Terwijl de Europese leiders doorgaan met het importeren van een versie van het Amerikaanse militarisme, zal deze herbewapening ten koste gaan van het continent zijn naoorlogse sociale contract.

Door Patrick Lawrence in Zürich, speciaal voor Consortium News, 3 april 2024.

Het is al vele jaren geleden dat de Fransen, godzijdank, in opstand kwamen toen Disneyland Parijs verrees nabij het voorheen onaangeroerde dorp Marne-la-Vallée-Chessy.

Al snel kwamen het Disney Hôtel New York, het Disney Hôtel Santa Fe, het Disney Hôtel Cheyenne, de Disney Newport Club, de Disney Sequoia Lodge, Disney Village, Parc Disneyland, het Parc Walt Disney Studios. En laten we Star Wars Hypersonic Mountain niet vergeten te vermelden onder deze monumenten van de veramerikanisering van Europa.

Het tegenhouden van de import van de Amerikaanse “cultuur”, en we gebruiken hier bewust aanhalingstekens, is duidelijk een van de grootste windmolengevechten ter wereld, gezien het grote aantal mislukkingen. Maar het verliezen van de strijd tegen de infantilisering van de Europese gevoeligheden lijkt op dit moment de minste zorg van het continent.

De irrationele Russofobie, de proxy-oorlog in Oekraïne, de verstoring van de natuurlijke plaats van het continent als de westelijke flank van Eurazië, de uit het niets opgeklopte “dreiging” van Russisch expansionisme, de steun aan Israëls belegering van Gaza: ook dit is Amerikaanse import, en als gevolg ervan bevindt Europa zich in een crisis.

Wie zijn wij, vragen Europeanen zich nu op de een of andere manier af. Wat hebben we van onszelf gemaakt? Moeten wij altijd Amerika’s gehoorzame onderdanen zijn, die alle bevelen opvolgen en geen enkele weigeren? Wat is er van ons geworden in de 21e eeuw?

De Europese sociaal-democratie in haar verschillende vormen is al vele jaren kwetsbaar voor de aanvallen van marktfundamentalisten en neoconservatieve ideologen. Thans beginnen de apostelen van het “wilde kapitalisme”, zoals de Latijns-Amerikaanse slachtoffers het noemen, en hun oorlogszuchtige aanverwanten, dit keer in naam van de Tweede Koude Oorlog, aan wat hun laatste aanval lijkt te zijn.

Europa heeft sinds het midden van de Koude Oorlog heen en weer gezwalpt tussen twee tegenstrijdige impulsen – opkomen voor zijn soevereiniteit en het toegeven aan een onwaardige afhankelijkheid van de Amerikaanse macht. Charles De Gaulle was de laatste Europese leider die vol overtuiging opkwam voor de onafhankelijkheid en autonomie van het continent.

Maar het gaullisme is vandaag de dag nog slechts een zwak en ver verwijderd lichtje in Europa. Ik kom met tegenzin tot de conclusie dat het continent, op het moment van de waarheid dat nu aanbreekt, op het punt staat een onverstandige keuze te maken, een zelfveroordeling die nog tientallen jaren kan nawerken.

De al lang bestaande kloof tussen de Europeanen en degenen die beweren hen te leiden, wordt nu groter. De eerstgenoemden vechten voor het behoud van de hoogontwikkelde sociale welvaartstaat die gedurende de eerste decennia na de oorlog over het hele continent is opgebouwd.

De laatsten staan op het punt dit af te breken en een variant van het Amerikaanse militair-industriële complex te importeren, precies zoals The Walt Disney Company het Kasteel van Doornroosje naar de buitenwijken van de Franse hoofdstad bracht.

Het kasteel van de Schone Slaapster, Disneyland Parijs. (Eugene Phoen, Flickr, CC BY-NC-ND 2.0)

“De Europese leiders zijn zich bewust geworden van de harde macht” is de kop van een commentaarstuk dat Janan Ganesh, columnist van de Financial Times, vorige week over dit onderwerp publiceerde. ‘Om zich zoveel te kunnen bewapenen als thans nodig is’, schreef hij, ‘moeten de Europese burgers ofwel hogere belastingen betalen of moet de verzorgingsstaat krimpen.’

Dit is uiterst beknopt en bitter. De Europese leiders en hun onderdanige media zijn bezig met het normaliseren van de ‘noodzaak’ om van Europa een oorlogszuchtige staat naar Amerikaans model te maken – doordrenkt van vijandigheid en paranoia, voortdurend geteisterd door ‘bedreigingen’, altijd op het scherp van de snee, terwijl het sociale weefsel uiteenrafelt .

Identiteitscrisis

Een acute identiteitscrisis – en dit is het wezen van de huidige europese ziekte – rolt als een grote, zwarte bowlingbal over het continent sinds, ik zou zeggen, de VS begonnen te beseffen dat Vladimir Poetin helemaal anders was dan zijn kneedbare, meegaande voorganger als president van Rusland. En dat is de laatste tijd steeds duidelijker geworden, zoals ik een jaar geleden hier al aangaf.

‘Houwitsers in plaats van ziekenhuizen’, zo verwoordde The New York Times het destijds. Nogmaals, het is een pijnlijk correcte omschrijving.

Er zijn verschillende redenen waarom de keuze voor Europa sindsdien nog grimmiger is geworden.

Ten eerste is de oorlog in Oekraïne een verloren zaak en is het Amerikaanse enthousiasme voor het regime in Kiev duidelijk weggeëbd. Europa krijgt de taak toegeschoven om de puinhoop voor zijn eigen deur te ruimen, terwijl de VS, zoals naar goeie gewoonte, de rug keert en naar elders trekt.

Vandaar de toezegging van de Europese Unie twee maanden geleden om Oekraïne de komende vier jaar 50 miljard euro aan “betrouwbare en voorspelbare financiële steun” te verlenen.

Ten tweede heeft Donald Trump de speculaties opnieuw aangewakkerd over een Noord-Atlantische Verdragsorganisatie zonder de VS, of over het uiteenvallen van de NAVO. De eerste optie is logisch gezien onmogelijk: is de NAVO immers niet bovenal een instrument van Washington om zijn macht over de Atlantische Oceaan te projecteren?

En de aangename gedachte aan een leven zonder de NAVO is, hoe spijtig ook, zelfs op de middellange termijn geen mogelijkheid. Het debat over waarheen met de NAVO heeft de Europese leiders er niettemin toe aangezet om na te denken, of te doen alsof ze nadenken.

Emmanuel Macron neemt geen afstand van zijn bewering van vorige maand dat Europa bereid moet zijn grondtroepen naar het Oekraïense front te sturen – niettegenstaande de krachtige bezwaren tegen het standpunt van de Franse president.

Macron, die lijdt aan een De Gaulle-complex, beweert op te komen voor een onafhankelijker Europa als hij zulke dingen zegt, en er zijn er die daarin meegaan. “Als we de vredeshandhavers in de wereld willen zijn,” zei Antonio Tajani, Italiaans minister van Buitenlandse Zaken, een paar maanden geleden in een interview met La Stampa, “hebben we een Europees leger nodig.”

Ik vind dit soort denken wel heel gemakkelijk. Josep Borrell, het hoofd van het EU-buitenlandbeleid en een man met een zeer nuttige openhartigheid, nam geen blad voor de mond toen hij twee maanden geleden in zijn toespraak op de Veiligheidsconferentie van München “de vier belangrijkste taken op de geopolitieke agenda van de EU” schetste.

De tweede hiervan was, jawel, ‘het versterken van onze defensie en veiligheid’. De vierde was “het volhouden van deze inspanningen in samenwerking met belangrijke partners, en in het bijzonder de VS.”

Ik dacht dat Borrell onmogelijk paradoxaal was toen ik zijn opmerkingen voor het eerst las in External Action, een online E.U.-publicatie. Bij nader inzien lijkt hij eenvoudigweg een man van openhartige realpolitik: Europa kan zich bewapenen zoveel het wil; zijn huidige leiders zullen erop toezien dat het een afhankelijk aanhangsel van het Amerikaanse imperium blijft.

Het is niet moeilijk om onder de Europeanen hun onmiskenbaar ongenoegen te ontwaren over de richting die de Europese leiders kiezen. Je vindt bij hen een fundamenteel verlangen om alle vijandigheden die herinneren aan de Koude Oorlog te verwerpen en duidelijk en eenvoudig als Europeanen te leven.

Uit peilingen blijkt dat een groot deel van de ondervraagden de VS niet vertrouwt. Deze peilingen tonen ook een gelijkaardig wantrouwen jegens ‘Poetin’, maar dit weerspiegelt eerder de kracht van de aanhoudende propaganda in de grote Europese media, die de Russische president onophoudelijk demoniseren, aangezien er een aanzienlijke aanvaarding bestaat van de positie van Europa als de westelijke flank van de Euraziatische landmassa en de onderlinge afhankelijkheid met Rusland die dit met zich meebrengt.

Zeit-Fragen, een Duitstalig tijdschrift dat hier wordt gepubliceerd (en in het Frans en Engels als Horizons et débats en Current Concerns), citeerde onlangs Egon Bahr, een voormalige Duitse minister en een sleutelfiguur in het ontwerp van de Ostpolitik van de Bondsrepubliek, omtrent dit onderwerp.

“Onze zelfbeschikking staat naast en niet tegen Amerika”, zei Bahr. “[Maar] we kunnen Rusland niet zomaar opgeven omdat Amerika het niet leuk vindt.”

Bahr sprak zes jaar geleden op het Duits-Russische Forum in Berlijn. Zoals de redacteuren van Zeit-Fragen duidelijk maken, vindt de toespraak nog steeds weerklank omdat de meerderheid van de Duitsers – en een aanzienlijk deel van de andere Europeanen – sterk voorstander is van een terugkeer naar de toenadering tot Rusland. Een toenadering waarvan de VS min of meer van de Europeanen heeft geëist dat zij deze zouden opgeven.

“Wie denkt dat kiezers prioriteit zullen geven aan herbewapening?” vroeg Janan Ganesh vorige week in zijn FT-column. “Er is weinig dat erop wijst dat kiezers bereid zijn een opzegging van het sociale welvaartscontract te accepteren om zich militair te kunnen optuigen.”

Ik hoop dat Ganesh gelijk heeft met deze opmerking. Terwijl Europeanen proberen te herontdekken wie ze zijn, kan het historische belang van dit moment moeilijk worden overschat.

Het allerbeste waar we nu op kunnen hopen is een verscheurende confrontatie tussen de verdedigers van Europa-voor-de-Europeanen en diegenen die een versie steunen van het gemilitariseerde monster dat lang geleden Amerika in zijn greep kreeg.

Barricades, geblokkeerde snelwegen, gele hesjes, bezette ministeries: zoals we in de jaren zestig altijd zeiden: ‘Laat het gebeuren, kapitein.’ Dit zal een oorlog zijn die de moeite waard is om te voeren voor de ziel van het continent.

Patrick Lawrence, jarenlang correspondent in het buitenland, voornamelijk voor The International Herald Tribune, is columnist, essayist, docent en auteur, meest recentelijk van “Journalists and Their Shadows“, verkrijgbaar bij Clarity Press of via Amazon. Andere boeken zijn onder meer “Time No Longer: Americans After the American Century“. Zijn Twitter-account, @thefloutist, is permanent gecensureerd.

AAN MIJN LEZERS. Onafhankelijke publicaties en degenen die ervoor schrijven, bereiken een moment dat tegelijkertijd moeilijk en veelbelovend is. Aan de ene kant nemen we steeds grotere verantwoordelijkheden op ons in het licht van het toenemende verzuim van de reguliere media. Aan de andere kant hebben we geen duurzaam inkomstenmodel en moeten we ons daarom rechtstreeks tot onze lezers wenden voor ondersteuning. Ik ga voluit voor onafhankelijke journalistiek: ik zie geen andere toekomst voor de Amerikaanse media. Maar het pad wordt steiler, en daarom heb ik uw hulp nodig. Dit wordt nu dringend. Als erkenning voor de toewijding aan onafhankelijke journalistiek, kunt u zich abonneren op The Floutist of via mijn Patreon-account.

Bron: Consortium News.

PATRICK LAWRENCE: Europe’s Identity Crisis

Sinds kort zijn alle artikels van Consortium News met één klik beschikbaar in tientallen talen, ook in het nederlands via https://consortiumnews.com/nl/
Dit zijn uiteraard machinale vertalingen waarvan de kwaliteit soms te wensen over laat.

Bovenstaand artikel is hier te lezen in machinevertaling.