur blijkt te zijn.
Kort daarop volgt nog een schietincident vanuit de stadstoren “Luisentor”, waar een Hitlerjugend-jeugherberg ingericht is. De Sovjet-troepen reageren met gewelddadige vergeldingsacties. Russische soldaten vangen aan te plunderen, brand te stichten, en vrouwen te verkrachten.
Het Russische geweld eskaleert tijdens het eerste mei-feest. Gedurende de 2de mei worden ‘s morgensvroeg, voor de meeste Sovjet-troepen verder richting Westen oprukken, huizen met brandstof ingewreven en aangestoken. Daarop brandt de stad gedurende 4 dagen, vooraleer een toelating gegeven wordt om te blussen, de meeste huizen zijn ondertussen volledig uitgebrand.
Onder de bevolking heerst totale chaos, uiteindelijk plegen minstens 500 burgers zelfmoord door vergiftiging, ophanging of verdrinking. Enkele Russische soldaten halen burgers die zich proberen te verdrinken weer uit de rivier of binden de polsen af van burgers die verzoeken zich de polsaders door te snijden. In totaal sterven 1945/1946 2300 burgers door oorlogsgeweld en door ziekte.
Tot de wende in 1989 blijft het Oostduitse Demmin Sovjet-gebied. Het Demmin-drama blijft al die tijd taboe, omdat de machtshebbers het Sovjet-regime geen slechte naam wilden geven.
Vandaag bestaat nog altijd veel twijfel over wat zich precies in Demmin heeft afgespeeld. Terwijl 8 mei door de meeste Duitsers als dag der bevrijding van nazisme gevierd wordt, worden de gebeurtenissen in Demmin door neonazis tot een grote offermythos omgevormd: antifascisten zijn volgens hen verantwoordelijk voor het grote aantal dodelijke slachtoffers (Volkermord) tijdens het einde van de tweede wereldoorlog. Vanaf 2006 tot 2017 heeft de NPD in Demmin elk jaar rouwmarsen aangemeld.
Ook dit jaar is zo een rouwmars van start gegaan, rond 19.30 is in Demmin met 200 deelnemers de grootste Duitse neonazistische 8 mei-bijeenkomst zonder grote problemen van start gegaan. De rouwmars begon aan een parking in het Oosten van de stad. Een stoet met onder meer als in arme Duitse vluchtelingen vermomde deelnemers en NPD-sympathisanten marcheerden met vlaggen en spandoeken richting de Peenehaven in het Westen van de stad, waar toespraken gehield werden en bloemenkransen in het water gegooid werden. Daarna volgde een fakkeltocht door de stad.
Een “coalitie” tussen CDU, Die Grünen, Die Linke, vakbondspartijen en antifaschischtische groeperingen, “08 Mai Bundnis Demmin Bleibt Bunt”, hebben diezelfde datum een vredesfestival aangemeld, aanvang 15 uur verzamelden 600 personen zich in de Peenehaven en namen deel aan concerten, tentoonstellingen, en een historische rondwandeling om 18 uur 30, net voor de rouwmars.
Duitse politieagenten controleerden in de namiddag alle toegangswegen naar Demmin, lang voor zelfs de eerste neonazigroepen arriveerden, vooral deelnemers van tegenacties werden geviseerd. De politie hield de situatie in greep waarbij vooral de rouwmars tegen tegendemonstraties beschermd werd, terwijl het net andersom zou moeten zijn, zo konden skinheads vrij bewegen in de zone waar het vredesfestival was aangemeld en deelnemers provoceren.
500 personen namen deel aan de historische stadsrondgang, geflankeerd door 200 politieagenten in beschermpakken, gewapend met matrakken, traangasgranaten en pistolen. Vlakbij de Peenehaven kwam het tot zitblokkaden op het traject van de neonazis, waarbij een groep met 70 personen de helft van een toegangsweg tot de haven hebben ingenomen en de andere helft door de politie bezet bleef. De politie reageerde aanvankelijk agressief op de zitblokkades maar lieten de deelnemers uiteindelijk zitten tot 22.00. Wie vroeger weg wou, moest zijn personalien laten controleren en kreeg tot 2 uur ‘s nachts plaatsverbod. De rouwmars werd op het laatste moment kort van het aangemeld traject omgeleid en er werd een doorgang naar de haven voor de nazimars vrijgemaakt waarbij politiewagens trekhaak aan trekhaak rond de zitblokkade geparkeerd werden en drie rijen met bewapende agenten een cordon vormden tussen de neonazis en de tegenbetogers. De neonazis marcheerden onder luid protest op enkele meters voorbij de antifascistische betogers. Eén politieagent werd lichtverwond door een tegenbetoger, enkele personen werden door agenten met matrakken geslagen toen ze verzochten de zitblokkades te versterken. Eén skinhead werd in verhoor genomen omdat hij een t-shirt droeg met het SS-waffen embleem daarop afgebeeld (verboden klederdracht), tegen 2 uur ‘s nachts zijn alle personen vrijgelaten. Er zijn ook een aantal auto’s van extreemrechtsen beschadigt.
8 mei werd in Demmin gedemonstreerd hoe neonazis op een heel creatieve manier door de politie beschermd worden en ongestoord demonstreren kunnen, hoe de politie verzoekt om aangemelde tegenacties in te binden of zelfs te verhinderen en hoe politieke partijen een gewin zien in hun aanwezigheid op antifascistische demonstraties vlak voor de verkiezingen.
Het feit dat dit jaar deelnemers uit de neonazi-scene dit jaar minder talrijk aanwezig waren, na het ontbreken van een neonazistische 1 mei manifestatie, en dat het aantal tegenbetogers elk jaar groter wordt, blijft desondanks een positief teken.
