Sprakeloos als ik was besloot ik mijn stoute schoenen aan te trekken en het object van mijn radeloosheid in de ogen te kijken. Ik was natuurlijk nerveus. Zou hij me afschepen? Vooreerst een aantal deuren forceren om er bij te geraken. Dan een geringde vingerknip, het opveren van de secretaresse, de geopende deur in de ene hand en de andere vriendelijk gebarend rechtsomkeer te maken en op te krassen.

Neen, geen journalistieke aasgier, geen gerenommeerde krant, gewoon een bekommerde burger.

Toen hij dat hoorde, liet hij mij begaan en liet hij zich zelf gaan. Ik kreeg godbetert een koffie met suiker en melk geserveerd door de secretaresse die me er even goed had kunnen uitzetten.

‘Volgens een woordvoerder van het Europees Vakverbond is de makkelijkste manier om een bank te overvallen er topmanager van te worden. Ik vind dat wat jij doet een gelegaliseerde misdaad is,’ begon ik uitdagend.

‘Fuck you, wereldverbeteraars! Ik draag een verpletterende verantwoordelijkheid. Onder mij staan 35.000 bedienden. Ik ken ze allemaal met naam en toenaam, hun kunnen en kennen. Ik weet perfect hoe bij hen het onderste uit de kan te halen. Probeer dat maar eens, als je geen zeldzame topkwaliteiten bezit,’ dicteerde zijn Habsburgse kin, die zodanig afzakte dat ze leek op een goedaardig gezwel.

‘Als ik u zo bezig hoor, krijg ik de indruk dat we nog niet ver gevorderd zijn op niveau van beschaving in vergelijking met de middeleeuwen. Toen werden de mensen ook gereduceerd tot slaven, tot voetmatten door omhooggevallen leenheren. Vandaag zien alsmaar meer mensen hun waterkraan uitdrogen, de lampen boven hun hoofd doven en de kachel ijskoud blijven, omdat ze het niet meer kunnen betalen.’

‘Fuck you, klootjesvolk! Dat is mijn probleem niet. Zo zit onze wereld in elkaar.’

‘De lonen mogen met maximum 0,3 procent toenemen. Het kan toch niet de bedoeling zijn dat besparingen en inleveringen door de werknemers worden omgezet in bonussen voor topmanagers en in vettere dividenden voor de aandeelhouders? Het deel van de netto uitgekeerde dividenden in de vennootschappen is met 30 procent toegenomen, terwijl het deel van de verloning van de werknemers met meer dan 4 procent is afgenomen.’

‘Fuck you, achtergebleven sukkel! Ook banken en bedrijven hebben hun problemen. Wij nemen risico’s. Dat wordt verzilverd. Voor wat hoort wat. En wij, durfkapitalisten, bepalen hoeveel en de loosers betalen.’

‘Durvers? Zeg eerder gokverslaafden. Jullie brengen echter jullie eigen geld niet in gevaar, maar dat van de spaarders.’

‘Hola, schooierige eikel, gokken veronderstelt een enorme verantwoordelijkheid, die zwaar op onze schouders rust. Een neus hebben, daar komt het op aan. Zien van waar de wind komt, om er niet naast te gokken. Dat vergt specialisatie. Voor dat vakgebied krijgen we uitzonderlijke beloningen.’

‘Gokken en het opnemen van een verpletterende verantwoordelijkheid lijken me niet goed samen te gaan.’

‘Wacht, geesteloze knoeier. Tegenslagen zijn er altijd bij risicovolle ondernemingen. Een bediende moet geen risico’s nemen noch lopen. Gewoon doen wat hem of haar gezegd wordt.’

‘Ik kan niet meer mee. Jullie graaien krankzinnig royale bonussen weg omdat jullie verantwoordelijkheid zo groot is. Maar als jullie er een knoeiboel van maken en jullie het bedrijf in gevaar brengen, moet daar dan niet een evenredige hallucinante straf op staan? Langdurige opsluiting, of beter nog een uitzinnige geldboete? Geld is de enige taal die jullie verstaan. Maar neen, ook een verpletterend gebrek aan verantwoordelijkheid verdient weelderige bonussen. Ik denk hier aan de olieramp in de Golf van Mexico vorig jaar. De directieleden van het boorplatform Transocean worden samen met British Petroleum door de Amerikaanse presidentiële commissie verantwoordelijk geacht voor de ramp die elf werknemers het leven kostte en de oceaan met miljoenen vaten olie vervuilde. Toch eigenden de directieleden van Transocean zich een aantrekkelijke bonus toe, omdat ze 2010 betitelden als veiligste jaar ooit. ‘Degoutant,’ zeggen de slachtoffers die een schadeclaim indienden en na een jaar nog altijd zitten te wachten. Eigenlijk ziet het er naar uit dat die oplichters zich bonussen toe-eigenen ter compensatie voor de pech van de verongelukte werknemers. Misschien weet jij hoeveel surplus per lijk ze in hun binnenzak deponeerden?’

‘Fuck you, waterdragers! Wie heeft het hier over gestraft worden? Als het misgaat, is de regering er nog om de rotzooi op te ruimen. En jawel, de belastingbetaler betaalt het gelag. Wat zou immers een samenleving betekenen zonder bank? We zijn nodig, we zijn onmisbaar. Zelfs ik ben onderhevig aan de markt. Van ons soort bestaan er niet zoveel. Dus er wordt om ons gevochten. De wet van vraag en aanbod. Jullie kunnen niet zonder ons. Jullie kunnen ons de rug op, na-ijverige kaffers.’

‘Jij eigent je vijfenzeventig keer meer toe dan een bediende in zijn loonzakje ziet vallen. Jij bent een bodemloze put, hoeveel premies en extra’s, hoeveel supplementen, verhogingen en opslag ook, het zal nooit genoeg zijn. Of je nu twee miljoen of drie miljoen bovenop je  gangbare inkomsten wegkaapt, je zult er geen minuut extra voor werken. Het is ziekelijk, provocerend, antidemocratisch, om niet te zeggen pervers. Personeel en arbeiders doen het werk en jij strijkt de resultaten op van hun treinritten voor zonsopgang, van de ziekelijke stress achter het kantoorglas of de machine, van hun fileleed, hun okselzweet en slapeloze nachten. Zonder hen ben jij niks.’

‘Ho, ho, wacht even, breinloze stakkerd! Zij kunnen niet zonder mij, ik wel zonder hen. Als zij het afstappen, staat een hele meute te dringen om hun plaats in te nemen.’

‘Ter gelegenheid van de economische crisis begin jaren 2000 ging een groot aantal fabrieken in Argentinië failliet, de eigenaars zetten het personeel op straat en sloten de poorten. Maar in verscheidene ondernemingen pikten de arbeiders het niet, zetten de eigenaars aan de deur en gingen samen met de technici en bedienden gewoon door met produceren op eigen houtje. Dat is nog eens een succesverhaal, vind je niet? Maar jij doet gewoon alsof er niets gebeurd is. Alsof er nooit een crisis is geweest en alsof de overheid de bank niet heeft moeten redden met overheidsgeld. Dus met geld van personeel en arbeiders.’

‘Fuck you, zielenpoten! Topsporters, tennissters, renners, voetballers verdienen toch ook topbedragen. Waarom zouden wij niet?’

‘Ja, dat ken ik. Brood en Spelen. De Oude Romeinen. Ik vraag me nogmaals af of we ondertussen al een centimeter opgeschoven zijn naar een ietsepietsje betere beschaving. Technisch zeer zeker. Maar ethisch, humaan? Zelfs sommige christendemocraten hebben geen problemen met de graaicultuur.’

‘Fuck you, zedenprekers! Wat zouden ze. Dat christelijk vernis staat voor niets. Het smelt als sneeuw voor de zon waar de zware poen lonkt.’

‘Ik vind dat de overheid jullie graaizucht, volgens mij een regelrechte hold-up op staat en volk, aan banden moet leggen. Jij lacht de mensheid uit in het gezicht. Jullie soort zet zich gewoon boven het menselijk ras. Jullie wanen zich aliens.’

‘Aliens? Fuck you, onbenullige flapdrol. We zijn goden. Ongenaakbaar voor koningen, presidenten, ministers, politieke partijen. Of ze staan aan onze kant of ze durven ons niet aan. Wij leggen de overheid aan banden. En als er al eens een partij zou zijn die ons bij de kraag wil grijpen om ons naar beneden te sleuren onder de stervelingen, dan heeft die geen schijn van kans. Niemand stemt er op, omdat zelfs de meest berooide kaffer zich de vrijheid wil garanderen en de mogelijkheid openlaten zelf ooit eens royaal te kunnen graaien, ook al weet hij dat het niet zal lukken. De vrijheid stijl nationale loterij. Jan Modaal gokt ook graag, niet alleen wij. Zolang de meerderheid van het menselijk ras het blijft pikken, doen we gewoon voort. Business as usual. Je tijd is om, man, ik heb nog wat anders te doen,’ zei hij, wreef over het uitgestulpte aanhangsel van zijn smoel, terwijl hij de knoop van zijn das schikte en rechtveerde. Met zijn één meter vijftig ontvouwde hij zijn fysische onbenulligheid. Een kwal die de houdbaarheidsdatum van 35.000 mensen onder hem in het oog hield.

‘De kruik gaat zo lang te water tot ze breekt. In Guatemala zegt een spreekwoord: “Elk varken krijgt zijn zaterdag,’ riep ik hem nog na.

‘Fuck you, klootzak, let op je woorden!’ schreeuwde hij wegwapperend.

‘Sorry, ik bedoel maar dat in Guatemala varkens op zaterdag geslacht worden.’