Misschien hebben zij wel de handen vol om het psychisch en sociaal welbevinden van hun leerlingen op peil te houden in een westerse wereld die kraakt van onbehagen en tegen de ineenstorting van zijn overspannen, zelf gecreëerde wanen zit aan te kijken?

Is het niemand opgevallen hoe de druk in het bijzonder op jonge mensen is opgedreven sinds het iedereens verantwoordelijkheid is om zich levenslang bij te scholen en zich voortdurend aan veranderende systemen en regels aan te passen, terwijl de lat altijd maar hoger wordt gelegd?

Zij die stellen dat jonge mensen te hoge verwachtingen van het leven hebben zoals op dertig jaar al in een supergeïsoleerd en van alle comfort voorzien huis wonen, met een Tesla voor de deur en een warmtepomp in de kelder, terwijl ze drie keer per jaar het vliegtuig op willen om aan de drukte even te ontsnappen, moeten zich de vraag stellen wie en welk marktideaal hen deze verwachtingen hebben aangenaaid.

Is het niemand opgevallen hoe de druk in het bijzonder op jonge mensen is opgedreven terwijl de lat altijd maar hoger wordt gelegd?

Zij die stellen dat onze jeugd gewoon verwend is, moeten zich eens inbeelden hoe het voelt om als kind of puber op twee plaatsen thuis te moeten zijn en met plus vaders en moeders, halfzussen en stiefbroers groot te worden, wanneer op school net als vroeger taken op tijd binnen moeten.

Terwijl de bussen en de treinen weer maar eens niet op tijd reden, terwijl Smartschool hun veeleisende ouders achter hun gat inlichtte dat ze met een would-be lief onder de brug stonden te roken en daarmee flagrante inbreuk pleegden op het schoolreglement.

Natuurlijk hebben leraren het in die omstandigheden niet onder de markt om discipline te handhaven en de leerdoelen van de dag te halen, laat staan dat zij bij leerlingen hun liefde voor het vak kunnen doen overslaan. Dat laatste kan overigens alleen als er voldoende vertrouwen en vrijheid en tijd is. Maar in een systeem dat van controle een sport gemaakt heeft, zijn die zaken eerder schaars.

Van dat vertrouwen, die vrijheid en die tijd is er ook van langs om minder omdat net die leraar die met deze mooie idealen en goede moed aan de strijd begon degene is die het meest gevoelig is om aan ontgoocheling ten onder te gaan. Men staat op de oververhitte arbeidsmarkt bovendien niet te springen om hem te depanneren.

Is het geen tijd om te leren uit onze fouten, om integendeel de druk van de schouders van leerlingen en leraars te halen?

Dus staan leraars die nog niet bezweken maar al te vaak voor dubbele klassen of krijgen leerlingen hele trimesters lang voor een bepaald vak helemaal geen leraar te zien.

Dus, zo besluiten opeenvolgende onderwijsministers, leggen we de lat maar wat hoger. We laten elke bereid gevonden leerkracht die nog wat energie over heeft en zijn dromen nog niet is kwijtgespeeld tot de laatste minuut les geven.

Er valt namelijk geen tijd te verliezen, zo redeneert de excellentie, die door slechte internationale benchmarking wordt opgejaagd en er door het bedrijfsleven op gewezen wordt dat goede vakmensen dringend nodig zijn.

Ook onderwijskoepels denken dat het materieel bijstellen van wat zij verouderde leerplannen noemen de boel zal redden. Van de algemene sfeer en van de gewrongen wederzijdse verhouding van het onderwijs tot zijn omringende wereld maken ze liever abstractie. Ze graven liever niet dieper dan dat hun ‘onderwijsexpertise’ hen toelaat. De vraag waar het onderwijs toe dient laten ze maar aan de werkgeversorganisatie VOKA over.

Hoe zou dat binnen enkele jaren uitpakken, denk je? Zou het welbevinden van de jeugd in zo’n onderwijs dat vakkennis nog centraler stelt terwijl de wereld kraakt van een tekort aan zingeving en toekomstperspectief erop vooruitgaan?

Zou de leerkracht die al die ‘psychologische quatsch’ aan zijl-eerkrachten, logopedisten en Centra voor leerlingenbegeleiding (CLB) overlaat en op kennisoverdracht focust een betere leeromgeving kunnen creëren, los van dat welbevinden?

Ik betwijfel het. Ik betwijfel ook of het verder afwandelen van een pad dat al een goede tien jaar duidelijk niet de ‘gewenste’ resultaten oplevert, zin heeft.

Is het geen tijd om te leren uit onze fouten, om integendeel de druk van de schouders van leerlingen en leraars te halen, zodat ze niet bezwaard door slechte scores en ontgoochelde media, ouders en directies, maar integendeel gewapend met vertrouwen en leergierigheid in deze inmiddels gepolariseerde wereld kunnen stappen, misschien, wie weet, met de gepantserde droom om er iets helemaal anders van te maken? Zou dat geen beter idee zijn?

Hans Claus is bezieler van de werkgroep ‘Onderwijs’ binnen www.novemberverklaring.eu