Zonder dat ik erom gevraagd had, kreeg ik de “news feed” van MSN op mijn computerscherm. Daarin las ik een artikel van de VRT over de betogingen in Georgië. Ik was stomverbaasd: een lap minderwaardige journalistiek, gebrekkig qua informatie en volkomen tendentieus.
Het stuk begint zo: “Wij zijn volgende doelwit van Moskou”: VRT NWS is in Georgië, waar mensen strijden tegen toenadering tot Rusland. ” En dan: “Georgië bevindt zich op een breukpunt. Terwijl de pro-Russische regering haar grip op het land versterkt, staan duizenden inwoners elke dag op de barricades voor hun toekomst: “Europa, niet Rusland.” Is hun verzet groot genoeg om het tij te keren? Reporter Arnaud De Decker trok voor VRT NWS naar Tbilisi en stootte op onvermoeibare betogers die de moed niet opgeven. “Als we nu niets doen, dan zijn we op weg een nieuw Wit-Rusland te worden.”
Er zijn dus “mensen”, ja er zijn “duizenden inwoners” die niet akkoord gaan met de regering, die pro-Russisch zou zijn. Maar die regering is er toch gekomen door verkiezingen, en zij vertegenwoordigt toch de meerderheid van de bevolking? En wat is pro-Russisch? Als je niet meedoet aan de door de EU geproclameerde sancties (die idioot zijn, want de EU schiet daarmee in eigen voet, zoals nu toch wel algemeen bekend is) ben je anti-EU en pro-Russisch? Rusland is een belangrijke handelspartner van Georgië en heeft alle reden om dat land niet te bruskeren. Dat hoeft zelfs geen sympathie te betekenen, het is allereerst elementair eigenbelang.
Wie zijn dé Georgiërs?
Dat evidente aspect van de zaak komt bij de VRT niet aan bod. Wel lezen we dit: “De woede van de Georgiërs is diep geworteld. De regering, die steeds nauwere banden met Moskou onderhoudt, wordt door velen gezien als een verlengstuk van het Kremlin. ‘We willen vrijheid, geen Russische overheersing’, schreeuwt een jonge demonstrant met een blauw-geel lint in haar hand.” Deze demonstrante waant zich in Oekraïne, en ziet het niet delen van de standpunten van NAVO en EU tegen Rusland als “Russische overheersing”.
De “journalist” Arnaud De Decker vindt dat geen vraag en geen kritische bedenking waard. Maar waarom zou Oekraïne ook in eigen voet moeten schieten? En is handel drijven met Rusland het einde van de vrijheid?? Is goede contacten onderhouden met Rusland “machteloos toekijken” hoe de regeringspartij Georgische Droom “steeds openlijker naar Rusland lonkt”? Is het probleem voor Georgië dat het ofwel pro-Russisch ofwel pro-Europees of pro-Westers moet zijn?
De “journalist” van de VRT gaat onbekommerd mee met het ideologische gedram van de betogers en de oppositie tegen de regering. Ook een uitspraak van betogers als “Wij zijn volgende doelwit van Moskou”, die geen enkele fundering krijgt of heeft, maakt geen kritische reactie los. De VRT-“journalist” doet ook geen poging om het regeringsstandpunt uit te leggen en het conflict te analyseren. Zijn hele stuk is geschreven vanuit medeleven met de betogers, die hij als dé bevolking ziet, zonder dat hij met de tegenpartij gaat praten en luistert wat die te zeggen heeft. “Embedded journalism”: eenzijdige, vervormende journalistiek die meetrekt met één partij in een conflict en zich daarmee identificeert. Meelopersjournalistiek van iemand die zich niet echt informeert en die dus ook geen degelijke informatie kan geven.
Anatol Lieven over Georgië
Iemand die een beetje journalist is, had inderdaad toch wel wat informatie kunnen doornemen in plaats van alleen maar de kreten van betogers welwillend te registreren en mee te heulen met de bende. Hij had bijvoorbeeld met even googelen een deskundige als Anatol Lieven kunnen lezen: “Het standaardverhaal van het Westen over de huidige Georgische politiek stelt de regering van de partij Georgische Droom voor als onder de knoet van Rusland en met een oppositie van ‘democratische’ partijen. De waarheid is veel complexer.”
“Veeleer dan een verlangen om Moskou te volgen zie je in de Georgische politiek in feite wat CIA-directeur William Burns ‘de middenweg’ noemde, niet onderdanig aan Rusland en evenmin aan het Westen, en bepaald door de officiële visie van wat de nationale belangen van Georgië zijn.” (…)
“Terwijl de Georgische regering in principe het lidmaatschap van zowel de NAVO als de EU nastreeft, is het NAVO-lid aan de westelijke grens van Georgië niet Polen of Frankrijk, maar veeleer Turkije, en Turkije heeft een politiek gevolgd van vastberaden neutraliteit tegenover de oorlog in Oekraïne, en dat hield de weigering in om mee te doen met de westerse sancties tegen Rusland.”
De NGO-wet: toch vanzelfsprekend!
Volkomen ongeïnformeerd praat de VRT-“journalist” ook de ideologische prietpraat na over de NGO-wet, die wordt voorgesteld als naar Russisch model (en dus een voorbeeld van autocratische repressie) en bedoeld zou zijn om kritische stemmen uit te schakelen. Maar zo’n wet bestaat in de VS en niemand neemt er aanstoot aan. Bovendien is de wet heel gematigd en voorzichtig. Zij mag niet dienen om organisaties uit te schakelen, maar eist alleen melding van de financiële bronnen. Het vervormde beeld dat ervan gegeven wordt, getuigt van kwaadwilligheid, want er is niets mis mee dat een staat wil weten welke NGO’s buitenlands geld ontvangen en hoeveel. (Zie over deze wet het verhelderende artikel van Sjoerd de Groot op DWM.)
Een gelijkaardige combinatie van ongeïnformeerdheid en partijdigheid zie je in de manier waarop de “journalist” het geweld behandelt. Hij heeft het (terecht) over ontsporingen van het politiegeweld, maar zwijgt over betogers die met molotovcocktails gooien en vuurwerk afschieten op de politie, en dat vervormt de zaak. Ook stelt hij niet de vraag of het geweld niet wordt uitgelokt en verhevigd om een klimaat van staatsgreep te creëren. De gelijkenissen met Oekraïne zijn nochtans heel opvallend.
Het is mooi dat de VRT een journalist ter plaatse stuurt om een conflict te verslaan. Maar een meerwaarde heeft dat niet opgeleverd.