De Morgen ontspoort alweer in zijn berichtgeving over het conflict tussen Rusland enerzijds en Oekraïne, met daarachter “het Westen”, anderzijds. Joannie De Rijke, van wie ik al eerder de niveauloosheid moest vastsstellen, interviewt de Nederlandse “experte” Helga Salemon. (1) Dat is geen onafhankelijke stem, maar een partijdige, tegen Poetin. Het interview dient dan ook vooral om te bewijzen hoe slecht het met Rusland gaat onder het bewind van Poetin. De andere partij in de oorlog, Oekraïne, blijft onbesproken, hoewel zowat alle slechts dat in Rusland wordt afgekeurd ook in Oekraïne te zien is. (2) Tendentieuze journalistiek, onderdeel van de NAVO-propaganda.
Op zoek naar “experten” die het eens mogen uitleggen heeft De Morgen weinig journalistieke feeling. Ik had het al eerder over de infantiele denkbeelden van KUL-professor Ria Laenen, maar de keuze van Helga Salemon als gesprekspartner is niet beter. (3) De dame heeft connecties met het Haagse Centrum voor Strategische Studies en heeft in Rusland gewerkt voor de Nederlandse ambassade, met name aan het inventariseren van het relatienetwerk van Vladimir Poetin.
Zij is niet in staat tot een geopolitieke analyse van het conflict rond Oekraïne, maar reduceert de kwestie tot het machtsstreven en de drang tot machtsbehoud van de president. “Poetin is een pokerspeler die zichzelf moet blijven overbieden.” (Helga Salemon, 21/2/2023, Eenvandaag, NPO Radio 1) Zij gaat niet zo ver hem af te schilderen als een Hannibal Lectr, maar hij is wel iemand die het allemaal verkeerd doet en die uitsluitend gedreven wordt door zelfzuchtige motieven. (4) Dat past in het interpretatiekader dat De Morgen hanteert en dat NAVO-conform is: Poetin is uit op persoonlijke macht, Poetin is uit op expansie van Rusland, Poetin is oorlogszuchtig, Poetin is een despoot/dictator/autocraat, het gaat om een strijd tussen democratie en autocratie enz. (5)
De kern van het conflict tussen Rusland en Oekraïne/het Westen
Typisch daarbij is dat de wezenlijke argumenten van Poetin onbesproken blijven, en evenmin zijn pogingen om het conflict vredelievend op te lossen. De kern van de kwestie is dubbel. Ten eerste is een NAVO-lidmaatschap van Oekraïne – met als perspectief Amerikaanse raketten in dat land die op weinige minuten Moskou kunnen bereiken – voor Rusland niet aanvaardbaar. Dat beoogde lidmaatschap druist ook in tegen de beloften die de VS gedaan hadden om de NAVO niet naar het Oosten uit te breiden en tegen de neutraliteit die in de Oekraïense grondwet was opgenomen, maar in een recent verleden geschrapt werd.
Naast die militaire dreiging is er het wangedrag van het ultranationalistische en fascistische Kiev, dat de Russische taal en cultuur in Oekraïne wil terugdringen en vernielen: Russische boeken weg uit de bibliotheken, Russisch geen officiële taal van Oekraïne meer, het gebruik van het Russisch grotendeels verboden en het leren van de taal op school afgeschaft. Dat leidde tot protest van de oostelijke regio Donbass, waar veel Russisch gesproken wordt en de economische banden met Rusland heel sterk waren. Het agressieve gedrag van Kiev leidde ertoe dat twee Donbassprovincies zich afscheidden van Kiev en zich na volksraadplegingen tot onafhankelijke republieken uitriepen.
De werkelijke agressor
Daarop begon de oorlog in Oekraïne, in 2014. De agressor was en is duidelijk Kiev, dat de afgescheurde gebieden met zwaar militair geweld aanviel, wat veel mensenlevens gekost heeft. Toen, na acht jaar burgeroorlog, de aanvallen van Kiev opeens onheilspellend toenamen, richtten de afgescheurde republieken een verzoek aan Rusland om steun. Rusland erkende eerst de beide republieken, Donetsk en Luhansk, als autonome staten, en startte vervolgens zijn bijzondere militaire operatie om de beide republieken te steunen tegen de agressor, Kiev-Oekraïne.
De VS en hun bondgenoten verkondigden dat Rusland de agressor was en dat er sprake was van een ongeprovoceerde agressie. (6) In werkelijkheid probeerden de VS al jarenlang Rusland tot een interventie te provoceren, door militaire oefeningen aan zijn grenzen, door het orkestreren van een bloedige staatsgreep om de pro-Russische president van Oekraïne te verdrijven en een NAVO-marionet aan het bewind te brengen.
Dat kaderde in een algemeen bekende strategie van de VS: Rusland klein krijgen of zoveel mogelijk beschadigen, liefst ook via een “regime change”, en de samenwerking van Europa met Rusland te verstoren, en met name die van Duitsland met Rusland. Dat lukte prima: Duitsland is de grote verliezer geworden, het is het goedkope Russische gas kwijt dat een basis was van zijn economie en moet nu duur gas importeren. Het ziet zijn economie wankelen, bedrijven naar het buitenland – ook naar de VS – vertrekken, en het zag de VS de Duitse wapenindustrie verzwakken door concurrentie op te bouwen in Europa. (7) Tegelijkertijd wilden de VS met Rusland afrekenen om de handen vrij te hebben voor het conflict met China waar zij op aansturen.
Vredelievende oplossingen mogen niet, valsspelen wel
Uit de voorgeschiedenis van de huidige oorlog is te onthouden dat Poetin een vreedzame regeling van het conflict voorstond en akkoord ging met een elegante oplossing voor de twee kernpunten van het conflict: Oekraïne moest zich houden aan zijn neutraliteitsprincipe en dus geen NAVO-lid worden, en het conflict met de Donbass zou opgelost worden door die regio een zekere autonomie te geven binnen de Oekraïense staat, waardoor de discriminatie van het Russisch en van de Russisch sprekende bevolking zou worden voorkomen.
Tegen de afscheuringsneigingen van de Donbass in tekende Poetin dus voor het behoud van de toenmalige “territoriale integriteit” van Oekraïne en voor een diplomatieke oplossing. Dat werd vastgelegd in het akkoord van Minsk 2, dat door Duitsland en Frankrijk mee ondertekend werd en vervolgens door de VN goedgekeurd en ondersteund.
Inmiddels weten we dat deze vreedzame oplossing misleiding was vanuit het Westen: zowel Frankrijk als Duitsland gaven toe dat het nooit menens was met die regeling, maar dat die alleen moest dienen om tijd te winnen om Oekraïne in staat te stellen zijn leger te versterken. Het Westen speelde vals. En in Kiev waren de extremisten die aan de macht waren en zijn niet bereid om het akkoord na te leven. Ondertussen bleven de VS aansturen op een oorlog, vanwege hun geopolitiek machtsspel.
Ook toen zijn bijzondere militaire operatie gestart was, bleef Poetin zoeken naar een vredesregeling, en die was in een vergevorderd stadium door de besprekingen in Istanboel, al in maart/april 2022, maar ze werd door het Westen verstoord: er moest en zou oorlog zijn om Rusland te beschadigen!
Op zoek naar crisis in Rusland
Van dit alles merk je niets als je experten als Helga Salemon leest. Zij is op zoek naar crisis in Rusland: “De Russische bevolking is collectief depressief.” Dat oorlog vaak of meestal deprimerend is, dat is een open deur intrappen. Dat het massale sneuvelen van Russische soldaten de bevolking afschrikt en er een grote vrees is dat mannen (zonen, echtgenoten…) verplicht worden aan het front te gaan vechten is even evident. Ook dat Poetin dat ziet en allerlei uitwijkmanoeuvres moet bedenken: veel geld betalen aan soldaten, gevangenen naar het front laten gaan, Noord-Koreanen binnenhalen enz. De vraag is dan natuurlijk hoelang dat allemaal lukt. De stille hoop van het Westen is natuurlijk dat dat systeem instort, de bevolking in opstand komt, Poetins bewind instort…
Maar Rusland en zijn bevolking zijn niet gebaat met een instorting van het regime, het gaat om het overleven van dat land. Wie zich herinnert hoe de VS en de NAVO Irak en Libië hebben vernield en Joegoslavië kapotgemaakt, ziet wat de toekomst van Rusland zou zijn als Poetin het begeeft. Het land moet blij zijn met een intelligente leider met strategisch inzicht en daadkracht, wat verder ook zijn gebreken mogen zijn. (Het gezanik over de rijkdom van Poetin is nogal irrelevant: zijn er staatshoofden die in stulpjes wonen en een lege bankrekening hebben? En waarom worden over Poetin bedenkingen gemaakt die je over een schoft als Joe Biden niet leest? (9)
En wat moet je met uitspraken van Salemon als deze: “Poetin hoopt dat hij zijn zin krijgt; dat de vier door de Russen bezette provincies in Oekraïne Russisch grondgebied worden, al zijn ze maar gedeeltelijk veroverd. Het Kremlin houdt vast aan zijn maximale doelstellingen, het is het niet eens met een akkoord over een wapenstilstand in ruil voor land. Oekraïne moet alle bezette regio’s overgeven. En het liefst ook niet bij de NAVO gaan. Het Kremlin neemt die stelling in omdat het denkt dat Trump erin mee zal gaan.”
De republieken Luhansk en Donetsk zijn geen door Rusland bezette gebieden, maar van Kiev afgescheurde gebieden die Russische hulp tegen de oorlog vanuit Kiev hebben ingeroepen en zich bij Rusland aangesloten hebben. Daarnaast verovert Rusland nog meer gebied, want er is een ruime bufferzone nodig om de republieken te beveiligen. (En als het kan ook nog grondstoffen als vergoeding voor de oorlog te bemachtigen en Kiev te verzwakken.) Een goede strategie.
Wat de NAVO betreft: de neutraliteit van Kiev-Oekraïne is het allerbelangrijkst voor Rusland, en niet iets van “liefst niet bij de NAVO gaan”. In geen geval bij de NAVO!!! Het Kremlin neemt die stelling niet in omdat het denkt dat Trump daarin zal meegaan, het is het eerste kernpunt van de oorlog en het gaat om het overleven van Rusland. Een eis waar niet van kan worden afgestapt.
De eenzijdigheid van het interview van Joannie De Rijke met Helga Salemon zit, meer algemeen gezegd, in het feit dat er alleen over Rusland wordt gesproken, als een land in de problemen. Maar Oekraïne heeft gelijkaardige zorgen: problemen met het vinden van rekruten voor het leger, economische problemen, een bevolking die lijdt onder de oorlog… Blijkbaar moet de mythe van het dappere Oekraïne dat strijdt tegen het vuige Rusland overeind gehouden worden, terwijl er over Oekraïne toch niets goeds te vertellen valt.
En over de Oekraïneberichtgeving van De Morgen? (10)
